Celda 211. Zuzendaria: Daniel Monzón.
Aktoreak: Luis Tosar, Alberto Amman, Marta Etura, Antonio Resines. Espainia/Frantzia. 110 minutu.

Orrialde honen beheko aldean ageri den datan,  Espainiako zinemaren Goya sariak banatuko dira, eta Celda 211 filmak eramango ditu horietatik ez gutxi, baina seguruenik ez hainbeste ere, nire ustez. Hamasei hautagaitza ditu, baina Agora dauka arerio nagusi, eta badakigu zein luze duen Amenabarrek itzala.

Sariekin ala gabe, Celda 211-k ikusle asko maitemindu ditu. “Bikaina!”, “aspaldi ez da halako lan txukunik egin Espainian!”, irakurri dut han-hemenka behatu ditudan blogetan. “Espainiarra ere ez dirudi!”, ausartu da bat. Blogosfera zabala da ordea, eta kritika txarrak ere kabitzen dira barruan. Ni ez naiz bereziki aditua zineman, ikusle soila besterik ez, eta pelikula gustatu zait, esan nahi baita ordu eta erdiz entretenitu nauela, baina kritika batzuk aintzat hartzekoak iruditu zaizkit.

Pelikulari leporatu dioten akatsetako bati helduko diot: narrazioak kasualitate gehiegiri esker egiten du aurrera. Gertakari sinesgaitzak banan-banan hartuta, zer esanik ez denak batera. Filmaren hasiera, ondorengo guztia ahalbidetuko duena, hanka eta bururik gabeko egoera bat da. Juanek Zamorako espetxean lanean hasi behar du, funtzionario. Lehenbiziko lan egunaren bezperan, bertara doa, kartzelako nondik norakoak ezagutzeko asmoz, eta hara non une horretan presoak matxinatu egiten diren. Juan matxinadaren erdian harrapatuta gelditzen da –hori lortzeko gidoiak egindako kabriolak esplikatzeak luzeegi joko luke–, eta bera ere espetxeratuta dagoela sinestarazi behar die presoei, bertan akabatu ez dezaten.

Hasieran, Juan kanpoko lankideei laguntzen saiatzen da, ezkutuan, baina pelikularen amaieratik hurbil matxinatuekin bat egin eta Madriletik bidalitako negoziatzaileen aurrean espetxeko egoera latza salatzen du. Ikusi ez dutenei ez izorratzearren, ez dut esango filmak egoera horretara iristeko zer bide egiten duen, baina bai kasualitate ikaragarriz betetako bidea dela, mcguffin bezala erabilitako ETAko hiru kide eta guzti.

Ez daukat argi Celda 211 espainiar espetxeetako egoera salatzeko erabili nahi izan duen Daniel Monzón zuzendariak. Hala izan bada, ahaleginak ez du sinesgarritasunik. Batetik, barruko bizimodu arrunta ez duelako erakusten –hasieratik amaierara, presoak matxinatuta daude–; bestetik, ez dakigulako seguru Juanen aldarria zintzoa denez, izan ere tragedia pertsonal batek bultzatu du bere kideak zirenen aurka jartzera. Tragedia horren erruduna funtzionario bakar bat da, funtzionario txarra, frankismoaren oinordeko petoa, baina sistemari ezin zaio ezer leporatu; espainiar espetxe politika ez da ankerra per se. Kontua da, Alvaro Reizabalen liburu baten izenburuak zioen bezala, “badakigula nolakoak diren etxe hauek, aizue”. Kartzeletako egoera horrelakoa da berez, ez dago aldatzerik, eta errua ez da inorena. Hori da niri iritsi zaidan mezua.