Duela hilabete batzuk “finantza merkatuek”, Nazioarteko Diru Funtsak eta Mundu Bankuak, itxuraz defizit publikoa murrizteko, abiatu zituzten krisiaren doikuntzak hasi baino ez dira egin. Lan erreforma, langile publikoen soldaten murrizketa, BEZaren igoera, pentsioak izoztea –datorren urtean hasiko da– eta zenbait inbertsio publikoren etena dagoeneko martxan jarri dituzte. Hala ere, hori guztia ez da nahikoa finantza “otsoentzat” eta doikuntza neurri gehiago eskatzen ari dira zorren ordaina, interes eta guzti, jaso ahal izateko. Horregatik, beti bezala ahulenei eragingo dieten neurri gehiago hartzeko garaia da. Hemendik aurrera eta udazkenean zehar, bete-betean sartuko gara erretiroaren erreforman, eta osasungintza publikoari –koordainketa ezar liteke–, PFEZari eta langabezia sariei eragingo lieketen erreformak ere abia daitezke.
“Doikuntza” eta erreforma horiek salatzeko, Euskal Herrian mobilizazioak eta bi greba orokor burutu dira; bata, Frantziako Estatuan, joan den ekainaren 24an Iparraldeko herritarrei eragin ziena, eta bestea, ekainaren 29an, Hego Euskal Herrian, batetik gehiengo sindikal abertzaleak eta, bestetik, CCOOk deitua. Datorren irailaren 29an beste greba orokor bat deitu dute CCOO eta UGT sindikatuek Espainiako Estatuan.

Erretiroa 67 urterekin eta kotizazio handiagoa

Onartzeke dagoen erreforma nagusietakoa eta larrienetakoa, dagoeneko Toledoko Ituna delakoan –Gobernuak, alderdi politikoek, patronalak eta sindikatuek osatua– negoziatzen ari direna da: erretiroaren auzia. Orain arte, erretiroa hartzeko adina 65 urtekoa izan da ofizialki, nahiz eta Espainiako Estatuko benetako batez bestekoa 62 urtetan dagoen, erretiro aurreratuen prozesu asko izan baitira 52 urtetatik aurrera, bereziki enpresa publikoetan eta bankan. Erretiroa hartu eta gutxieneko pentsioa jaso ahal izateko, gutxienez 15 urtetan kotizatu izana eskatzen zen. Orain, Toledon eztabaidatzen ari diren erreformaren arabera, langileek 67 urte beteta erretiratzea, hau da, beste bi urtetan lanean jarrai dezaten, nahi dute. Halaber, erretiroa hartu eta gutxieneko pentsioa jaso ahal izateko lan egin beharreko urte kopurua 15etik 20ra igo nahi dute.

Langabezia sariak murriztu

2011tik aurrera defizita murrizteko aztertzen ari diren eta irailaren amaieran onartu beharreko aurrekontuetan aintzat har daitezkeen neurrien artean, langabezia sariak beheratzea dago. Espainiako Gobernuak 2010ean 30.612 milioi euro erabili zituen langabezia sariak ordaintzeko, hemendik 2012ra bitartean murriztea lortu behar duen gastuen –50.000 milioi euro– ia bi heren.
Zantzu guztien arabera, sarien zenbatekoa murriztuko dute. Gaur egun langabetuek oinarri erregulatzailearen %70 jasotzen zuten prestazioaren lehen 180 egunetan, eta %60 181. egunetik aurrera prestazioaren aldia amaitu arte. Espainiako Gobernuaren asmoa lehen sei hilabetetan zenbatekoa %70etik %60ra jaistea eta hortik aurrera langabetuak %50 jasotzea da. Sariaren muga maximo eta minimoak berdin geratuko lirateke: hileko 492 eurotik 1.076,44 eurora, beti ere langabetuak bere ardurapean seme-alabarik ez badu.
18 hilabeteko ohiko prestazioa amaituta babesik gabe geratzen diren langabetuei ematen zitzaien 430 euroko laguntza ere kentzeko asmoa zegoen. Duela hamabi hilabete ezarri zen laguntza horrek 600 milioi euro inguruko kostua izan du. Hala ere, badirudi neurri horrek zalantzak sortzen dituela Gobernuan. Horregatik, Corbacho lan ministroak, iragan ekainaren 28an, gobernua “babesik gabeko langabetuei ematen zaien 430 euroko laguntzari beste guztien gainetik eusten ahaleginduko” dela adierazi zuen. Azkenean, espainiar exekutiboak laguntza hori mantentzea erabaki du.

Osasungintza eta PFEZ

Defizit publikoak eta, batez ere, “finantza merkatuen” mehatxuek Gobernua estutzen dute eta, horregatik, gobernua guraizeak non sartu bilatzen ari da. Hortaz, osasungintza publikoa “doitzeko” aukera aipatzen eta aztertzen hasi da. Dagoeneko mahai gainean jarri dute sendagaiak koordaintzeko aukera, baita zerbitzua ordaintzen hasteko aukera ere, gutxi izan arren –familiako medikuari egindako bisitako euro bat ordaintzea aipatu izan da–.
Halaber, ziurtzat jotzen da PFEZ ere doituko dutela. Zentzu horretan, Ogasuneko Estatu idazkari Carlos Ocañak zera esan zuen pasa den ekainaren 28an: “Espainiako gobernua PFEZaren doikuntza txiki, apal eta oso mugatua aztertzen ari da” datorren urterako… Beraz, aztertzen ari baldin badira, doikuntza hori ere gauzatuko da.