Azken bolada honetako inkestek izua eragin dute UPN barruan. Alderdi Popularrarekin hautsi zutenean, gehienek uste zuten sekulako aldea aterako ziotela Raxoiren alderdiari, baina krisi ekonomikoaren abiada berean jan omen dio aldea PPk UPNri, ia-ia berdin agertzeraino. Barcina, ordea, itxuraz behintzat, lasai dago, eta badaki PPko Cerveraren eskutik ez bada, PSNko Roberto Jimenezek lagunduta eseriko dela Diputazioaren jauregian. Egunotan, beldurra eta harridura aurpegian, galdera berbera egiten ari zaizkio alderdikide asko Sanzi; zergatik lagundu diogu Zapaterori? Noiz arte izanen gara Zapateroren salbabidea, eta noiz arte, geure buruaren lotsagarri? Erantzunean “Espainia” hitza ateratzen da corellarraren ezpainetatik; ez dutela Zapateroren alde bozkatu, Espainiaren alde baizik, Espainiak erreka jotzen badu, Nafarroak ere joko duelakoan.

(To! Akabo nafar eskuindarren mitorik gogokoena: mundua hondoratuta ere, Nafarroak hondamendi guztien gainetik aitzinera eginen lukeen huraxe, alegia).

Baina argi dago UPNk Madrilen nola, hala jokatzen duela PSNk Nafarroan, Sanzi berari sostengua ematerakoan. Baina bestelako arrazoiak ere badaude UPNren jokamoldearen atzean: batetik, Zapaterok aginduta, Nafarroako Kutxari eman zaion laguntza paregabea Penintsulan barna hedatzeko; eta bestetik, pentsa zitekeenaz bestela, inkestetan NaBaik ez duela atzera egin, sendotzeko joera duela baizik, eta horrexek du bereziki nerbiosten nafar gobernuburua. Beraz, Sanzek dio sozialistekin ongi moldatu beharra dagoela, koalizioarekin tratua egiteko tentazioa izan ez dezaten. Baina tentazioa izanda ere, berriz ere ziurrenera Estatu-arrazoia agertuko litzateke, duela hiru urteko udan bezalaxe.

Izan ere, Francoren heriotzaren ondotik, Nafarroan indarrean dagoen erregimena Estatu-arrazoiaren ondorioa da, ahaztu gabe, jakina, ETAk ere bere harri koxkorra jarri zuela. Erregimenaren oreka hausteko aukera Nafarroa Bairen eskutik etorri zen. Baina ezin jakin berriro halako aukerarik izanen ote den: ñabardurak ñabardura, koalizioko alderdi guztiek erraten dute baietz, NaBai bozetan egonen dela, baina hain zuzen ere, ñabardurei jarri behar zaie arreta. Bitartean, Ezker Abertzalea bere proposamena mamitzen ari da eta garbi adierazi du nor nahi duen bidelagun (besteak beste, Aralar eta EAko oinarrizko militantzia) eta nor ez (Batzarre eta EAJ). Tratutan ari da, gainera, Eusko Alkartasunarekin, tratua egina ez badu, Nafarroan ere bestelako ekimen bat eratzeko. Kontua da inor NaBaizalea bada, EAko nafar militanteak direla, oso gustura baitaude koalizioan, eta Nafarroa ezagutzen duen edonork badaki EAko nafar boto-emaile gehienak nekez joanen direla Batasunako jendearekin eskutik helduta. Hori ikusita, Urizar eta nafar alderdiburuak –Garaikoetxea lehendakari ohia barne– gogotik ahalegintzen ari dira alderdikideak konbentzitzen eta Ardatz Soberanistaren aldeko giroa prestatzen; denak ez dituzte konbentzituko, ordea, eta hori kezka-iturri da alderdiburuentzako.

Orain, beraz, ikusteko dago eskuin espainolistaz (UPN, PP) eta ezker espainolistaz (PSN, IU) gain, nor eta zer egitura (bat edo hainbat) aurkeztuko den heldu den urteko bozetan Nafarroako abertzaleen eta euskaltzaleen esparruan. Hau da, ikusteko dago NaBaiko alderdiak, horrenbeste ika-mikaren artean, gauza izanen ote diren 2007ko aukera hura eragin zuen proposamena berresteko. Denborak erranen.