Mexiko, Detaileen Festa
| Mexikon bertsolaritza aztertu nahian dabiltza, horrexegatik, hara, joana naiz bertara, eta heldu bezain laster txunditu nintzen, zer bazter, zer nolako kultura, desberdina da hura! Saiatuko naiz azaltzen zertzeladetan islatzen zer ote den Mexiko! Mito toki magiko, auto zaharren hariko hiri zahar automatiko handi baten atiko, ikuspuntu etiko batetik so behin betiko galdutako lur begiko baten amets beliko, tekila etiliko hotz biren aje etniko baten souvenir tipiko, furgoneta hippiko zilindrada hipiko latzenaren hots ziniko, amets bat, hogei zimiko, atmosfera kimiko, txano handi mitiko, emo bi, hiru gotiko, lau langile utopiko, bost greba historiko, sei enpresa eskubiko bandan dauden esku biko zazpi burugain zuriko gizonen irudiko zenbat metro kubiko? Indigenak belauniko, Garibaldin sei mutiko, azteken mamu tinko zaldian Carlos Quinto: |
koloniarik ez… kito! Parean lau meteorito ukitzea errito turistaren erritmo, ebasleen Santa Rita ebatsiak aldarrika Don Celesen karrika ilunean korrika… Denboraren kloratita deitzen duten “ahorita” erlojuen tak-tika lehertzeko taktika berezko taktikatik at ez da ez eten, ez kitkat tira, igual kitkatel baldin bada nahuatel… Ahuakatel, xocolatel arto eta xitomatel… koloniaren hotel, zenbat hizkuntza, motel! Klima bero, ez da epel, arren, bi ostioi koktel! Hernan Cortesen kuartel, hainbat narkoren kartel, Diego Riveraren arbel, Lenin, Marx, Stalin, Hegel, hamabi lagun ergel eta hamaika nobel, nopalen arantzen orbel, behin bisitan Blanca Urgell, urpeko lokatz umel gaineko irla itzel, hiru mundu paralelo: batean denak modelo, gomina eta xerlo; bigarrena da lelo ugariren kontsuelo, personas de medio pelo; eta azkenen lelo: “dena da estraperlo”, |
giltzurrun zein karamelo erosteko errezelo gutxi duten bandalo batzuen banden arlo… Bitartean Frida Kahlo, bekain baten katamalo, tamalen uso xalo, gaixotasunen halo, elefantearekin lo… Maite al zuen? Auskalo! Mitoa: txorimalo Espaloia: zokalo Txarragoa: Guatemala Heriotza: bala-bala Kutsadura: normala, pobrezia bezala. Diferentzia: azala, deferentzien eskala, karteraren itzala, itxuraren ahala… Guztia ez da gerrila, oihu eta banderila, bada jende umila, bada paraje pila, jatekoa, marabila: eskamolea, tekila, mole, tako, tortila, gordita, quesadilla… Euskaldunak ere, mila, dena ez da Pancho Villa, aukera baten bila joandako koadrila… Sumendien Amerika, lurralde oso polita, hiri kosmopolita… Aste beteko zita? Errimen erretolika, bidaia baten kronika, flashak eta musika, horra herri mexika. |
Doinua: Segidilla..
Bidali zure sortak bertsoak@argia.eus helbidera. Aukeratuak orri honetan argitaratuko ditugu.
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan zehar, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte,... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).
Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]
Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.
.jpg)
Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]
"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.