Bellissimoa
- 2006 urtean Maialen Lujanbiok, Judith Monterok eta Xabier Erkiziak Ornitorrinkus sortu zutenean, animalia-proiektu koxkor berezi baten aurrean aurkitu ziren. Freak antzeko bat. Errima oinak, enborra klasikoa eta Eustakio tronpa itxurazko soina zuena. Hiru gurasoek amodioz hezi zuten etorri berria, eder eta bixkor. Baldin eta hala, orduan tira.
Jaio bezain pronto, egitasmo freak hau emankorra izan zen. Jendaurreko saioak egiten hasi zen, non ahotsarekin, saxoekin, soinuak, argiak eta jendeari emandako partiturekin jolasten zuen, Iñigo Telletxea eta Ibai Gogorzarekin batera. Saio hauez gain grabazioak, idatzitako testuak eta pieza ugari egiten eta biltzen hasi ziren. (Ikus Zehar Aldizkaria 65 . alea eta Gatza-k argitaratutako Lancemos Irresponsables, Los Dados poesia CDa, TITA/18).
Laugarren urtea beteta, oraingoan Ornitorrinkus egitasmoak aurkezten duena, “lehen lan luzea da”. “Proiektuaren hastapenetatik osatu eta landutako hainbat ariketa, musika edo kanta (norberaren gustuen arabera) biltzen ditu”.
CDak dauzkan grabatutako 12 pieza hauetan, dinamika akustiko oso bizia dago. Mix soinu nahasketa fina eta elegantea, eta aldi berean gordina eta ausarta. Maialenen ahotsa urruti eta soinu paisaia batean murgilduta entzungo dugu pieza batean, exotiko eta erakargarri. Erabat present eta aurre-aurrean beste batean. Ala saxoekin testura bat osatuz.
Judith Monterok ornitorrinkoari gogoz puztu egiten dio. Saxo soinu aberatsez hornitu gorputza. Fita edo mihiarekin egindako soinu polifonikoak batzutan, atake bortitzekoak bestetan. Erregistro ezberdineko saxoekin sonoritate sendoa, melisma mikrotonalak, testurak eta dinamika konplexuak tartekatuz.
Lujanbiok sailka ezin animaliari ematen dio ahotsa (italianoz animalien ahotsei verso esaten zaie), errima-oinak zabaldu eta kantuka masajeatzen dizkio. Ornitorrinkoa bera bilakatzen ari denaren ideia bildu eta off hizioa eman. Hitza solastuz eta doinutuz.
Xabier Erkiziak, Eustakioren tronpa, tranpa bezala ulertzen du, jolasaren gogoa pizten dio proiektuari, zarata gozoz eta bidegurutze akustikoz josiz eta jantziz.
Pausa izango da hirukotearen kola. Nabarmena da Judith, Xabi eta Maialenek duten pausarako jarrera aktiboa. Haien arteko konbinazioak lortzeko behar dituzten isiltasunak. Musikaren barruraino eramango duten diskrezio dotorea. Norberaren izaera mantendu ordez, beste bien ekarpenekin kolokan ipini. Honela saxoaren phonema bat elektronikak jaso eta biderkatu egingo du. Edota hitzak, zaraten eta isil-tarteen presentzia argituko du. Eta denon artean espazio akustikoa sintetizatuko dute.
Grabazioak ez dira erraz utziko sailkatzen eta piezaz pieza zure ustea ezustera bideratuko dute, musikaren zirrara.
CDaz gain, liburu poster tolestua. Joseba Sarrionandia, Ixiar Rozas, Xabier Erkizia, Jakoba Errekondo eta Maialen Lujanbioren testuak zenbait piezatan oinarritzen dira. Eta horiek guztiak Jose Belmonte marrazkilariak banan bana ilustratuak.
Objektu disko liburua, Ornitorrinkusen webgunean, Lanku bertso zerbitzuan eta Arto-artian “musika txikien katalogoan” eskuratu ahal izango duzue.
Disko-liburu-poster maitagarria, bellissimoa.
Urteak zen bere azken argazkia ikusi zenetik. 26 urte daramatza Abdullah Öçalanek Turkiako Imrali uhartean isolatuta, "erakunde terroristako" buruzagitza egotzita. Ostegun eguerdian bere argazki berri bat zabaltzeko baimena eman du Turkiako Gobernuak... [+]
AEBek Ukrainako gerraren aurrean egindako jarrera aldaketaren barruan, “lur arraroak” deiturikoak negoziaziorako gai nagusi bilakatu dira Volodymyr Zelenskyren eta Donald Trumpen artean. Lehenak nahi du AEBek bere segurtasuna bermatu dezatela Errusiaren aurrean,... [+]
Asteburua baino lehen lau gatiburen gorpuak itzuliko ditu Hamasek. Horrela, Gazarako su-etenaren lehen faserako adostutako preso truke guztiak gauzatuko dituzte Israelek eta talde palestinarrak.
Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira... [+]
.jpg)
31 urteko emakume kolonbiarra osasun zentrora eraman ordez ertzain etxera eramatean agenteek "akatsa" egin zutela aitortu du Segurtasun sailburuak, baina azpimarratu du ez zuela "jipoirik" jaso.
Jarritako kondenak barkatzearen truke, armadara batu da preso andana. Azken urtean, errekrutatze-legeak gogortu ditu gobernuak.
Arma nuklearren produkzioarekin, mantentze lanekin eta modernizazioarekin loturak dituzten hainbat enpresa aztertu dituzte, eta horien artean agertzen dira BBVA, Santander bankua eta SEPI.
Iazko urriko bileran lortu ez zuten akordioa erdiestea espero dute COP16ko parte-hartzaileek, eta ostegun honetan dute gailurraren azken eguna. 2030. urtea bitartean, bioaniztasunaren alde 200.000 milioi dolar bideratzeko engaiamendua hartu zuten 2022ko COP15 gailurrean, eta... [+]
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren... [+]
Egitarau mardula prestatu dute Bergarako irrati libreko kideek: musika, literatura eta tailerrak. Besteren artean, martxoaren 29an Txapa Eguna egingo dute.
"Ipar Euskal Herria gaztez odolusten ari da". Sail berriak sortu goi-mailako ikasketetan, etxebizitza sozialak egin gazteentzat edo aisialdia euskaraz bermatu… Hamabost proposamen konkretu egin ditu Xuti Gazte ezker abertzaleko gazte antolakundeak.
Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]
Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]
Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]