Nektarra
Otea, Ulex europaeus, bezalako landare jendea negutik udaberrirako Erromako zubiaren sasoian hori kolorearen bueltan loratu ondoren, zurirantz joko du loragintzak. Udaberriaren apirila da hemengo lore-sasoi nagusia. Kolore guziak bat datozen zuriaren bidetik, Prunus avium, gereziondoaren ondoren, sagarrondoa (Malus x domestica) eta elorri zuria (Crataegus sp.) bezalakoen loreen loratzea hemen da. Baita kanpotik ekarri eta kopla handirik gabe etxekotu dugun sasiakazia ere, Robinia pseudoacacia. Zuriz janzten delako geuretu ote dugu hain agudo, xenofobia arrastorik gabe? Honen zuria, baina, usain gozoko lurrinen losintxetan agertzen da, sudur eta usaimen gorrenak ere jabetzeko eran. Zuhaitz honek aise, samur bereganatu gaitu euskaldunak, gure gizartearen klima busti-lehorrerako egur paregabea izatea eta udaberriko odol berritzearen bor-borretan lurrin hordigarria. Ez ditu erle, erlama, erlamando, erlakume, erlenagi, erlero, erlastar, liztor eta liztortzarrak bakarrik zoratzen, baita erlezainak eta gu denok ere. Eztizaleak ez dira inondik ere atzera geratzen; sasiakaziaren eztia argia da, baina gutxik duten lore-lurrin fina eta fruktosa kopurua ditu. Eta, zer gehiago behar? Bada, gogoan izan: “akazia lore, antxoa urre”. Gure etxeko sasoi honetako otordu onenetakoa hauxe: bokartak eta sasiakazia lore mordoak arrautzeztatu, eta arin-arin frijitu, inola ere lehortu gabe, eta sagardo botilaratu berria lagun, batetik eta bestetik nahasian jan. Harritu, zurtu eta lurtu, dena egiten da probatzen duen guztia. Niretzat lorea bera bokarta baino hobea. Esaera zaharrak ez dio alferrik: “apirileko lorea urrea baino hobea”. Gurutzea edo lauburua izan, lepoan urretxoa izatea baino hobea da zintzurrean barrena sasiakazia lorearen nektarra garbituz igarotzen den antxua.
Apirila jorraila ere bada, udan eta udazkenean urteko uzta nagusiak izango direnen sailak jorratzeko sasoia. Gero gerokoak. Nik oraintxeko sasiakazia lorearen lagun samurrenei begiratzea nahiago izaten dut: zainzuri, ilar, baba, baratxuri, tipulin...
Jolastoki eta ikastetxeko sarrera zen asfaltozko 350 metro koadroak berdegune bihurtu dituzte Haur eta Lehen Hezkuntzako Remontival eskola publikoan, Lizarran. Landaturiko zuhaitz, zuhaixka eta landareek helburu dute, besteak beste, beroa eta hotza hobeto kudeatzea,... [+]
20 zuhaitz osasuntsu baino gehiago moztu zituzten Barakaldoko Gurutzeta institutuan, urtarrila hasieran; Jaurlaritzarena da eskumena, baina ez zuen mozketa burutzeko lizentziarik eskatu, udalak adierazi duenez. Ikerketa abiatu du udalak, eta Legebiltzarrean azalpenak eskatu ditu... [+]
Mendi sindikataren lurretan, Anauzen Munhoako mazelan, hiru hektareetan 300 bat arbol, mota desberdinetakoak ezarriko dira. Ihizi batasunaren biltzar nagusian aho batez bozkatua izan den proiektua da.
Ostegunean txio bat sartu da nire TLan. Hauxe: 12 Reasons Why Cities Need More Trees. Azken aldian albiste asko ari da ateratzen hirietako zuhaitz mozketei buruz (Bilbo, Donostia, Iruñea…) eta gai garrantzitsua dela iruditzen zait.
Bizi kalitatea eta hiri bizigarriagoak helburu, zuhaitzak ez mozteko eta berauek babestu eta mantentzeko neurriak eskatu ditu Aliantza Berdea alderdiak, tartean zuhaitzaren estatutu juridiko bat sortzea.
Landarediak euskal toponimian duen garrantzia ebidentea da. Itsaso eta Itsasondo badaude Gipuzkoako barnealdean, ez da itsasoagatik, itsats edo isats landareari lotutako toponimoak direlako baizik. Zentzu honetan, Eibartik ekimen polita: izen toponimikoa duten herriko... [+]
Sahara basarmortuaren hegoaldean, Ténéréko eskualdean, akazia batek iraun zuen urte luzez, 400 kilometroko inguruan beste zuhaitzik ez zuela. Zein zen sekretua? Akuifero bat eta inguruko nomadentzat tabua izatea, horra erantzuna. Harik eta kamioi batek... [+]
Krimenen ikerketarako garai aproposa izango ote da uda. Ez dakit, baina hara-hona ibiltzeko joera handitzen den sasoi honetan zuhaitzei begiratzea proposatuko dizut. Eta zuhaitzen munduko krimenez jabetzea. Joan Tartasek 1666an argitaratu zuen Ontsa hiltzeko bidea liburua, gure... [+]
Lehen ere idatzi izan dut berari buruz, baina landareek ez dute aspertzen. Aspertu ordez bueltan etortzen dira. Duela gutxi gertatu zait etxeko atarian: sua egiteko egur bila atera eta “hara, zer du zuhaitz horrek?”.
Etxe atzeko penditzean zuhaitz negarti bilduma... [+]
Gernikako bonbardaketaren urteurrenaren biharamunetan Hiroshimako alkate Kazumi Katsui eta Iñigo Urkullu lehendakaria ikusi ditugu pala eskuan zuhaitz aldaxka aldatzen Bizkaiko juntetxearen ondoan. Bakearen aldeko eta gerrako sufrimenduaren kontrako mezu sinbolikoa.
1944ko azaroaren 12an Tirpitz ontzi alemaniarra bonbardatu eta hondoratu zuten britainiarrek Norvegiako fiordoetan, argazkian ikusten den moduan.
Lisboara joateko asmorik baduzu, Basílica da Estrela bisitatu gabe ez alde egin. Basilikara bertara sartu beharrik gabe, ziztrinkeria bat ordaindu, eta kanpoko aldetik erantsita duen eskailera kiribileko 114 mailak igo. Basilika osoa terraza handi bat da, teilaturik gabe... [+]
Zuhaitzen balorea etengabe berritu eta gogora ekarri behar izateko odola behar da! Halakoxeak gara. Kopeta galanta eta gibela zabal askoa izango ditugu berriz ere... Azalaren lodiera ez aipatzeagatik.
Azala ere ihartu zaio, ia erabat, zuhaitz erraldoi bati. Amorrazio... [+]
Landareen sentsibilitateaz eta inteligentziaz jabetzera iristen garenean beste era batera begiratuko diegu. Bitartean, bide horren jorran eta garbiketan lana suelto egin beharrean gara.
Gure ezjakintasunaren eta moztasunaren ondorioak hirietako zuhaitzek sufritzen dituzte... [+]