Kultura libreko piratak

Gotzon Barandiaran
Gotzon BarandiaranIñigo Azkona
Noiz uzten dio euskarazko sortzaileak bere lanaren jabe izateari? Idazle, musikari, margolari, aktore, eskulturagileak eta enparauak, zergatik ez gaude sindikatuta? Badago idaztetik bizi gura, ahalegindu eta ezin izan duenik? Internetetik musika doan jeisten dutenak piratak badira, zer gara liburuak osorik doan Interneten irakurtzen ditugunok? Eta deskatalogatuta dauden liburuak doan inprimatzen ditugunok? Eta zer dira liburugintzarako administrazio publikoetatik dirulaguntzak jaso eta Interneten ere copyrighta sutsuki defenditzen dutenak?

Atzo arte euskarazko kulturaren industria sendoa gorpuztea lehentasuntzat zutenek, gaur egile-eskubideen defentsa dute aldarri. Liburuak euskarri elektronikoan jarri dituzte, paperezkoak baino %70 merkeago. Adi egon ezik, prezioaren merkatzea azpimarratzeaz gain, kultura errazago hedatzen laguntzen dutela pentsaraziko digute-eta. Ostera, ez digute erantzungo zergatik ez dagoen egilearen esku sortzen duenaren %90a edo zergatik dauden liburuak osorik doan eskaintzearen aurka, finean, zergatik sortzaileen lanen kontura bizitzeaz gain zergatik gailentzen zaien kulturaren ikuspegi merkantilista.

Edozein irakurlek, bere etxeko bakardadean zein irakurle klubeko lagunartean irakurtzeko, etekin ekonomikorik ateratzeko inolako asmorik gabe paperean argitaratuta dagoen liburua fotokopiatu edota Interneten dagoena inprimatzen badu, zigortu egin behar dugu? Idazleak horregatik kobratu egin behar du? Eta argitaletxeak? Kultura, beraz literatura, besteak beste, adierazpen askatasunerako, jakintza trukatzeko, ezagutzarako, hezkuntzarako, elkarreraginerako, iritzi edo pentsamendu zurrunak malgutzeko, ikuspegiak zabaltzeko eta komunikaziorako ezinbestekoa dela deritzogunentzat Interneta kontzeptuok gauzatzeko bitarteko itzela da.

Interneterako ere copyrighta defendatzen dutenek eta berauen ikuspegia legalki bermatzen duten agintari politikoek iruzurra egiten digute. Lehenek eurena ez denetik etekina atera gura dutelako, bigarrenek sortzaileen lana babestu, ezagutarazi eta sustatzeko alternatibarik proposatu ere egiten ez dutelako. Halan da ze, ez argitaletxeek ez administrazio publikoek ez sindikatuek ez dizkigutenez gure lana duinduko duten eta hartzaileen eskubideak aintzat hartuko dituzten proposamenak luzatuko, sortzaileok izan beharko dugu gutxienekoa gehiagotzen hasi beharko dugunak, ez? Beste kultura batzuetako sortzaileek plazaratu dituzten proposamenak aztertzen has gaitezke, berbarako, Carta por la Innovacion, la Creatividad y el Acceso al Conocimiento deritzonean datozenak. Gutun horretan sortzaileak hileroko soldata eta lanpostu egonkorra izan ditzan neurriak hartu behar direla proposatzen dute. Edo sortzaileok bereziak gara gainontzeko langileen aldean?

ASTEKARIA
2010ko urtarrilaren 24a
Azoka
Azkenak
WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]


Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan

Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.


Heldu-lekua eta kortsea

Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]


2025-01-02 | Leire Ibar
AEBetako New Orleans eta Las Vegas hirietako gertaerak “eraso terrorista” gisa ikertzen ari dira

Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]


Real-PSG partiduan begian zauritutako beste pertsona baten kasua berriz irekitzeko agindu du auzitegiak

Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.


Eguneraketa berriak daude