Gerrek berotegi-efektua moteldu dezaketela dio ikerketa batek
2007an egindako azterketa baten arabera, antzinako Txinan gertatutako hamabost gerra handietatik hamabitan gerra aurreko aroa hotza izan zen. Aro hotzek elikagai eskasia eragin zuten eta ondorioz jendarteetan arazoak eta egonezinak agertu eta inbasioen aurrean ahuldu egin ziren. Berriki Science aldizkarian argitara emandako artikulu batean, Erromatar Inperioaren hondoratzea klimak nekazaritzan eragindako kalteen ondorioa izan zela adierazten da.
Baina posible al da alderantzizko bidea egitea, hau da, posible al da gizakien arteko gerrek kliman eragina izatea?
Hildako asko, zuhaitz gehiago, karbono gutxiago
AEBetako Carnegie Zientzi Institutuko Julia Pongratz ikerlariak baietz dio. Bere iritziz, populazioaren hazkundearen edo jaitsieraren eta zuhaitz-kopuruaren jaitsieraren edo hazkundearen artean erlazio zuzena dago: guda gogor baten ondorioz eremu bateko populazioa asko txikitzen bada, zuhaitz-kopurua asko hazten da. Horiek karbono dioxido gehiago xurgatzen dute eta berotegi-efektua moteldu egiten da.Pongratz-ek K.a. 800. urtetik gaur arteko landaredi-mapen eboluzioa aztertu du, eta oso datu esanguratsuak lortu ditu. 1200-1380 urte-tartean mongolek Asian egindako inbasioan hamabost milioi pertsona hil zirela uste da; zuhaitzik ez zegoen hainbat lekutan basoak sortu ziren. Horren ondorioz 700 milioi tona karbono dioxido xurgatu omen ziren, hau da, egun urtebetean gasolina errez sortzen den kopurua. 1519 eta 1700 bitartean Amerikan bertako populazioa akabatu zenean ere basoek hazkunde handia izan zuten; hura, ordea, ez zen gerrate motzetan gertatu.
Hala ere, oso garbi adierazi du Pongratzek gizakiak historian eragindako deforestazioa askoz ere handiagoa eta gogorragoa izan dela eta izaten ari dela gerrek eragindako “lasaitua” baino.
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.
Abenduaren 20an Eusko Jaurlaritzak planaren behin-behineko bertsioa onartu zuen eta gaitasun “baxu eta ertaineko” eremu ugari gaitasun “ertain eta altukoak” bezala ageri dira orain.
Auzoak behar asko dituela nabarmendu dute eta Kristobaldegik beharrei erantzun ahal diela: auzo baratzeak, biltegia, kultur etxea, zaharren egoitza, eta abar.
Zerbait egin beharra izan liteke aurtengo Argia Sarietan garaikurra jaso berri dutenen oinarria. Zapalkuntzaren, bazterkeriaren, ahanzturaren aurrean antolatzearen erabakia hartu izana. Edo ilunetik argia ateratzea, zirrikituak bilatzea eta komunitateari eskaintzea. Balio... [+]
Inkestatuen %45,6k alarde parekide bakarra nahiago du herriarentzat eta %65ak baino gehiagok alardearen gatazka konpontzeko herritarrek gai horren inguruko hitzaldi eta tailerretan parte hartu behar dutela adierazi dute.
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]
Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]
Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]
Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!
Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]
Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]