San Telmo museo berritua
Gehiena dago pentsatua bisitaria berriz itzul dadin, aldi baterako erakusketatik hasita. Hamaika ordu baino gehiagoko grabazioak, munduko leku askotako jendeari eginak: bizitzaz, zorionaz, negarraz, egindako galderen erantzunak. Merezi du erantzunak entzutea, eta gizaki horiek ikustea.
Erakusketa iraunkorretan gure etnografiaz, historiaz, pinturaz, era askotako informazioa. Beteei ez baizik hutsune eta ikuspegi okerrei erreparatuko diet. Hutsuneekin hasita, XX. mende hasierako literaturaz ari, egoki nire ustez, “literatura vascoespañola” deiziopean, Unamuno, Baroja, Maeztu aipatzen dira, eta euskarazko literaturaren deiziopean: E. Arrese, M. Soroa eta T. Altzaga. Asmatu duzue zein falta den: D. Agirre. Haren Kresala, eta zer esanik ez Garoa, ez dira baztertzekoak atal horretan.
Ikuspegi okerrera etorriz, gure historiaren aldi eta gertakari garrantzizko batzuez ari, informazio objektiboa izan behar lukeena manipulaziora bideratzen duena giltza-hitz bat da: erradikala, nazionalismo erradikala.
Primo de Riveraren diktadurapean euskal nazionalismoa kulturan babestu omen zen, espresuki adierazten zaigunez. Jeneralak nazionalismo erradikala debekatu omen zuen, eta moderatua toleratu. Izenondo bereizketa giltzarri horren bitartez, irakurle ez oso ohartuari hau esaten zaio: Batasuna debekatu zuen, eta EAJ toleratu. Bide batez jeneralaren diktadura zorrotza diktablanda toleragarria izan zela iradokitzen du testuak, hortxe nonbait. Oroit euskal nazionalismok ez zuela orduan borroka armaturik praktikatzen, errepresioa pairatzen baizik.
ETAren sorrerara etorrita, 50eko hamarkadan erbesteko nazionalisten eta barnekoen artean haustura sortu zela irakurtzen dugu. Egia. Eta 60ko hamarkadan erradikalizazioa etorri zen –giltza-hitza– eta 1968an, ETAk lehen atentatuak egin zituen. Hemen ere ez da errepresio izugarria aipatzen. Ez da aipatzen deskolonizazio gerrek izandako garrantzia, batez ere Aljeriakoak, Kubakoak, ezta 68ko maiatza ere, gerraondoan Europan sortu zen bestelako kulturaren garrantzia ETAren sorreran; ez da aipatzen hasierakoa ez zela atentatua izan, baizik enkontru malapartatua, eta lehen hiltzailea eraila izan zela handik berehala, era bertsuan.
Aski da erradikal izenondoaren erabilera manipulatua, ikuspegi ideologizatu manipulatua emateko, egungo zuzentasun politikoa gidari, ez ikuspegi historiko kontrastatu orekatua.
Aurtengo neguan INRAPeko (Ikerketa Arkeologiko Prebentiboen Institutu Nazionala) arkeologoek nekropoli berezia aurkitu dute Auxerreko (Frantziako Estatua) erdigune historikoan: haur jaioberrientzako edo hilda jaiotako haurrentzako erromatar garaiko hilerria. K.o. I. eta... [+]
Viena, 1824ko maiatzaren 7a. Ludwig Van Beethovenen (1770-1827) 9. Sinfonia estreinatu zen. Konpositore alemaniarrak bukatu zuen azken sinfonia izan zen, baina, asmoari erreparatuta, lehena izan zela ere esan liteke. Beethovenek 1799 eta 1800 urteetan idatzi zuen 1. sinfonia;... [+]
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Hezbollahren goi mailako bi agintari militar hil ditu Israelek hilabete batean. Tentsioak gora jarraitzen du, erabateko gerra pizteko kezka artean.
Ostiral arratsaldeko 15:00etan deportatuko dute Bilbotik Tangerrera doan hegaldi batean, EITBk informatu duenez. Espainiako Auzitegi Nazionalaren arabera, “gaur egun ez dago demandatzailearen bizitzarako edo osotasun fisikorako berehalako arrisku edo arrisku... [+]
Durangoko Hitz liburu-dendan otu zitzaidan Saturraran operak merezi zuela kritika. Jose Julian Bakedanoren arrapostua batetik, liburu-dendako Gaizka Olabarriren berben ilusioa, horrenbeste urtean Hitz liburu-dendako ardura eraman izan duen Nekane Bereziartuak opera hori ikusteko... [+]
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Etxebizitza turistiko berriak erregistratzeko baimenik ez ematea erabaki du Mundakako gobernu taldeak, ostegun honetan egin duen ezohiko bileran. Hirigintza Antolamendurako Plan Orokorrean (HAPO) behar diren aldaketak egingo ditu lizentzien etetea burutzeko.
Alderdi Laboristak bete ditu aurreikuspenak eta sekulako garaipena lortu du Erresuma Batuko hauteskundeetan. Keir Starmer alderdiko buruzagia izango da lehen ministro berria. Eskozian SNPk porrot handia jaso du, Sinn Feinek boto emaitzak hobetu ditu eta Galesko independentismoak... [+]
Eskuin muturra garaile izateak kultura eta gizarte mailan ekar dezakeenaren ikuspuntua partekatu dute, adierazpen bateratu baten bitartez. Guztira 94 artista eta kultur eragilek sinatu dute idazkia momentuz.
Hamarnaka mila pertsonak ihes egin behar izan dute Khan Younis eta Gaza hirietatik azken egunetan, nora joan izan gabe. Israelgo armadaren eta Netanyahuren arteko talkak azaleratuz doaz, eta Hezbollahren aurkako gerra geroz eta gertuago dago. Su-eten proposamena mahai gainean... [+]