Hiria desegiten

Xabier Etxaniz Erle
Xabier Etxaniz ErleAlex Larretxi
Duela urte batzuk Eusko Jaurlaritzak kanpaina bat jarri zuen martxan denda txikien –edo betiko denden– alde. Denda txikiek auzoa, kalea, bizirik mantentzen laguntzen zutela zioen iragarkiak.

Harrez gero arreta handiagoz jarraitu dut denda txikien eboluzioa ni bizi naizen hirian, Gasteizen, eta ikusi ahal izan dut kaleak eta auzoak hiltzen ari direla eten gabe. Baina egoera horren arduradunak, edo errudunak –bakoitzak nahi duen bezala irakur dezala– ez dira hiritarrak bakarrik, edo gure bizimoduaren aldaketagatik izan soilik; arduradun politikoek asko dute esateko eta beren jokabidearen ondorio nahiko zuzena da gaur egun bizi dugun egoera.

Gasteizen 1960ko hamarkadaz geroztik hiria eten gabe zabaldu da. Lehenengo bi hamarkadatan nahiko bat-batean, immigrazioaren ondorioz, Gasteizen inguruko industrializazioaren ondorioz; geroago, berriz, moteldu egin zen hazkundea eta 90eko hamarkadan Lakua auzoa egiteari ekin zitzaion. Ehun mila pertsona hartuko zituen auzo berria zen 60.000tik 200.000 biztanletara pasa zen hirian. Lakuak, baina, ez du lagundu Gasteizko populazioa handitzen, barneko jende mugimenduari erantzun dio neurri handi batean, eta gaur egun Gasteizen 230.000 biztanle bizi gara.

Kontua da Lakuaz gain beste bi auzo erraldoi eraiki direla hirian azken bost-hamar urteotan, Salburua eta Zabalgana. Milaka etxebizitza... populazioa handiturik ikusi ez duen hiri batean. Honek, jakina dispertsio ikaragarria ekarri du, auzo berri batzuetan jende gutxi bizi da –eta ez dute zerbitzurik– eta auzo zaharretan gero eta “zulo” gehiago daude: dendak itxirik eta etxebizitzak hutsik.

Eta honek guztiak zenbait galdera sorrarazten dizkit: zenbatean handitu da udalaren gastua hirian? Zenbat gizarte-etxe berri egin behar dira, zenbat farola gehiago jarri, zenbat anbulategi, eskola, haurtzaindegi... populazioan igo ez den hiri batean? Dispertsio honek kalitate handiagoa ekarri al die Gasteizko biztanleei? Zer nolako eragina du hirian, hirigintzan, garraio behar berriak? Etxebizitza unifamiliarren politika horrek nora garamatza? Eta, batez ere, nork ordaindu beharko du honegatik? Irabazi, argi eta garbi dagoelako eraikin enpresek irabazi dutelako horrekin, baina susmoa dut ordaindu, denok ordaindu beharko dugula –eta ez dirutan, preseski– hiri desegite hori.

Azkenak
Ordoñezen hilketa, “Oldartzen” eta “Alternatiba demokratikoa”-ren testuinguruan

Ostegun honetan 30 urte bete dira ETAk Gregorio Ordoñez PPko Donostiako zinegotzia hil zuela. Hainbat arrazoirengatik euskal gizartean zirrara berezia sortu zuen atentatua izan zen. PPko eta PSOEko zinegotzien aurkako atentatuen atea ireki zuen.


Lanartearen gomendioak erakunde publikoei, beka eta sari sistema duina eta etikoa helburu

Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.


Jaurlaritzaren Parisko egoitzaren historia: Gestaporen atzaparretatik berriz EAJren eskuetara

Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]


2025-01-23 | Leire Ibar
Joseba eta Eñaut Alvarez
“Demokrazia eta adierazpen askatasuna daude, baldin eta dirua badaukazu”

Joseba Alvarez eta Eñaut Alvarez aita-semeei bi urte eta erdiko, eta urte eta erdiko kartzela zigorrak eskatzen dizkiete 2023ko San Sebastian bezperan, Plaza Berrian, Etxera jartzen zuen pankarta bat zintzilikatzen saiatzeagatik. Bi urte geroago, urtarrilaren 29an... [+]


2025-01-23 | Leire Ibar
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan garraio publikoaren deskontuak mantenduko dira, oraingoz

Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiek aurreratu dute helburua %50eko deskontuarekin jarraitzea dela, baina oraindik Espainiako Gobernuaren erabakiaren zain daudela finantzaketa ziurtatzeko.


Ipar Euskal Herriko laborantza
EHLGk hogei urte beteko dituela, egitura publikorik ez zerumugan

Euskal Herriko Laborantza Ganbera elkartearen hogei urteak ospatu zituzten asteburuan Ainhize-Monjolosen. 2005eko urtarrilaren 15 hartan sortu zuten Lapurdi, Baxenabarre eta Zuberoako laborantzaren garapena –hori bai, iraunkorra eta herrikoia izan nahi duena–... [+]


2025-01-23 | Leire Ibar
Gazan su-etena indarrean sartu den honetan, Israelgo armadak Zisjordaniari egin dio eraso

Gutxienez hamar palestinar hil eta 35 zauritu ditu Israelek Zisjordaniako Jenin hiriaren aurkako operazio militar batean, Palestinako Osasun Ministerioak jakinarazi dutenez. Hildakoen eta zaurituen kopurua etengabe handitzenari dela eta, kopuru zehatzak jakiteko zailtasunak... [+]


EBren eta Mercosurren arteko akordioa ezarri ez dezan eskatu dio Nafarroako Parlamentuak Espainiako Gobernuari

Contigo-Zurekinek proposatutako idatzian azaltzen da Europako eta Hego Amerikako merkatari erakunde nagusien arteko hitzarmen berriak muga-zergen deuseztatzea ekarriko lukeela, bertako ekoizleak, txikiak bereziki, kaltetuz. UPNk, EH Bilduk, PPk eta Voxek mozioaren alde bozkatu... [+]


Euskararen herria harrera herria

Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.

Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]


Glutamatozko grebak

Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.

Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]


AHTk Arabako nekazal lurren desjabetze handia ekarriko duela salatu dute

Añana eta Trebiñuko kuadrilletako ordezkariek eta Arabako nekazari eta abeltzainek salatu dute "mespretxu instituzional izugarria" jasaten dutela AHTren lanak direla-eta. Denera bi miloi metro koadrotik gora "lur emankor" desjabetuko dituzte... [+]


Karbono biltegi izateari utzi dio Artikoko tundrak

AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.


EAJk eta Juntsek energia enpresa handiei ezarritako zerga ezabatu dute

Euskal Herriko eta Kataluniako indar eskuindarrek bat egin dute PPrekin eta Voxekin, zerga ez luzatzeko.


2025-01-23 | Euskal Irratiak
Erizainen erdiak genero eta sexu indarkeria jasaten du lanean

Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.


Eguneraketa berriak daude