Mineralen konkista Hego Amerikan

  • Meatzaritzan jarduten duten multinazionalek begiz jota dituzte Andeetako mendiak. Argentinan eta Txilen ekimen erraldoiak finkatu dira eta etorkizunari begira proiektu andana dabil bueltaka. Javier Rodriguez Pardo ekintzaile ekologistak garbi du: “Argentinan ez da mineralik geratzen, horregatik ez gara inoiz herri meatzaria izan. Mineralak agortuak daude mundu osoan eta orain geratzen den apurraren bila datoz”.
Meategiak
Meategiak
Urrea eta zilarra izan ziren lehenengo. Azukrea, kautxua, kakaoa, kotoia eta kafea ondoren. Alfonbra altxa eta lur azpia zeinen aberatsa zen ohartzean, zinka, beruna, burdina, eztainua, kobrea eta, noski, petrolioa kanporantz bideratu ziren eta aditza lehenaldian jartzea ez da nahikoa.

Latinoamerikako herrialdeak independentzia prozesuaren bigarren mendeurrena ospatzen ari diren bitartean, askapen prozesua amaitu gabe dagoela ohartarazteko baliatu nahi dute aukera zenbait ahotsek. Meatzaritza erraldoia edo Megameatzaritzaren kasua adibide garbi bezain tamalgarria da.

“Mendietan geratzen diren mineralak sakabanatuta daude. Mineral horiek ateratzea errentagarria ez zelako ez dira ukitu orain arte, baina gaurko teknologiarekin esplotazioa errentagarri zaie enpresei, horretarako basakeria egin behar badute ere”, dio Rodriguez Pardok, Vienen por el oro. Vienen por todo (Urre bila datoz. Denaren bila datoz) liburuaren egileak. Izenburupean: Las invasiones mineras 500 años después (Meatze-inbasioak 500 urte eta gero).

Meatzaritza erraldoiari izenaren tamainako teknikak beharrezkoak zaizkio. Mendian partikula txikietan sakabanaturik dauden mineralak biltzeko, lur eremu zabalak lehertu behar izaten dira –zenbait kasutan mendiak oso-osorik–. Eztandaren ondoren arrokak batu eta errota berezietan xehatzen dira, harik eta irin apurraren tamainara murrizten diren arte. Partikula horiek salda kimikoz betetako putzu zabaletan nahastea da azken pausoa, metala gainontzeko materiatik banantzeko. Saldaren osagaiak zianuroa, merkurioa eta azido sulfurikoa izaten dira, besteak beste. “Megameatzaritzaren bitartez 20 tona arroka lehertu behar izaten da urrezko eraztun bat lortzeko. Ikaragarria da ingurumenari egiten zaion kaltea. Mendiak lehertzeko unean harrotzen den hautsak mineralak askatzen ditu airera, eta inguruetan bizi den jendearen biriketaraino iristen dira beruna, merkurioa, artsenikoa edota uranioa. AEBetan, uranio meatzeen inguruetan frogatu zen haur jaio berri asko ezpainak zatiturik jaiotzen direla eta minbizi indizeak normala baino dezente altuagoak direla hauts horren ondorioz. Gure lurretan zabaldu nahi diren zenbait meatze mota berekoak dira”.

Rodriguez Pardok gaineratu duenez, meatzeetan erabiltzen diren azido eta toxikoak lur azpizko uretara isurtzen dira: “Horrek, noski, ura erabilezin bihurtzen du geroz eta eskasia handiagoa pairatzen duten gure nekazal eremuetan. Eta tontorretan, meatzeak egiteko, glaziarrak txikitzen ari dira Barrick Gold eta gainontzeko enpresak. Glaziarrak dira gure ur bermerik garrantzitsuena eta munduko ur geza erreserbarik handiena”.

Aktibista honek meatzaritza erraldoiaren aurkako borrokari eskaini dizkio azken hamar urteak eta ekologismoari azken hogeita hamarrak. Movimiento Antinuclear del Chubut elkarteko sortzaile da eta Red Nacional de Acción Ecologista-ren fundatzaileetako bat. Argentinan barrena asteak ematen ditu ustiapenen arriskuak zein diren herritarrei jakinaraziz eta erresistentzia elikatuz. Jardueraren ondorioek kezkatuta, herritar talde antolatuak eratu dira meatzaritza enpresek irrika agertu duten inguru bakoitzean. Aldi berean Barrick Gold eta gainontzeko multinazionalak, biztanleriaren oniritziaren bila, jarduerari buruzko mezu baikorrak zabaltzen ari dira. Komunikabideak, politikariak eta unibertsitateak dira meatzaritzaren ustezko onurak zerrendatzeko topatu dituzten adiskide leialak.

“Lanpostuak sortuko dituztela diote behin eta berriz. Hori da enpresen argudio nagusia, baina faltsua da erabat. Egia da meatzea egiten ari diren bitartean eskulan merkea behar dutela. Behin ustiapena funtzionamenduan hasten denean, ordea, prozesu guztia oso teknifikatua dago eta behar diren langileak kualifikatuak dira. Kanpotik datoz denak. Beraz, bertako jendearentzat ez dago lanpostu askorik. Are gehiago, gehiengoa nekazaritzatik bizi da eta jendearen ogibidea arriskuan ipintzen dute azidoen eta toxikoen isurketekin”.

Betaurrekoak kopetaraino altxa eta irribarre batekin kontatu du Rodriguez Pardok nola Patagoniako Esquel herrian multinazional baten proiektua birrindu zuten mobilizatutako herritarrek. Baina segituan jarri ditu betaurrekoak berriz sudurraren puntan, eta berriz zimurtu du kopeta, Andeen luzera zipriztintzen duten proiektuei buruz hitz egiteko: “Ikaragarria da meatze bakoitzak behar duen baliabide kontsumoa. Ustiategi bakar batek Argentinako probintzia batek adina argindar eskatzen du. Eta urari dagokionez, hiru edo lau metro kubiko segundoko. Hau da, familia batek egun oso batean kontsumitzen duena xahutzen du istant batean”.
Mineralen ustiapena enpresentzako errentagarria izan dadin estatuek natur baliabideak oparitan eskaintzea ezinbestekoa dela uste du ekologistak. “Kasurik penagarriena Pascua-Lama ustiategikoa da [Argentinako San Juan probintzian. Txileko lurrak ere hartzen ditu]. Gobernadoreak 500 KW-ko argindar sarea eraiki zuen Barrick Gold enpresaren meatzearen atariraino eta herritarrek hileroko kontu-agirian ordaindu zuten, ezarri zitzaien tasa berriaren bidez. Argindarra ordaintzen diruz laguntzen die estatuak eta urarekin berdin gertatzen da. Gainera, glaziarretatik nahi adina hartzen dute”.

Pentsa liteke administrazioak horrelako erraztasunak eskaintzen dituela, meatze jarduerak estatuari eman diezazkiokeen diru sarrerengatik. Uste hori okerra dela garbi dago Rodriguez Pardoren arabera: “Enpresek irabazien %3a uzten dute. Kontuan izan behar da, baina, herrialdetik irteten denaren deklarazioa helmugako portuan egiten dela eta ez irteerakoan. Deklarazioa zinpekoa da. Eta beraz, edozein astakeria onartzen du paperak. Horrez gain, Patagoniako kasua lotsagarria da. Ondasunak hegoaldeko portuetatik esportatzeagatik %5eko zerga-hobaria eskura daiteke eta, orduan, estatuak %2a ordainduko lioke enpresari gure mineralak kanpora eramatearren”.

Hegoamerikan independentziaren bigarren mendeurrena ospatzen ari direnean, lapurretaren bosgarrena ere zenbatu daiteke.

Azkenak
Elektrizitate kontsumoa geldituta dago Espainiako Estatuan 2004ko mailan

Espainiako Sare Elektrikoak jakinarazi berri du ekaineko elektrizitate kontsumoa zein izan zen Espainiako Estatuan: 19.422 gigawat orduko. Hau da, 2004ko datuaren oso antzekoa: orduan 19.384 gigawat izan ziren.


Bilboko genero-indarkeriagatiko epaiketetan kolore bereizgarriak jartzeko neurria ezabatzea erabaki du EAEko Auzitegi Nagusiak

Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Bilboko bi Epaitegiek neurri hori onartu dute. Bilboko epaile dekano Aner Uriartek neurria emakumeak babesteko eta ez birbiktimizatzeko helburuarekin hartu dela esan du, baina Bilboko Abokatuen Elkargoak salatu du kolokan jartzen dituela ikertuen... [+]


Menditik hirira: zer ezkutatzen digu Pirinioetako sendabelar saltzaileen lanak?

XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]


2024-08-30 | Gedar
Pertsona migratuen deportazioaren alde agertu da Pedro Sanchez

"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.


Talgo erosteko eskaintza kenduko du Ganz MaVag talde hungariarrak

Ganz MaVag-ek adierazi du ez diola uko egiten etorkizunean tren-enpresa erosteko beste eskaintza bat egiteari. Talde hungariarraren ekintzari esker, Talgok eskaintza berriak entzun ditzake.


2024-08-30 | ARGIA
Polio txertaketa igandean hasiko da Gazan

Igandean hasiko dira polio txertaketa egiteko su-etenak, goizeko 6:00etan hasi eta 15:00ak arte. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eman du operazioaren berri eta bederatzi egunetan hiru esparrutan emango da: iparraldean, zentroan eta hegoaldean.


Amezketako paper fabrikako langilearen heriotza salatu dute

30 urteko behargina hil da Amezketako (Gipuzkoa) paper fabrikan. Ibarra Argi Lanak enpresak azpikontratatuta zegoen. Elkarretaratzea egin dute ostiralean, 11:00etan, gertatutakoa salatzeko. 2024an hil den 38. langilea dela adierazi du LABek.


2024-08-30 | Axier Lopez
Espainiar eta britainiar kolonialismoaren arrastoak ezabatzen hasi da Trinidad eta Tobago

Karibeko bi irletan kolonialismoaren loriarako dauden monumentu, iker eta izendapenak ezbaian jartzen hasi dira herritarrak eta gobernua. Lehen pausua eman dute agintariek eta erabaki dute herrialdearen armarritik Cristobal Colonen lehen espedizioaren hiru karabelak kentzea.


2024-08-30 | ARGIA
Aurtengo hiru disko on eta gomendagarri

ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.


Eskoletan eduki sexualeko irudi faltsuak zabaltzen ari direla salatu dute Hego Koreako feministek

Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.


Europako Mugikortasun Astea irailaren 16tik 22ra egingo da Iruñean

Iruñeak bat egiten du irailaren 16tik 22ra egingo den Mugikortasunaren Europako Astearekin, mugikortasun iraunkorra eta espazio publiko partekatuari buruzko hausnarketa sustatzeko diseinatutako jardueraz betetako programa batekin. "Konbinatu eta mugitu"... [+]


2024-08-29 | Sustatu
Suitzan diote: Diru publikoa, kode publikoa

Duela aste batzuk Suitzak lege federal aitzindaria onartu du (Europako legedietan aitzindaria), LMETA delakoa, Loi fédérale sur l’utilisation de moyens électroniques pour l’exécution des tâches des autorités frantsesez,... [+]


2024-08-29 | Gedar
Aurrekontuetan aitortutakoa baino are handiagoa da Espainiako Gobernuaren gastu militarra

2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.


Eguneraketa berriak daude