‘Inside Job’ Europan
Giza zitalkeria agerian uzten duen filma da Inside Job. Islandia du abiapuntu. Iparraldeko irla hau Europan biztanleko errenta handiena eta gizarte zerbitzuen sistema osatuena zuen eta gainera energia arloan autosufizientea da. Utopiatik gertuko egoera. Baina finantza espekulatzaileek hondoa joarazi zuten. Hortik New York-era garamatza filmak, trumoiaren bihotzera. Bertan, bankari, enpresari eta politikoen arteko sareak beren diru-gosea asetzeko boterea modu zabalean eta traketsean erabili zuten. Munduko ekonomiaren hondamendia etorri zen. Gizaki anker batzuk kea saltzen, mugarik gabeko espekulazioan, boterekerian, aberastasun lasterketa amaigabean aritzearen ordaina besteok pairatu behar izan dugu. Gupidagabeko sare horretan porrotak jota dauden bankariek eta izugarrizko dirutzak ordaindutako enpresariek ez ezik akademikoek, Etxe Zuriko aholkulariek, eta abar luze batek hartzen dute parte. Oscar saria jaso zuen Ferguson zuzendariak Obamarekiko etsipena ere erakusten du. Filmaren amaiera aldean estuasuna gorengo puntura iristen da, izan ere gizaki bihozgabe horiek zigorra saihesteaz gain AEBetako ekonomiako gidari lanetan jarri ditu Obamak. Ekonomiaren eta sistemaren lidertza izan dute eta izango dute etorkizunean ere atzera mundua beren nahierara moldatzeko.
Europan ere Inside Job propioa filmatzeko aktore zikoitz ugari badago. Gidoi egile eta ekoizle lanetan Europako Batasuna ariko litzateke: honek idatzi du nola munduko finantza krisia Europako zor publikoaren krisia bihurtu behar den. Hemen ere aktore lanetan ari diren nazioarteko finantza-eragileen laguntzaz Europako Batasuneko demokrazia ahularen porrota filmaren epilogoa litzateke. Nolanahi ere, erantzunak ugaritzen doaz. Aipatzekoa, besteak beste, Frantziako Estatuan economistes atterrés delakoen agiria. Hauek diote krisiaren kontestuan finantzen boterearen funtsa ez dela kolokan jarri eta, aldiz, Europan –nazioarteko erakundeen eta rating elkarteen presiopean– aurretik beste herrialde batzuetan porrota ekarri zuten egiturazko doikuntza programak eta erreformak aplikatzen ari direla. Izuak jotako ekonomialari hauek ondorioztatzen dute neurri hauek Europako krisia larriagotuko dutela. Alegia, gidoia atzekoz aurrera idazteko aldarria egiten dute.
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Telefono bidez eginiko bileran, bi agintariek adostu dute Moskuk ez diola erasorik egingo Ukrainako azpiegitura energetikoari hurrengo 30 egunetan. Ukrainak eta Errusiak 175na preso askatu beharko dituztela iragarri dute, baina ez noiz.
Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.
USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]
1798ko Atzerriko Etsaien Legea aplikatu du, Washingtoneko epaile federal baten aginduaren gainetik. Ustez Tren de Aragua "talde terorristako" kideak dira; Bukelek eskatuta, Mara Salvatruchako 23 kide salvadortar ere deportatu ditu. El Salvadorko makro-kartzelara eraman... [+]
Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.
Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]
Agintean dauden alderdiek kolpe gogorra jasan dute emaitzetan: Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistak eta Siumut sozialdemokratak aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galdu dute, oposizioko alderdien onurarako.
Saudi Arabian elkartu dira AEBetako eta Ukrainako ordezkariak, eta zortzi ordu iraun duten negoziazioek fruitua eman dute. Etxe Zuriak Ukrainarentzako laguntza militarra berrabiaraztea erabaki du.
Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]
Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.
Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
AEB, 1900eko azaroaren 6a. William McKinley (1843-1901) bigarrenez aukeratu zuten AEBetako presidente. Berriki, Donald Trump ere bigarrenez presidente aukeratu ondoren, McKinleyrekiko miresmen garbia agertu du.
Horregatik, AEBetako mendirik altuenari ofizialki berriro... [+]
Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]