“How to do a bail-in” itzultzea ez da erraza, baina YouTube zerbitzuan esaldi hori jarrita eskaintzen zaizun bideoa ikusten baduzu berehala ulertuko duzu. UK-Uncut –Murrizketarik gabeko Erresuma Batua– mugimenduko neska gazte baten eskutik joango zara banku baten egoitzaz jabetzera... modu sinbolikoan bederik.

Bail-out negozioetako hizkeran erreskatea da, norbaitek zordun baten bermea ordaintzea. Azken hiru urteotan buru gainera jausi zaigun krisiaren testuinguruan, bail-out da estatuek banku askorekin egin dutena, sistema osorik pikutara joan ez dadin haien zorrak bereganatzea. Ezkerrak urte luzez aldarrikatutakoa –bankuen nazionalizazioa– baina arras alderantziz, estatuak zorrak baizik bereganatu ez dituelako.

Ditxosozko erreskateekin bankuek beren malurrak estatuei pasaturik, orain agintari politikoek diote  ongizate gizartea sustatzeko nahikoa diru ez dagoela, eta zerbitzu publikoetan mozketak egin behar direla.  Horren erantzuna da bail-in ekintza: herritarrok pagatzen ditugunez bankuen zorrak, egin gaitezen fisikoki bankuen jabe. How to do a bail-in bideoan ikusiko duzu gazte koadrila bat Barclays bankuaren bulego bat okupatzen, zertarako eta bertan liburutegi publikoa instalatzeko.

Gisa horretako ehunka ekintza burutzen dituzte Britainia Handian ziento bat herri taldek. Anti-cuts: Alliance of defiance (“Murrizketaren etsaiak: Desafioen elkartasuna” euskaratu genezake) artikuluan deskribitu du mugimendua Red Pepper aldizkari ezkertiarrak.

Talde batek hiru kide dauzkake kalean grafitiak egiten dituztenak eta beste bat kapaz da 3.000 jende mobilizatzeko. Taldeak bezain ezberdinak dira ekintzak. Batek irakurketa publikoa antolatzen du auzoko liburutegi publikoan, aldiz, beste batek hitza hartuko du udal biltzarrean gastu murrizketak eztabaidatu behar dituzten saioan, edo beste hark, berriz, mobilizazio iraunkorragoak burutuko ditu ixtera kondenatu duten enplegu zerbitzua salbatzeko.

Klase askotako jendeak bildu dira mugimenduotan, izan laguntzarik gabe aurkitzear diren ama ezkongabeak, luzaz xomaian dauden langabeak edo unibertsitateko ikasleak. Mugimenduan erreferentzia den Oxford SOS taldeko batek honela laburbildu dio espiritua Red Pepperri: “Elkarri laguntzen diogu borrokan, nork bere historia ezagutaraziz eta murrizketa horien bidegabekeria ikusgarri bihurtuz”.

Sei hilabeteotan ugaritu diren taldeen artean Osford SOS da famatuenetako bat. SOS horrek laguntza eskea adierazten du baina bada ere Save Our Services (Gure zerbitzuak zaindu ditzagun) ideiaren akronimoa. 60 kide biltzen ditu, elektroposta bidez 400 gehiagorekin dago harremanetan eta jerarkiarik gabe antolatuta dago, jarduera oso anitza burutzeko: ekintza zuzena, ikastaldiak, hitzaldiak, hedabide txikiak....

Manchesterreko Anti Cut taldea ere, Oxfordekoaren antzera, erabat autonomoa da. Badira gehiago. Autonomia horretatik antolatzen dute gero elkarlana sindikatuekin eta alderdiekin. Dena dela, beste gehienak askoz lotuagoak daude sindikatuekin. Sindikalista batek Red Pepperri deklaratu dionez, “sindikatuek mugimendu sozial bihurtu beharra daukate”.

AEBetara hedatu dira

Oxford SOS taldeak gaur biltzen eta ordezkatzen ditu dirulaguntza publikoen murrizketek kaltetzen dituzten herritar asko. Hori lortzeko, hiru arau ezarri dizkiete kideek beren buruei. Bat, arazoa gainean daukaten herritarren parte hartzea bultzatu bilera guztietan. Bi, komunikabideak istorio bila hurbiltzen baitzaizkie, lagundu jendeari kazetarien aurrean gauzak ondo agertzen. Hiru, bakoitzaren neurriko ekintzak sustatu, txiki eta handi, isilpeko edo burrunbatsu.

Anti-cut taldeok kontraesan bat baino gehiagorekin aurkitu dira. Esaterako, alderdi politikoekin elkarlanean hasita, zer eska dakioke eta zer ez udal ordezkari bati? Beste arrisku hau ere badago: murrizketa batzuen kontrako kanpainak arrakasta izanez gero ez ote duen ekarriko mozketak beste leku batera edo beste jende bati pasatzea. Oxford SOSeko kide batek deklaratu duenez, honetan ere bada NIMBY fenomenoan erortzeko arriskua. Not In My Back Yard, euskaraz “Nire etxe ondoan ez” esango genukeena, erreakzio oso gizatiarra da.

Martxoaren 26ko manifestazioak emango du Britainia Handiko ehundaka taldeon indarraren neurria. March for the Alternative deitu dute, martxa eta martxo hitzegaz jolas eginez. “Esan ezetz beharrezkoak eta justuak ez diren murrizketei”. Sozialdemokrata batek sinatzeko modukoak eskatzen dituzte: bankuei zerga egokiak ezartzea –Robin Hood zerga famatua–, zergen iruzurra moztea eta enplegua eta hazkunde berdea sustatzea. Ez da herturarik hemen.

Mugimendua hilabeteotan Amerikako Estatu Batuetan ere hedatu da, Britainia Handiarekin batera neoliberalismoaren aitzindaria izan den hartan. Murrizketak sekulakoak dira han ere zerbitzu publikoetan, baina baita langileen eskubideetan ere, asteotan Wisconsingo funtzionariak salatzen ari diren gisan.

AEBetan beste inon baino nabarmenago ikusten da gizarte industrializatuetan krisiak pobreak pobreago egin dituela eta aberatsak are lotsagabeago. Truth Out gune aurrerazaleak deskribatu ditu AEBetan Uncut (Murriztu gabe) deitzen dituzten taldeak.

Bank of America bankuaren eskandalua salatzen dute bereziki. Horren gainbeheran eta nazionalizazioan gertatzen ari direnak epelena haserretzeko moduak direlako, diru publikoz salbatutako bankuaren arduradunek kobratzen dituzten dirutza harrigarrekin eta abar.

“Estatu Batuen arazoa ez da defizita, arazoa da zergak ez direla kobratzen” salatzen dute talde horietatik. Estatuari dirurik uzten ez dioten multinazionalen adibide asko ematen dituzte. Horietako baten berri oraintsu jakin dugu hemen: ExxonMobil petrolio konpainia erraldoiak Espainia usatzen du paradisu fiskaltzat.

Britainia Handian ez bezala, AEBetan jendea uzkurrago dabil talde horietan nabarmentzeko. Korporazio handiek gobernuaren laguntzarekin horietan espioiak dituztela eta gaur ez bada bihar mendekua jasoko duten beldurrez mintzo zaio bat baino gehiago Truth Outi.

Baina herritar askoren bizi mailak kolpe gogorra nozituta, Uncut taldeok gero eta oihartzun handiagoa daukate. Agintariek “austeritatea”, soiltasuna, aipatzen dute zerbitzu publikoak murrizteko, baina austeritate selektiboa da, beren buruei eta enpresen jabeei ezartzen ez diotena. Orain jendeak ez dira borrokatzen urrutiko oihanak salbatzeko, duintasunez bizirauteko baizik.