Yves Klein

Jakinaren gainean izanagatik, Madeirako lorearen emanak harritu nau. Eta liluratu, lilitu. Hemen ohituta gauden lorategi eta baratzeez gain, han loreentzat edozein bazter dute eder. Nonahi bada loretik eta bertako klima gozoari esker, aparteko neurrikoak, galantak hazten dira landareak zein loreak. Uhartea izanik, landaredia bitxia da; uhartea bera sumendi bat, uretatik sortzen den mendi koniko bat denez, ipar eta hego eguraldiz erabat berezi, flora are bitxiago. Honek bertakoak harrotzen ditu, lilitzen, eta landaredia axola handiko gaitzat dute. Hemen etxearen itxurari ematen diogun garrantzia han etxe inguruko loreei ematen diote eta auzokoen arteko lore-lehia ikusgarria da.

Lorategi eta baratze botanikoak ugariak dira. Tartean “Monte Lorategi Tropikala”. Hemen zuhaitz eta zuhaitz itxurako garo itzelen artean eskultura bilduma ederra dago. Pendiz batean Yves Klein artista suitzarrari eskainitako lauki erraldoia. Urdina, noski. Yves beraren omenez “International Klein Blue” deitzen den urdinekoa. Landareekin txoratuta, Oteizarekin eta Malevitxekin batera paisaien diseinuan gehien laguntzen didan artista baso tropikalean ziplo topatzeak kilika, lehenaz gain zoratu ninduen. Bertako ardo gozoaren mozkorraren tankerakoa.

Mahatsondoa izan da Madeira izenari sona gehien eman dion landarea. XVI. mendean, dagoenerako, Europatik kolonietara bidean, han osatzen zituzten Portugalgo, Holandako... itsasontzien sotoak, bertako ardoz betetako bukoi eta pipaz. Bide luzean ardoa ez bizitzeko azukre kanaberatik (Saccharum officinarum) destilatutako alkohola eransten zitzaion. Itsasoan berriz, etengabeko dantza eta berealdiko beroaldiak. Alkohola, dantza eta beroa... zer nolako hiruko uztarria. Eta ustekabean izugarrizko ardo ona sortu zuten. Itsasontzietan ardoa ontzea garestiegi eta orain upategi beroetan, eguzkitan ontzen dute. Mokofinen ardo goxoa eta gozozaleen ardo fina.

Olatuen, behe lainoen, lanbroen, ganduen eta terralen ttanttek zipriztintzen dituzten mahatsondoak pendiz beldurgarrietan aitzurtutako terrazatan bizi dira. Mila metrotik gorako mendietatik itsasora jaisten diren zurubi sinesgaitzetan. Hantxe eserita, euskal kortsario, pirata eta kolonoak erraz ikusten dira.

Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude