Matt Simmons, “Peak Oil”aren propagandista
- Abuztuaren 8an bainuontzian itota azaldu zen Matthew Simmons, petrolio aholkulari aberats eta Peak Oil teoriaren propagandista famatua. Konspirazio handien salatzaileari bukaera susmagarria oparitu dio heriotzak. Azken urteetako iragarpenetan huts eginagatik, denek aitortu diote petrolioa ulertzeko ideietan aitzindari izan zela.
Hanka sartze hori eta besteak gogoratu dituzte prentsa amerikarreko hil-oharrek Simmonsen heriotzaren berri eman dutenean. Baina horiekin batera, denek aitortu dute munduko iritzi emaile askori ikuspegia aldarazi ziela petrolioaz.
Abu Dhabi-ko The National egunkarian Tamsin Carlislek, honela idatzi du: “Matthew Simmons, azken denboretan zenbait konspirazio teoria zabaldu zuena, halako gehiagoren gai bihurtu da hil ostean. Haren karrera ikusgarri eta batzuetan harrigarriaren azken kapituluan, energi inbertsioetako bankari eta idazlea, gero energia berriztagarrien zale suhar bihurtua, igandean hil da Maineko bere bainuontzian, modu ez erabat argian: North Haven-eko mediku forentseak ez du garbi adierazi bihotzekoak jotzearen ondorioz ito den ala itotzerakoan jasan duen atakea. Holakoetan gertatzen den legez, AEBetako txutxumutxuen errota berehala jarri da martxan eta konspirazio teorien aldeko zenbait hasi da adierazten Simmonsena ez dela heriotza berezkoa izan”.
Hildakoa, izan ere, zinez polemikoa zen, nagusiki 2005ean plazaratu zuenetik Twilight in the Desert: The Coming Saudi Oil Shock and the World Economy (Ilunabarra basamortuan. Saudi Arabian gertatu behar duen petrolio shocka eta munduko ekonomia). Liburuak sekulako oihartzuna eragin zuen.
Matt Simmons ordurako aholkulari ezaguna zen petrolio konpainien artean, 1973ko krisian egindako apustuekin bai bera eta bai bere gomendioak jarraitu zituzten energia konpainiak aberastu egin zirelako. George Bush presidentearen aholkulari ere aritua zen. Horregatik 2005an bere data base pribatua erabiliz Simmonsek liburuan azaldu zuenean Saudi Arabiako petrolio erreserba ofizialak puztuta zeudela, hango petrolio ustiaketak goia jo zuela eta laster gainbehera abiatuko zela... txinpartak atera zituen.
Sortzez bezala heziketaz, oso gizon kontserbadorea zen. Utahko familia mormoi batean jaioa, gaztetatik murgildu zen negozioetan. Jauzi handiena 1974an eman zuen. 1973ko urrian herrialde arabiarrek enbargoa ezarri zieten petrolio esportazioei, Mendebaldeko potentziek Israeli Yom Kippurreko Gerra deituan laguntza eman ziotelako. Munduko hiri aberatsetako gasolindegietan auto ilara luzeak ikusi ziren erregai urrituaren eske, petrolioaren prezioa izugarri garestitu zen.
Simmonsek garai hartan sortu zuen Simmons and Company International, aholkularitzan berezitu zena. Urre beltzaren inguruko geroztikako gora behera guztiez inork gutxi bezalako ezagutza metatu zuen. Enpresa handien aholkularitzan aberastu ere bai.
Petrolioa 200 dolarretan noizko?
Matthew Simmonsi bigarren gaztaroa Twilight in the Desert liburuak ekarri zion. Petrolio merkearen aroa bukatzear zela iragarriz eta aldi berean jende artean ideiak azaltzeko zeukan grazia oso berezia baliatuz, komunikabideetan lekutxoa eskuratu zuen.
“Bitxia da –esaten zuen– munduko industriarik handienaren jabe gara eta hala ere sekulako arazo baten aurrean gaudela ohartu diren gutxietakoa naiz. Denbora librean aurkitu dut dena, gainera. Ez al da tragikoa eta zentzugabea?”.
Kontserbadore honi, bestalde, lagun berriek deitzen zioten gero eta gehiago hitzaldietara, energiaren urritzeaz eta Pik Oil teoriak kezkatutako jendeek.
Laster Simmons and Company utzi eta Ocean Energy Institute sortu zuen. Itsaso zabaleko haize errotak, mareak eragindako turbinak, korronteen energia erabiltzea... munduaren energia goseak horietatik ase zitezkeela ziur zegoen. “Ozeanoak dira energiaren azken frontera”, esan zuen Simmonsek. Hildakoan Ellen alargunak eta bost alabek hileta oharrean eskatu diete lagunei ez bidaltzeko lorerik, hobe dutela hark sortutako Ocean Energy Institute fundazioari dirua oparitzea.
Baina azken denboretan lagun berrien artean ere gogaikarri bihurtua zen gizona. Peak Oil mugimendukoek beti aitortu diote Simmonsi heldu den energia krisia ezagutarazteko egin duen lana, baina azken urteotako hanka sartzeekin ere gero eta haserreago zeuden.
Hil baino bi aste lehenago gaiotan gaztelaniazko erreferentzia den Crisis Energética gunean idatzi zuten: “Dudarik gabe Matt Simmonsek asko lagundu du petrolioaren gailurra ezagutarazten (...) baina azken aldian nire buruari galdetzen diot ea benetan lagungarri ote den problemaz jendea ohartarazteko”.
Askoz zorrotzago titulatu zuen Robert Rapier ingeniariak energiari buruzko Consumer Energy Report blogean: Is Matt Simmons Credible? Rapierrek lehenbiziko eztabaida izan zuen Simmonsekin ASPOren 2008ko bileran –sigla horiek biltzen dituzten Peak Oilaren inguruko talde eta erakundeak–. Simmonsek hitzaldian esan zuen Ike hurakanaren ondoren gasolina faltako zela AEBetan, herrialdeko ekonomia kolapsatzeraino. Rapierrek erantzun omen zion datu okerrak baliatu zituela, ez zituela ondo analizatu biltegietako informazioak. Denborak erakutsi zuen Rapierrek arrazoi zuela.
Askoz petto nabarmenagoa egin zuen uda honetan Simmonsek, Mexikoko Golkoan lehertu zen Macondo edo Deepwater Horizon plataforma zela eta. Ezingo zela petrolio isuria kontrolatu, BP konpainia hilabeteren buruan kiebran egongo zela, itogina ixteko modu bakarra bonba atomiko txiki bat lehertaraztea zela, golkoko azaleraren %40 kutsatuta zegoela, kostako estatuak ebakuatu beharra zegoela, eta abar. Geroztik bete ez direnak.
Zergatik horrelako irristadak? Hona Rapierren iritzia: “Tamalez, uste dut bere sinesgarritasuna suntsitzeko bidean dagoela. Ez dut uste historiak samurtasunez epaituko duenik aipatu gertakizunak aztertzerakoan. Penagarria da, zeren eta aldarri sentsazionalista horiez landa, oraindik sinesten dut zuzen asmatu duela peak oilaren zertzelada nagusiez, epe luzeko prezioez eta erreakzionatu beharraz esan dituenetan”.
Kontserbadore bitxi honetaz lagun batek esan du mundua aldatzeko baino mundutarrak iratzartzeko egiten zuela borroka. Matt Simmonsek argi zeukan: “Ordezkorik gabeko iturri gutxien zerrendan ura eta petrolioa daude buru. Tamalez XX. mendean alferrik galdu ditugu, prezio merkeek itsututa” .
Informazio gehiago:
- Matthew Simmonsen heriotzaren albistea The National-en Tamsin Carlisle-k idatzia
- Albistea Chron gunean
- Simmonsen heriotza dela eta Crisis Energetican azalduko albistea eta erreakzioak
- Robert Rapier-en Is Matt Simmons Credible bere Consumer Energy Report blogean
- Simmons & Company enpresaren gunea
- Ocean Energy Institute
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.