Zuhaitzaren zirrara

Huasaia
Huasaia
Laurehunen bat litro ur bildu behar du egunero pago mardul batek bapo bizi ahal izateko. Guk pare bat zintzurreratuz gero balekoa. Baina zein ur? Mendikoa? Gozo-gozo gaitzak kutsatuko dizkiguna? Nola hala, nola ahala, ura garbitu beharra dugu, kalte nabarmenik egin ez diezagun. Alkohola nahasita, zukuekin hartzituta... tokian tokiko erara.

Brasilgo Belem hirian, milioi t'erdi eskas biztanlek, besteak beste, 180.000 litro inguru huasai ur edaten omen dute egunero. Huasaia, Euterpe oleracea, Amazoniako palmondo bat da. Izen zientifikoko Euterpe, arteetako bederatzi musetako baten omenezkoa da, musikaren alosiarena hain zuzen. 

Modan da huasaia, edo Europa eta AEBetan deitzen den eran, asaia. Haren frutak, elikagai ederrak edukitzeaz gain, gorputzaren oxidazioa moteltzen omen du. Zahartzaroari beldur dion jendearen artean da biziki boladan. Amazoniarrek etxeko dute, oleracea abizenak halaxe dio, baratzekoa. Huasaiaren ahizpa, palmitondoa, Euterpe edulis (edulis = jangarria), oso ezaguna da. Gordinik jaten den palmitoa palmondoaren punttako kimuaren bihotza da. Kimu bakarrekoa izaki, hura kenduta akabo palmondoa. Ahizpa ia akabatu dutenean, huasaiaren bihotzari tiraka hasi dira. Bere fruta eta honen ura ere gustuko dituztenez, honoko honekin gauzak talentuz egin nahi dituzte.

Askoren begiko da koxkorra. Hegazti frankok paparrean beratu ondoren jaten du eta tukanaren mokoa berau irekitzeko egokia omen da. Arrain ugarik ere gogoko du eta fruta erortzen den garaian arrantza toki polita omen da ur-izkinako huasaipea. Arrainotakoa da aingira elektrikoa deritzona, Electrophorus electricus. 550 volt-eko deskargak sortzeko gai da eta sustraiak uretan dituen palmondoa akuilatuta moiltzen du, frutak uretara erori araziz. On degiola.

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude