Jan osasuntsuago burdinazko zartaginekin

  • Ikerketa batek baino gehiagok dio ez genukeela ohiko zartaginez gehiegi fidatu behar, gure osasuna estimuan badugu. Haiekin alderatuta, abantaila ugari eskaintzen dituzte burdinaz egindakoek.
Zartaginak ez ezik, era guztietako sukalde-tresnak egiten dira burdinaz. Iñigo Azkona
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Politetrafluoroetilenoa. Barkatu horrelako hitz batekin hastea artikulua, seguruenik irensteko errazagoa –eta ezagunagoa– egingo zaizue haren izen komertziala, tefloia. Eta irentsi, nahi eta nahi ez irentsiko duzue, ohiko zartaginak erabiltzen badituzue behintzat.
 
Tefloiaren ezaugarrietako bat itsaskortasun eza da, horregatik erabiltzen da zartaginetan. Beroa oso ondo jasaten duelako ere bai. Wikipediak dio oso konposatu geldoa dela, hau da, nekez erreakzionatzen duela beste batzuekin. Ia batere toxikotasunik ez duela ere esaten du Wikipediak, baina hori oso zalantzazkoa da.
 
Angel Merino Bilboko Bio-bio dendaren ugazaba da. Produktu naturalak saltzen ditu bertan, koloragarri eta kontserbatzailerik gabekoak, eta halakoak. Tefloirik gabeko zartaginak ere bai. “Tefloia, erabilpenaren erabilpenaz, joan egiten da zartaginetik, eta azkenean berria erosi behar da”, azaldu digu, “baina bitartean geuk jan dugu tefloia, eta ez da inola ere giza-kontsumorako produktu egokia”.
 
Merinok ez du jakin tefloiaren kalteez argibide zehatzagorik ematen, baina hemerotekak bai: hainbat ikerketaren arabera, 370 graduko tenperatura gaindituz gero tefloiak hamabost gas toxiko askatzen ditu; horietatik bi, minbizi-eragileak. Tenperatura hori ez da erraz lortzen sukalde arrunt batean, baina baxuagoetan ere behatu izan dira ondorioak. Tefloia merkaturatzen duen enpresak berak onartu du 260 gradutan isurtzen diren gasek kalte larriak egin diezazkiotela txori bati. Zenbait ikerlarik diote tenperatura jakin batetik gora tefloiak sukarra, arnasa hartzeko zailtasunak, hotzikarak... eragin ahal dizkiola gizakiari. Fabrikatzaileen aholkuari ez zaio logikarik falta, lotsa bai ordea: su apalarekin prestatzea janaria.
 
Hona beste aukera bat: tefloirik gabeko zartagina erabiltzea. Ohiko materialen ordez –altzairua edo aluminioa–, burdinez egindakoak dira, eta olio naturalezko estalkia dute, janaria itsastea eragozten duena. Abantaila nabarmena dute ohikoekin alderatuta, osasunari inolako kalterik ez egiteaz gain: iraupena. Ezer arrarorik gertatu ezean, bizitza osorako dira.
 
Desabantaila batzuk ere badituzte zartaginok. Garbitu ondoren berehala sikatu behar dira, eta ezin da janaririk luzaroan utzi bertan, edo urak burdina oxidatuko du. Ohikoek baino askoz pisu handiagoa daukate gainera. Tortilla egin behar baduzu, ez egin oso handia, edo lanak izango dituzu buelta emateko. Eta noski, dezente garestiagoak dira ohikoak baino: tamaina ertainekoa 45 euro ingurutan dauka salgai Angel Merinok. Tefloidunak hiruzpalau aldiz merkeagoak dira. Zenbat bider aldatu duzu zeurea azken urteotan?

Azkenak
Bost greba egun berri iragarri dituzte Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoan

LABek, STEILASek, ELAk eta CCOOek greba egutegi bateratua aurkeztu dute Bilbon: martxoaren 25, 26 eta 27, eta apirilaren 1 eta 2. Egungo hitzarmenak aldarrikatutako edukietatik urrun kokatzen direla adierazi dute, "bai sukaldearen eta garbiketaren kolektiboan zein... [+]


2025-03-11 | Hala Bedi
Izanen gazte aldizkaria jaio da

Euskal Herriko literatura gaztearen eta idazle hauen topagune bilakatu nahi den proiektu berriaren inguruan hitz egingo dugu gaur.


2025-03-11 | Euskal Irratiak
Daniela Albizu euskaltzale eta abertzaleari plaza bat eskaini diote Urruñan

Larunbatean, martxoaren 8an, Urruñako herriak Daniela Albizu izena ezarri dio herriko etxearen aitzineko plazari, emazte abertzale honen memoria omentzeko.


Gurutzetako Ospitaleko Larrialdiak “kolapsoaren ertzean” daudela salatu du ESK sindikatuak

Barakaldoko ospitaleko larrialdi zerbitzuan sufritzen ari diren "saturazioa larria" dela ohartarazi du sindikatuak. Pazienteak korridoreetan artatu dituztela eta krisia kudeatzeko "behar adina langile" ez dagoela salatu du. Errealitate horren aurrean... [+]


2025-03-11 | Estitxu Eizagirre
Makroeolikoez hitzaldia Andoainen eta egunpasa Aranon
Komunitatean hitz egin eta kultura sortu, haize-erroten aurrean

Komunitatea bildu, pilpilean dauden gaiez hitz egin, informazioa trukatu eta beste herrien esperientziak ezagutzea da herritar kritikoek egiten duten lehen ekintza, makroeoliko bat herrian jarriko diotela jakiten duenean. Halaxe egingo dute martxoaren 13an Andoainen: mendi... [+]


‘Statu quo’-a mantentzea espero da Groenlandiako hauteskundeetan, Trumpen presiopean

Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]


2025-03-11 | Joan Mari Beloki
Euskal Herria Europa berrian

Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]


Pablo Gonzálezen aurkako zigor auzibidea itxi du Poloniako Justiziak

Varsoviako Barrutiko Auzitegiak argudiatu du González jada ez dagoela Polonian, eta ezin dutela jakin noiz aterako den Errusiatik. Auzitegiak ez du kazetari nabarniztarraren aurkako bestelako prodezurarik abian jarriko.


2025-03-11 | ARGIA
Euskal Herria antimilitarista dela aldarrikatuko du EH Bilduk apirilaren 20ko Aberri Egunean

Mundua "oso azkar" aldatzen ari dela azaldu du Arnaldo Otegik, militarismorantz eta autoritarismorantz doala, eta norabide horren aurkako jarrera duela koalizio subiranistak.


Duela bost urte baino %155 aldiz arma astun gehiago inportatzen ditu Europak

Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.


Euskara bihotzean eta erdara ezpainean

Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]


2025-03-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Ukrainako “eskarmentua” Asia Ekialderaino heltzen ari da

Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.


Eskolako guraso taldean nola informatu euskara hutsean, erdaldunak haserretu gabe

"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.


2025-03-11 | ARGIA
Petrolio-ontzi bat erregaia isurtzen ari da Ingalaterrako kostaldearen aurrean eta egoera “oso-oso kezkagarritzat” jo du Down Streetek

Petrolio-ontzi batek eta zamaontzi batek elkar jo dute astelehen goizean Ipar Itsasoan, Ingalaterrako ipar-ekialdean. Talkak Jet-A1 erregaia zuen petrolio-ontziaren tanke bat apurtu du eta kezka da nagusi, izan ditzakeen ondorio ekologikoengatik.


Eguneraketa berriak daude