Bizitzaren kolorea
Azaleko eta barrunbeetako azalak babesteko osagai indartsuak ditu lore honek. Adibidez, Alemaniako osasun arduradunek eztarriko hanturak eta minak osatzeko sendagaitzat onartua dute. Sendabide traketsa duten oinetako onddoen gaitzari aurre egiteko ere fungizida ona da. Erredurak, intsektuen koskadizoak eta azaleko arazoetarako sukalde ugaritan egiten diren ukenduetako formuletan topatuko duzu. Sukaldeetan, lore dotoreok, ukenduetarako ez ezik, jakiei kolorea emateko ere erabiltzen dira, behartsuaren azafraia ere deitzen zaio. Gurinak iluntzeko ere usu erabili da.
Bizitzari ere kolorea ematen dio ilenak. Nicholas Culpeper (1660-1738) botanikari ingelesak bihotza indartzeko gomendatzen du eta honela dio: “Haren loreei begiratu, besterik gabe zure ikusmena hobetuko da eta zorion betean izango zara”.
Udaberriaren amaian piztuko diren suen iragarle, baratza bazterretan ohikoa da sasoi berri osoa ilenaren laranja-koloreko multzoak ikustea. Lurralde beroetan ia urte osoan. Lore batzuk ernaldu eta petalo biziak ihartuta fruitua ematera jarri ahala, beste batzuk irekiko dira, etenik gabe. Loratze horretatik jarri zitzaion Calendula izena, latineko calendae-tik, hau da, ilargiaren zikloan oinarritutako egutegiaren hilabeteetako lehen egunetik. Hilabetetako loraldia, alegia. Latinak etrurieratik hartutakoa duela diote batzuek, beste batzuek, berriz, “izendatu” adierazten duen calare hitzetik edo honetatik eratorritako calenda duela iturri diote. Helianthus annuus, ekilorearenaren antzera, eguzkiari jarraitzen dion lorea dela eta, solsequium ere deitu izan zaio.
Guk bezain beste maite du ilena zorriak. Honek ere osasuna zaintzeko zurrupatu nahiko du ilenaren izerdia. Baratza txokoko ilen-saila, beraz, zorrien erasoaldiaren lehen zantzuaz jabetzeko, alarma seinaletzat baliatu dezakegu.
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
