Lupu jostailua

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Berarakia (Eruca vesicaria subsp. sativa) bezala afrodisiakoak dira marrubia, muxika, sagarra eta baba eta ilarra eta... Bukaerarainoko lista osatzeko tentazio lizuna datorkit baina honezkero nire amaierarik gabeko zerrendez nazkatu samarra egongo da irakurlea... Lizun kontu urdinetatik urrun, ar eta eme, eme eta ar, era guztietako zeresan eta amen-omen entzuten da landareei buruzko burutazioetan. Honezkero entzuna duzu frutarik ematen ez duena arra eta alferra denaren esamesa, landare emeak alferra izateko eskubiderik ez balutan... eta gehienetan oker bidetik inausi izanaren arazoa izaki...

Ulu-mulu-zurru-murru-txutxu-mutxu-txutxu-putxu hauetako bat darabilt aldamenean. Zeraingo XaguArtea aldizkarian kurkubitari buruzko idatzi puska argitara eman dute, eta dantzan jarri nau, poxpolin. Poxpolin eta kurkubita bat dira, ala ez? Bakterioak, onddoak, intsektuak, akaroak... landareetan sortutako lupu edo tumoreak dira. Landarearen “fruitu” direla uste izan da, baina, izan, kanpoko bizidun bat eta landarearen arteko elkarlan baten ondorio besterik ez dira. Tanino mordoa dutelako larrua ontzeko, jostailu... erabilera anitz izan dute. Eta esaerako lupuak heldu arterainoko izen pila dute. Zerainen intsektu batek haritzean (Quercus robur) sortzen duenari kurkuita deitzen diote eta poxpolina ametzarenari (Quercus pyrenaica).

Harantzaxeago Bergara, Nabarniz, Xemein, Lizarraga, Berastegi, Leitza, Unanua, Arruazu, Bakaiku, Ozaeta, Aibar eta abarren barrena kukusagarra, kukubala, kurkubitte, txantxilikota, kukurro, kukurru, kukumela, kurrumeta, kurkuitze, kuskule, kuskuilu, txantxari, zibota, txurru, kukur, kurkubio, kurkullu, korkubatxa, kukurubatxa, korkotxa, kokorotxa... Izen jolas polita... Ziba gisara edo lasto-ipurdiarekin putz eginez airean eustera jolasteko.

Azkenak
2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Eguneraketa berriak daude