Astero, urtero eta egunero
- Astero aldizkaria ateratzea nahikoa ez eta 80ko hamarkadan urtea Urtekariaz borobiltzea erabaki zuen Argiak. 90eko hamarkadan egunero bere aletxoa jartzen hasi zen, egutegia medio. Liburuei eta jokoei ere ekin zien, baina astekaria saltzen jarraitzea ahaztu gabe.
- Zein da?
- Zeruko Argia. Arantzazu?
- Bai, emen gaituzu negu biotzean elurgirotan sartuak.
- Ba, urteak azkena duala ta, zerbait jakin nai genduke zuen Egutegiaren berri. Noiztikoa dezue zuen ormako Egutegi ori?
- 1936’garren urtean jaioa da. Arantzazu’ko Adre Maria’ren koroatzearen urrezko eztaiak zirala ta, orduantxe hasi zan gure euskal egutegia (...).
-Zertarako azaldu zenduten egutegi ori?
- (...) Egutegiko orritxo orrek ez du iñor bildurtzen eta poliki-poliki gure erria euskeraz irakurtzen oitzan da”.
Elkarrizketa hau Nemesio Etxanizek jaso zuen Zeruko Argiaren 1965eko lehenengo alean.
Astekariak urte asko zeramatzan gure herria euskaraz irakurtzen ohi zedin ahalegintzen, baina 1991n, Nafarroako AEKren ekimen batean oinarrituta eta Arantzazuko almanake itxurako egutegia eredu, ekoizpena dibertsifikatu eta egutegia egitea erabaki zuen. Aldizkarian berta iragarri zenez, “takoan joango da” eta “santutegia, ilargi, itsaso eta eguzkiaren datuak, txisteak, errezetak...” zituen. Ordutik, denetik topatu ahal izan dugu egun bakoitzaren atzean: landareak zaintzeko aholkuak, sudokuak, biorafia txikiak, efemerideak...
Baina urte batzuk lehenago, 1983an, ARGIArekin batera beste produktu bat agertu zen: Euskal Kulturaren urtekaria. Ordutik, urtez urte, ARGIAko kazetariak urtean zehar kulturak eman dituenak biltzen dituzte eta, horrez gain, hasieratik aurkibide bat erantsi zaio euskal kulturaren pertsona, elkarte eta erakunde nagusien kontaktua biltzeko. Hala, kaleratu eta berehala erreferente bihurtu zen eta, zenbait urtez, Internet oraindik etorkizuneko ametsa zela, aurkibidea disketean ere argitaratu zen bilaketa errazteko.
Urtekariak liburu itxura zuela aprobetxatuz-edo, urte hartan bertan Zeruko Argia enpresak lehenengo liburua argitaratu zuen: Arpa Jotzen txiste bilduma. Txistegintzak gehiagotarako eman zuen eta aurrerago Txorakikeriak liburu hirukoiza kaleratu zen, beti ere Kike Amonarrizen eskutik. Mantxut lokuzio bildumak ere hiru ale eman zituen, eta mendi ibilaldi eta txangoek, aldiz, beste bi: Ihesi eta Euskal Herriko gida. Paperean kaleratu ziren baita ere 60ko hamarkadako hitzak eta Franco hil da, Zeruko ARGIAko elkarrizketa zahar hautatuak biltzeko.
Ondoren jokoak etorri ziren, Badakit sailaren eskutik. Eta ukitu ezin badaitezke ere, astekariarekin batera, hainbat produktu eskaintzen ditu ARGIAk sareratu zenetik.
Guztia, poliki-poliki, gure herria euskaraz bizitzen ohitu dadin.
1971n mezu soil eta zuzena aukeratu zuten: “Arpideak bilatu, arpideak egin, Zeruko Argia zabaldu”. H-aren erabilera zabaltzea beste baterako utzi zuten, nonbait.
1976. urte hasieran aldizkariaren formatua aldatu zen eta egunkaritzarra aldizkari bihurtu zen. 1975eko azken alea zeharkako mezu bat helarazteko baliatu zuten. Astekariaren aldi eta egitura aldaketa azaldu ondoren, zera zioen testuak: “Bide batez, aldi berri honetarako, laguntza eskatu nahi genieke euskaldun guztiei”. Handik egun gutxira 1978ko urtarrilaren 18an mezu logikoa luzatu zuen astekari berrituak: “Bakoitzak harpide berri bat gehiago egingo balu, orduan bai ondo”. 1976 euskal prentsaren urtea izan zen eta bi urte geroago Deia eta Egin egunkariak agertuko ziren. Tartean, 1977an Anaitasunak eta Zeruko Argiak batera mezu hau helarazi zieten: “Geu gara euskal prentsa”.
1980ko hamarkada kinka larrian hasi zuen Argiak eta laguntza eskatzeko eguzki antinuklearra erabili zuen “Desagertzea? Ez, eskerrik asko” lelopean. Eta mezuan asmatuko zuten, ez baitzen desagertu.
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]