Orratzetatik zintzilik
Londresen bertan, Zientzia Museoko kontserbatzaileek erloju moderno baten irudirik zaharrena topatu zuten, joan den urrian, non eta 1560ko margolan batean. Baina eguneko zer unetan gauden jakiteko grinak 450 urte baino gehiago ditu.
Denbora neurtzeko modurik errazena eguzkiari erreparatzea izan zen Historiaurrean eta Antzinaroan. Baina, zer egin gauez, eguzkirik ez denean? Egiptoarrek klepsidra izeneko urezko erlojuaren bidez gainditu zuten oztopoa. Klepsidra zeramikazko ontzia zen, oinarrian zulo bat zuena; zulotik likidoa abiadura jakinean irteten zen, aurrez ezarritako denbora tartean. Erromatarrek kandelak erabiltzea nahiago izan zuten: kontsumitutako kandela puska bakoitza gauaren zati bati zegokion. Harea erlojuen jatorria, berriz, ez da ezaguna. Batzuek diote erromatarrek asmatu zutela, baina Erdi Arora arte ez zen nagusitu. Dena den, Erdi Aroan tramankulu mekaniko konplexuagoak asmatu zituzten ordua zehazteko. Eta Galileoren ekarpenei esker lehenengo pendulu erlojua asmatu ahal izan zen.
Ordulariak industrializazioarekin batera mekanizatu eta unibertsalizatu ziren. Lan erritmo berrian, ez zen aitzakiarik lanera berandu iristeko. Baina eskumuturrean lotutako erlojuak ez ziren XX. mendera arte iritsi. Alberto Santos Dumont hegazkin pilotu brasildarrak egin zuen lehena, eta Cartier etxeak merkaturatu.
Egun, erlojuak nonahi dauzkagu eta denbora neurtzeko obsesioa absurduraino eraman dugu zenbait kasutan: Long Now izeneko fundazioa datozen 10.000 urtetan zehaztasun osoz funtzionatuko duen erlojua diseinatzen ari da.
Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.
Gukak “Bilbo erdalduntzen duen makina” ikusaraziko du kanpainaren bidez. 24 orduz martxan dagoen makina salatuko dute, eta berori “elikatu eta olioztatzen dutenek” ardurak hartzea eskatuko dute. Euskararen aldeko mekanismoak aktibatzea aldarrikatuko dute.
.JPG)
ERREALITATEAREN HARRIBITXIAK
Nork: Josu Iriarte, Nerea Lizarralde, Jare Torralba eta Amets Larralde. Mikel Martinezek zuzenduta eta Jokin Oregiren testuetatik abiatuta.
Noiz: otsailaren 21ean.
Non: Bilboko 7katu... [+]
15 urteko emakume bati egin dio eraso Izarra klubean jarduten zuen pilota entrenatzaile batek.
Nafarroako Gobernuak ofizialki aitortu ditu gure lurraldean giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima. Horien artean, hitzez hitz “motibazio politikoko biktima gisa” aitortzen ditu Patxi Erdozain, Eneko Compains,... [+]
Donostiako alkate ohiak webgune bat sortu du, eta plataformarekin bat egiteko eskatu die herritarrei.
PuntuEus-ek doako tresna erabilgarri bat jarri du edonoren eskura, webguneen segurtasuna erraz ebaluatzeko. Webtest.eus izeneko autoebaluazio-tresna honi esker, erabiltzaileek beren webgunearen segurtasun-maila modu sinple eta argian azter dezakete.
"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]
Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.
Joan den asteartean La Vanguardia-n argitaratutako artikuluan egin zuen proposamena Txema Montero abokatu bizkaitarrak. 30 urtez Deia egunkariko kolaboratzailea izan da eta lehenik hara bidali zuen bere artikulua, baina egunkariak ez zion argitaratu.