Aurtengo maiatzean 3.232 Kapital Aldakorreko Inbertsio Sozietate (KAIS) zeuden Espainiako Estatuan, 443.509 akziodun zituzten eta, guztira, 25.645 milioi euroko balioa duen ondarea kudeatzen zuten. Sozietate horietatik 70ek EAEn dute egoitza. 2009ko urtearen erdialdean 212 ziren, baina askok Espainiako Estatuko beste lurralde batzuetara alde egin zuten, EAEko hiru lurraldeetan 2009ko amaieran egin ziren aldaketa fiskalak zirela eta.

Aberatsenen ondasunak babesten dituzte; KAISek kudeatzen duten ondare izugarria politika fiskal bidezkoago eta banatzaileagoren jomugetako bat izan liteke. Gobernuak, are gehiago bere burua sozialdemokratatzat duen gobernuak, soilik fiskalitatea aldatuta, baliabide garrantzitsuak lortuko lituzke, merkatuen presiopean ezartzen ari den doikuntza fiskalerako. Espainiako Estatuko sektore ezkertiarrak sozietate hauetan “guraizea” sartzea eta duela urte batzuk indargabetutako ondarearen, oinordekotzaren eta dohaintzen gaineko zerga berrezartzea eskatzen ari dira. Baina zer dira KAISak?

Zer dira KAISak?
Kapital Aldakorreko Inbertsio Sozietateen siglak dira. Inbertsio kolektiboak egiteko modu bat da, Europan nahiko ohikoa, bereziki Luxenburgon, Suitzan, Italian eta Espainiako zein Frantziako Estatuetan. Espainiako Estatuan KAISak aberatsenei zergak saihestea ahalbidetzen dien tresna finantzarioa da –hau da, zerga ordainketen saiheste legala–. Sozietate anonimoak sortzen dira finantza aktiboetan inbertitzeko eta, hala, Espainiako Konstituzioak ezarritako progresibotasuna –gehiago duenak edo gehiago irabazten duenak gehiago ematea– urratzen da. Abantaila fiskal ugari dituzte: sozietateen gaineko zergan KAISek etekinen %1 tributatzen dute eta sozietateek, teorian, %28 tributatu behar dute EAEn. Eta KAISetako jabeek edo kideek sozietatearen akzioak saltzean soilik ordaindu behar diote altxor publikoari. Horregatik, kapital handien jabeek gehien erabiltzen duten inbertsio tresnetako bat da.

Sozietate horiek zenbait baldintza bete behar dituzte: 100 akziodun edo gehiago izan behar dituzte; inbertsio egiteko mugak dituzte; kapital aldakorrak estatutuetan finkatutako maximoaren eta minimoaren artean egon behar du; 2.400.000 euroko gutxieneko kapitala izan behar dute; KAISen baimena, erregistria eta kontrola BMBNk (Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak) ikuskatzen du.

Espainiako Estatuko KAIS nagusien artean bi hauek daude: bata, rankingeko lehena, BBVAren sozietate gestore bat da (BBVA Patrimonios), Morinvest kudeatzen du, Alicia Koplowitz du titular nagusi eta ia 422 milioi euroko ondarea du; eta bestea Keblar de Inversiones da, Amancio Ortega titular nagusi duena eta 177 milioi euroko ondarea duena.

Aberatsak “ihes egiteko” prest
Espainiako Gobernua aberatsenen gaineko zerga berezia aztertzen ari dela iragartzeak KAISen “ihesa” eta deslokalizazioa eragiten ari da, zerga handiagoak ordaindu beharra saihesteko. Badirudi Espainiako gobernua hainbat aukera aztertzen ari dela sozietate horien gaineko zergei dagokienez: egungo %1etik %5era igotzea; %25era iristea; ala sozietateen gaineko zergaren ohiko tipoarekin parekatzea, hau da, %35era arte igotzea.

Espainiako Estatuko banka ez dago gobernuak ondare handien gaineko zergen igoera zehazteko zain, eta dagoeneko kapitalen irteera masiboa gauzatzeko formulak prestatzen ari da. Astekari honek jakin ahal izan duenez, ondareen kudeatzaileak bezeroei kapitala fiskalitate onuragarriagoa duten EBko beste herrialde batzuetara eramatea eskaintzen ari dira, EB barruan kapitalak mugitzeko dagoen askatasuna baliatuz. Dirudienez, gehienek dagoeneko paradisu fiskaltzat jotzen ez den Luxenburgo aukeratuko dute, baina badira Frantziako Estatuaren edo Alemaniaren aukera hobesten duten gestoreak ere.

Ondareen gaineko zerga berpiztea
Zenbaitzuen ustez, KAISak zergapetu beharrean, hobe litzateke 2008an indargabetu zen ondarearen gaineko zerga berrezartzea. Zergak 108.182 eurotik gorako ondareei ezartzen zitzaien eta ia milioi bat pertsonei eragiten zien. Estatuak urtean 2.121 milioi euro jasotzen zituen zerga horren bidez, 2011n pentsioak izoztuz aurreztuko dituen 1.500 milioiak baino gehiago.