Ikusten den literatura

Joxemari Carrere
Joxemari CarrereDani Blanco
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Arantzazu gogoeta lekua da, batzuentzat behintzat. Leku magikoa ere, bere edertasunean. Galeusca egiteko aproposa beraz. Idazle mordoa gogoeta literario espiritualak egiten Oteizaren gorputz hustuen pean. Hiru hizkuntza ezberdinetan genero ezberdinetako idazkiak egiten dituzten sortzaileak, kezkak, ideiak, galderak eta zerbezak elkar banatzen. Eta Alfonso Sastreren hitzak etorri zaizkit burura: “Ni idazleentzat antzerki mundukoa izan naiz, eta antzerkigintzarentzat idazlea, ezinezko definizio horretan ibili naiz beti”. Eta zioen antzerki idazleak esateko idazten duela ez irakurtzeko. Izan ere antzerki testuaren liburua eskenatokia baita.

Idazle galego batzuekin hizketan antzerki literatura gailegoaz galdetzen diet. Eta ez didate panorama polita azaltzen. Lehiaketa batzuk ba omen daudela, sustatze aldera, baina ez gehiegi. Gurean ere ez da eremu oparoa. Lehiaketa batzuk egiten dira ere, testuak idazteko bekak; gero, ordea, non daude lan horiek? Zein eskenatokietan ikus daitezke? Edizio galdu batzuetan argitaratuko dira batzuk, liburu denden hautsen gordelekuan ahaztuak izateko.

Susa argitaletxeak saio polita egin zuen, aspaldi, euskaraz estreinatutako antzerki lanak argitaratzen, batzuk jatorriz euskaraz sortuak, beste batzuk itzuliak. Eta bitxikeria gertatu zen lan argitaratu horiekin, jende gehiagok ezagutu baitzituen eskenatokian paperean baino. Eta hau da antzez literaturari gertatzen zaion gauzarik ederrena. Antzerki idazle batek zenbat irakurle izango ditu? Bere lana eskenaratuz gero, ordea, zenbat jendek ezagutuko du lan hori? Orain ulertu dugu Sastrek esandakoa, alegia, ikus/entzuteko literatura dela antzerkia, irakurtzekoa baino.

Eta Galeuscara itzuliz, beharbada heldu beharreko gaia da hau. Gure hizkuntza txikientzat sekulako garrantzia dauka antzerkiak, ez bakarrik kultur ekintza gisa, baina baita ere idazlearentzat bere sormen lana zabalkunde handiagoa izateko. Zaila da egun, liburu baten mila ale saltzea, ez ordea, behin eskenaratzerakoan mila lagunek idazlan hori ezagutzea. Noski, antzerkiak ez ditu gure literatura txikiak salbatuko edo antzekorik, baina tresna liluragarria izan daiteke euskal letrak eta autoreak ezagutarazteko. Elkarlanerako bideak zabaldu eta sendotzea baino ez zaigu gelditzen.

Azkenak
2024-11-25 | Euskal Irratiak
Alokairuak mugatzeko legea indarrean jada, Lapurdiko 24 herritan

Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]


'Superbotereak' liburua
Eskola-proiektuak izango dira mintzagai asteazkenean, Larraulen

Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]


Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari

Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.


2024-11-25 | ARGIA
Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta estatusaren eztabaida abiatzeko

Jendetza elkartu da Bilboko Casillatik abiatu den manifestazioan, Nazioa gara aldarrikatzeko. Buruan, EH Bilduko Mahai Politikoko kideak joan dira, eta atzeraxeagotik jarraitu diote ERC, BNG, CUP, Compromis eta Mes Per Mallorca alderdietako kideek. Ikurrinak, Nafarroako ikurrak... [+]


Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu

Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.


2024-11-25 | Jon Torner Zabala
EHUko errektoretzarako bozketaren atarian
Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko

Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]


2024-11-25 | Leire Ibar
Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean

95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.


2024-11-25 | Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa
Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.

Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


Eguneraketa berriak daude