Ez, ez gara primeran bizi
Gutxienez bitan ikusi dut El viaje a ninguna parte filma. Eta beti, pelikula zoragarri batekin gozatzeaz gain, gogoetarako bidea eman izan dit. Fernando Fernan Gomezek idatzi, zuzendu eta interpretatutako pelikula honek Espainiako gerraosteko antzerki konpainia bateko gorabeherak azaltzen dizkigu. Gaztelako herrixketan euren lanak eskaintzen dituen konpainiak bizimodu gogorra darama, miseria gorrian, garai bateko antzerki ohitura eta jokamoldeetan iltzatua, egunen batean hiri handi batean antzezteko eta ospetsu bihurtzeko ametsarekin. Leku apartatu eta pobre horietan antzerkia ikusteko aukera bakarra izanik, nolabaiteko funtzio soziala ere beteko dute, urte gogor haietan komikoen ailegatzeak une gozoa ekartzen baitzuen.
Garai bateko pasadizoak ote ordea? Gaur egun antzerki konpainiek eta kontalariok, esaterako, perspektiba hobeak al ditugu? Jakina, egoera sozio-politikoa ez da berdina; beste jendarte batean bizi gara, txuri-beltzeko jendarte batetik koloreztatu batera pasa gara. Oraindik ere, dena dela, Inongorako bidaian sartuak gaudela dirudi. Arte eszenikoen gaineko iritzia zeharo baldintzatuta dago hedabideetan eskaintzen den irudiarekin, baita instituzioetatik ematen denarekin ere. Inoiz baino azpiegitura hobeak ditugu; inoiz baino diru gehiago; inoizko zabalkunderik handiena. Hau ikusirik, ez dirudi kexatzeko aitzakia handirik dugunik: “Hori suerte, nahi duzuna egiten duzu, eta gainera kobratuz” izaten da askotan entzuten dugun leloa; edo “hi primeran bizi haiz, ordutegirik gabe, beti alde batetik bestera, lekuak eta jendeak ezagutzen, ez haiz kexatuko, hartuko nikek nik halakorik”.
Segur aski geronek gure partea jarri dugu irudi horretan, baina glamourrez gainezka dagoen ofizioaren irudia errealitatetik urrun dago orokorrean. Gehienetan errealitatea bestelakoa izan ohi da: prekarietate izugarria, estualdi ekonomiko larriak, programatzaile eta kultur arduradun askoren gutxiespena; eta ofizio hau inongorako bidaian jartzen duten hainbat baldintza. Eta jakina, askok galdetuko dute ea zergatik jarraitzen dugun bidaia horretan, Caronteren txalupan, itxuraz. Beharbada erantzun zaila izango da, baina oinarrian dago maite dugula mundu imajinarioak herriz herri eramatea, maite dugula errealitatea istorio liluragarrien bidez azaltzea. Sasi guztien gainetik eta laino guztien azpitik. Eta agian, ez dakigulako, dagoeneko, beste ezer egiten.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]