Ozenki irakurtzeko liburua

  • Franck Dolosor (Donibane Lohizune, 1977) kazetaria da hitzaren zentzurik beteenean. Hau da, jakin-mina eta kuriositatea ditu ardatz, erreferentzia ugari, jendearekin egotea eta mintzatzea gustatzen zaio, badaki galdetzen eta entzuten... eta, badaezpada, koadernoa eta boligrafoa beti eskueran erabiltzen ditu.
Franck Dolosor
Franck Dolosor
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Hegoaldekook ETBko albistegietatik ezagutzen dugu batez ere; Baionako korrespontsaliatik, urtetan aritu da bi kateetan, ETB 1en lapurtar aireko euskararekin eta ETB 2n, frantses bernizdun gaztelaniaz. Aspaldian hortik kanpora ibili da, baina azaroan itzuliko da berriro.

Hogei urte betetzerako hasi zen kazetaritzan, eta pasatu ditu telebistaz gain, Gure Irratia, Radio Euskadi eta France Blue Pays Basque irratia, eta kolaboratzaile izan da Ttipi-Ttapa aldizkarian.

Azkenaldian Senpere eta Bilboren artean bizi da, oin bat han, bestea hemen, horrek ematen duen ikuspegi bikoitz eta osagarriarekin. Eta bi leku horietan arituz burutu du Senperetik Senpererat, begirada bat XX. mendeari liburua.

Liburua, etxetik, familiatik sortutako proiektu baten gauzatzea da. “Istorio franko jakin dut aitatxiren ahotik, baina ez naiz sekulan menturatu elkarrizketatzera. Haren lekukotasun zuzenik ez da beraz, liburuan, baina bere oroitzapenak leku handia du horko orrietan”. Horregatik, izen-abizenei aitatxiren izengoitia –Haltza– gehitu die liburua sinatzerakoan.

2008ko udan egin zituen harremanak Senpereko hamazortzi lagunekin, adinekoak denak. Horietatik hiru familiakoak –amatxi tartean–, eta gainerakoak, ezagunak batzuk “eta bertze batzuk arrunt ezezagunak ziren berriki arte. Senpere biziki zabala da, auzo anitzetan sakabanatua, 18 kilometro punta batetik bertzerat eta 11 herrik inguratzen gaituzte. Horrek aberastasuna ematen dio herriari eta denbora berean harreman guti izatea batzuetan, konparazione gazteak eta adineko jendeen artean”.

Eta hain zuzen ere, gazteen eta adinekoen arteko zubia eraikitzea zuen helburu Dolosorrek, aitatxi-amatxiek bizi izandako mundua bilobei transmititzea. Horretarako, galdetu die adinekoei lanaz –gauekoa barne, kontrabandoko herria izan baita Senpere–, jan-edanaz, osasuna zaintzeko erremedioez, ospakizunez, gerlez –bi Mundu Gerrak, Espainiakoa, Aljeriakoa, Indotxinakoa–... eta atera zaio eguneroko bizitzaren historia, joan den mendeko Senperen.

Badu proiektu osoak zerbait etnografiatik eta antropologiatik. Hizkuntza aldetik berriz, Senpereko hizkeraren ekarpena egiten du. “Lekukoen solasak erranak izan diren bezala idatzi ditut. Ahozkotasunari eman diot garrantzia”. Horregatik, egileak gomendatzen du “lekukotasunak ozenki irakurtzea, gisa horretan irakurleak entzun ahal izanen baitu jende xaharrek duten modua eta musika mintzatzen direlarik”. Baina Dolosor ez da ez etnografoa, ez antropologoa ezta hizkuntzalaria ere, eta liburua taxutzerakoan kazetariaren sena eta eskua ageri dira, testuen antolaketan ez ezik, argazki ugarik osatzen duten alderdi grafikoan.

Laurogeiren bat lagun bildu ziren Senperen, liburuaren aurkezpenera. “Sekulan elkartzen ez den jendea gainerat, giroa arraroa bezain polita zen”. Kontua da liburuak bidea hasi besterik ez duela egin. “Ohartu dira ahozko ondareak zoin garrantzia duen. Gure historiak, gure mintzaira... Orain jendea etxerat etortzen zait edo telefonoz deitzen naute, argazkiak, bertsuak eta agiri historikoak emateko”.

“Nostalgarik gabe” idatzi du Dolosorrek, iragana goraipatzeko asmorik ez. Ez du jasotako guztia kaleratu, nonahi bezala, Senperen ere bai baitira pasarte mingarriak, itxi gabeko zauri oraindik. “Bistan da ezin izan dudala dena idatzi. Historia berria da oraino eta oroitzapen guziak ezin dira argitaratu paperean. Baina niretzat biziki baliagarriak dira, gogoetak egiteko baliatzen ditut”.
Kazetariak badaki batzuetan isilik egoten ere jakin behar dela.

Azkenak
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


2024-11-21 | Gedar
Mobilizazioak bertan behera utzi ditu ‘Lo que no te cuentan de Donosti’-k

Bere Telegram kanalaren bidez jakinarazi du ez dituela deialdi erreakzionario gehiago egingo oraingoz. Aurreko larunbatean, nabarmen egin zuen porrot Eason antolatu zuen kontzentrazioak, eta agerian geratu da kontramobilizazioen eraginkortasuna.


2024-11-21 | Julene Flamarique
Feministak eta artista emergenteak eskutik eskura: Feministaldia eta Inmersiones jaialdiak ahizpatu dira

Azaroaren 20an Donostiako Le Bukowski tabernan abiatuko dute elkarlanean egindako jaialdia. 40 artista, aktibista, pentsalari eta kolektibok hartuko dute parte. Amaiera Gasteizen izango da, ZAS espazioan.


Eguneraketa berriak daude