Txutxupe

Jose Ignazio Ansorena
Jose Ignazio AnsorenaDani Blanco
Hitz benetan ederra: Txutxupe. Donostiako inguruetako haurrok erabiltzen genuen kaleko jolasetan inork tranpa egiten zuenean. Balio erabakiorra izaten zuen: jolaskide batek hitz hori esanda, berehala eteten zen jarduna eta iruzurra argitzen saiatzen ginen guztiok. Horregatik ere, taxuzko zantzurik gabe ez zen zilegi Txutxupe oihukatzea. Erantzunkizunaren zentzua eskatzen zuen.

Egun ume gutxi ikusten da kaleetan jolasean. Gizartearen arazoetan, ordea, behar ditugu umetan jolasean ondo aritutako helduak. Txutxupe une egokietan eta ozen aldarrikatzen ohitu direnak. Hainbeste txarraposo txorizozale jasan behar izaten da arlo guztietan... Taxuzko zantzuak baino askoz gehiago ikusten da nonahi. Txutxupe hitza umeen hizkeratik gizarte osora eraman beharko genuke, zuzentasun eskearen oihu eta goiburu bihurtuta.

Laster batean kaleratuko den Txirri, Mirri eta Txiribitonen disko berriari Txutxupe izena jarri diogu. Hona izenburua jartzen dion abestiaren hasiera:

Iruzurraren aurrean,
Txutxupe,
ez gara egongo isilik,
Txutxupe,
gezur guztien gainetik,
Txutxupe,
Txutxupe, Txutxupe,
Txutxupe.

Azken boladan gure soziedade politikoan zer ari da gertatzen? Loiolako elkarrizketen jarraipena. ETAk, hamaikagarren aldiz bere bizitzan, sekulako hankasartzea egin zuen Loiolan zuen aukera ez aprobetxatzeagatik. Eta Batasunako ordezkariek ere bai, honi jarraitzeagatik.

Gobernuko ordezkariak konturatu dira euskal jendeak ere horrelaxe hartu duela itxaropenaren azken zapuzketa hori. Eta, kontuan hartuta ETA noraino duten zulatua (hori baino gehiago ere esango nuke nik), erabaki dute (ziur aski erabakita zuten aurretik, alegia B plana izango zen) liskar honetan aukera paregabea dutela: bakearen truke prezio politikorik pagatu ez, kobratu baizik.

Bestela entzuten bada ere, ez dute ezker abertzalea desagertzea nahi, ezinezkoa dela baitakite. Ez dute ETAk jarraitzea nahi. Nahi dute kokapen on bat lortu ETA desagertzen denerako, errenta politiko ona ateratzeko desagerpen horretatik. Eta ezker abertzalea ahulduta geratzea, bide batez abertzaletasun osoa herren utzita, jakinda bestetik hori gertatzen denean, ohiko inertzia txoroengatik, ezker abertzale horrek joera izango duela PSOErekin akordioak lotzeko EAJrekin baino lehenago. Eta, itxuraz, beren asmoak betetzeko aukera guztiak dituzte.

Agian nire irudipenak besterik ez dira. Esan izan dizuet ez dakidala ezer politikaz. Baina honela ikusten dut eta nazkagarria iruditzen zait. Betiko joko maltzurra baitago horretan: jeneralak fitxak mugitzen eta herritarrak bide bazterrean hiltzen.
Txutxupe, Txutxupe eta Txutxupe. Mila aldiz oihukatzeagatik, ez dute aditzen baina. Jakina, hortxe dago kontua. Jolasetarako egokia da Txutxupe hitza. Gu gobernatzen gaituztenek, aldiz, ez dakite jolasa zer den. Beti jokoan ari baitira. Txutxupe, Txutxupe, Txutxupe.

Nahastuta daude. Prezio politikoa kobratzen ari direla uste dute. Baina denok ordaintzen ari gara, baita beraiek ere, bizitza jolasa delako ez jokoa, amaiera jakina baitu. Francoren ondotik eskasa zen Espainiako demokrazia, gero eta eskasago bihurtzen ari da: hogeita hamar urte pasata, monarkiaren kontua ez da planteatu ere egiten, hauteskunde zerrenda irekien kontuaz ez da hitz egiten, prentsa boteretsuen mezuen trasmisio bide besterik ez da... Eta Justizia? Zer da hori? Euskaldunon Egunkariako lagunak hil honetan epaitu behar dituzte. Txutxupe, Txutxupe, Txutxupe.

Azkenak
2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Erromatar gorpuak Vienaren zimendu

Vienako Simmering auzoan kirol-zelai bat berritzeko lanetan ari zirela, 150 gorpu dituen hobi komuna topatu zuten 2024ko urrian. Erromatar legionarioak zirela ondorioztatu dute, eta K.o. 100 urte inguruan hil zirela. Edo, hobe esanda, hil zituztela. 

Gorpuak edozein... [+]


AEB-en muga-zergak
Inperialismoa da, ergela!

Bandera amerikanoz inguratuta, muga-zergen oldarraldi berria iragarri zion munduari Donald Trumpek apirilaren 2an. Geroztik hamaika astindu jasan dituzte burtsek eta nazioarteko merkataritzak. Baina hau ez da zoro baten boxeorako ringa bakarrik: AEBetako politikan hamarkada... [+]


“Benetan horrek egin nau komiko: emanaldia gaizki doanean ere gozatzen jakiteak”

Iruñea ez da oso handia, baina Beñat Iturbek elkarrizketarako lekua hautatu duen arte ez dut jakin institutu berean ikasi genuela. Madril eta Iruñea artean bizi da, han hemen baino gehiago, oraingoz. Etxera egin duen bisita bat probestu dut harekin... [+]


Muga-zergek depresioa areagotzen dute

Washington (AEB), 1930eko ekainaren 17an. AEBetako Kongresuak Muga-Zergen Legea onartu zuen. Smoot-Hawley Legea ere esaten zaio Reed Smoot senatariak eta Willis Hawley diputatuak bultzatu zutelako.

Legeak 900 produktu ingururako inportazio zerga-mugak %40 eta %60 artean igo... [+]


Aitonita eta ortologia

Ansorena´tar Joseba Eneko.

Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]


2025-04-16 | Karmelo Landa
Aberri Aukera

Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]


2025-04-16 | Bea Salaberri
Gerlarako prestatu?

“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.

Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]


“Gu beti irabaztera ateratzen gara, emakumeen nahiz gizonen aurka jokatu”

Irungo Landetxa auzoko pala txapelketa mistoan, hogei bikotetik bakarra da emakumeek osatua, 40 lagunetik bi baino ez dira emakumeak: Idoia Karrera eta Loiola Zuazu. Lehiaz, txapelketa misto eta ez mistoen arteko aldeez eta joko-mailaz mintzatu gara haiekin. "Emakumeok... [+]


2025-04-16 | Itxaro Borda
Irauteko

Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]


Eguneraketa berriak daude