Urte-sasoi aldaketek nahasmenduak eragiten dituzte zenbait pertsonaren aldartean, nekea eta bestelako trastorno iragankorrak eraginez. Horrelako erasanak hotzetik berora pasatzen garenean gertatu ohi dira, negutik udaberrira pasatzean, esate baterako, eta baita alderantziz ere, udazkenean sartzen garenean, adibidez.
Konturatuko zinen, honezkero, egunak nabarmen hasi direla luzatzen. Bada, gure gorputzak esfortzu bat egin beharra dauka tenperaturan, argian eta presio atmosferikoan gertatu diren aldaketa guztietara moldatzeko, egokitzapen horrek gauza naturala, berez gertatzen dena, dirudien arren. Aldaketa horiek eragina daukate neurotransmisoreen produkzioan, pertsona bakoitzaren aldartea edo bizi-tonua erabakitzen duten substantzien sorkuntzan, alegia. Melatoninak, endorfinak eta serotoninak –hirurek zerikusi handia dute ongizate sentsazioarekin– aldaketak izan dituzte beren produkzio-zikloan, eta horixe izaten da pertsona askok, urte-sasoi honetara iristearekin bat, apatia, kontzentrazio-falta edo neke fisikoaren sentsazioa izateko arrazoi nagusia.
Estatistikek diotenez, biztanleen erdiak jasaten du, gutxi gorabehera, bizitasun edo indar falta hori. Baina ez dago kezkatzeko aparteko motiborik, sintomak aldi baterako soilik izaten baitira, bi aste pasatu baino lehen gutxituz edo desagertuz, eta kasurik gehienetan inolako tratamendu edo medikaziorik gabe gainera. Hona hemen, dena den, egoera hori arintzeko gako batzuk:
– Eguzkia. Antidepresibo naturalik onena da, serotonina eta melatonina produkzioa gehitzen duelako. Eguneko ordurik argitsuenetan 20-30 minutuko paseotxo bat ematea aski izango da zure aldartea modu ikusgarrian hobetzeko.
– Ariketa fisikoa. Egunero pixka bat saiatzeak, modu lasaian bada ere, gorputza aktibatuko dizu, nekeari aurre egiten eta gauez hobeto lo egiten lagunduz.
– Loaldia eta ordutegiak. Lotako orduak errespetatzea (7-8 ordu egunero gutxienez) ezinbestekoa da gorputza deskantsatuta egon dadin. Horrela, bizkorrago egokitu eta moldatuko da. Horrez gain, ordutegien errutina jarraitzea komeni da jaikitzerakoan eta oheratzerakoan, baita asteburuetan ere.
L5 lineak Euskotrenen ibilbidea aldatuko du, eta geltoki batzuk eraitsiko dituzte, tartean Usansolokoa. Trenaren ibilbidea lurperatuko dute eta beste geltoki batzuk gehituko dituzte. 2022an, Eusko Jaurlaritzak linea horren jatorrizko proiektua aldatu zuen Usansoloko geltokia... [+]
Gasteizko jaiak hasteko aste gutxi falta direla, Gasteizko Txosna Batzordeak urgentziazko prentsaurrekoa eman du, salatzeko Arabako Foru Aldundiak txosnetan TicketBAI ezartzera derrigortu nahi dituela. "Parekatu egin nahi dituzte txosnak eta irabazi ekonomikoa helburu duen... [+]
Jose Ignacio Munilla gotzainak enegarren aldiz erakutsi du bere homofobia, homosexualitatea “sendatzeko” terapiak defendatuz. Valentzian irakasle bat harrapatu dute ikasleekin birmoldaketa homosexualeko terapiak egiten, eta Donostiako apezpiku ohia bere alde atera... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]