Pollice verso
Paris, 1872. Jean-Léon Gérôme (1824-1904) margolari akademizistak Pollice verso izenburuko koadroa pintatu zuen, eta, horrenbestez, izenburuko latinezko esapidea berreskuratu zuen. Antzinako Erromatar Inperioan, gladiadoreen borroketan, ikusleek mendean hartutako gladiadorea hiltzeaz edo bizirik uzteaz beren iritzia ematen zuten, eta pollice verso omen zen galtzailea hiltzea nahi zutela adierazteko eskuaz egiten zuten keinua.
Gérômeren olioan ikusleak hatz lodia behera dutela ageri dira, eta gladiadoreei buruzko filmek, Quo Vadis eta Gladiator-ek, esaterako, keinua zabaltzen eta finkatzen lagundu dute. Gladiator filmaren ekoizleek koadroaren erreprodukzio bat erakutsi zioten Ridley Scott zuzendariari gidoia irakurri baino lehen, proiektua onar zezan. “Irudiak Erromatar Inperioren loria eta ankerkeria adierazi zidan”, esan zuen Scottek, koadroak Erromatar Inperioko ohiturekin zerikusirik ez zuela jakin gabe.
Izan ere, margolari frantziarraren interpretazioa ez zen zuzena. Pollice verso esapideak ez du “hatz lodia behera” esan nahi, “hatz lodia luzatuta” baizik. Heriotza adierazten zuen keinua erpurua gora omen zen, zorrotik ateratako ezpata sinbolizatzen baitzuen. Enperadoreari gladiadorea bizirik utz zezan eskatzeko keinua, aldiz, ukabil itxia litzateke; hau da, ezpata gordetzeko eskatzen zuten. Horixe dio latinezko “pollice compresso favor iudicabatur” esaerak (borondate ona erpurua gordeta erabakitzen da).
Gérômeren hutsa keinu unibertsal bihurtu da, eta noiznahi oniritzia adierazteko hatz lodia jasotzen dugunean, oharkabean, antzinako erromatarren arabera, ezpata erabiltzeko prest gaudela esaten ari gara.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.
Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]
Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta
EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]
Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]