Tripoli (Libia), 1804. AEBetako gerra ontzidiak hiriko portu parean bota zituen aingurak. Hiria babesten zuten gotorlekuak leherrarazten saiatu ziren, baina alferrik. Hurrengo urteko neguan, Tripoliko paxaren aurkako matxino libiarren laguntzaz, lurreratzea eta Derna hiria hartzea lortu zuten. Baina AEBetako marineen eraginkortasun urriaren eraginez, eta Europako potentzien laguntzarik gabe –ingelesak, esaterako, etsai zituzten orduan–, ez zuten paxa kargutik kentzeko misioa betetzerik lortu, eta estatubatuarrek Afrika iparraldetik alde egin behar izan zuten. Bi hamarkada besterik ez ziren Pariseko Itunean (1783) AEBetako independentzia nazioartean onartu zela eta, hala, porrot hura herrialde jaioberriko marineek beren mugetatik kanpo burututako lehen gerra ekintza izan zen. Ez zen azkena izango, jakina.
Duela 200 urteko ekintza militar horren atzean oraindik ez zegoen petroliorik, bai, ordea, interes ekonomikoak. 1801 eta 1805 urteen artean Mediterraneoko uretan Nelsonen ontzidi ingelesaren eta Napoleonen itsas armadaren arteko gatazkak izan ziren, baina bazen arazo zaharrago bat: Afrika iparraldeko agintarien babesaz jarduten zuten piratak. AEB jaioberrian berehala Mediterraneoan merkataritzan aritzeko interesa piztu zen. Horretarako kostaldeko estatu horiekin hainbat akordio sinatu zituzten, piraten oztopoa gainditzeko. 1787an Marokoko sultanarekin adostu zuten hitzarmena, 1795ean Aljerreko beiarekin eta, 1797an, Tripoliko paxarekin. Baina estatubatuarren arrakasta ikusita, berehala diru gehiago eskatzen hasi ziren eta, Monroe presidenteak ezetza eman zienean, Tripoliko paxa eta beste agintari batzuk AEBetako itsasontziei erasotzen hasi ziren. Orduan erabaki zuten Tripoliri erasotzea.
200 urte geroago AEBetako ontziak Libiako kostalde parean daude berriro eta hiriburua marineen himnoan aipatzen da: “Moctezumaren harresietatik Tripoliko itsasertzera /gure herriaren gatazketan borrokatzen dugu, lurrez, itsasoz eta airez”.
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.
Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]
Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.
Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.