Lau krisi erraldoi

Joseba Azkarraga
Karlos Corbella
E z da bakarrik bankuen kodizia izan. Herritar gehiegi liluratu du kapitalismo finantzarioaren asmakizun bitxiak: kolperik jo gabe, etekin handiak poltsikoratu. Ikusi bestela, euskal herritarron artean burtsak duen harrera ona, baita progresista askoren artean ere. Herri-kapitalismoa guk (ere) aupatu dugu dagoen lekura, eskrupulu moralak okasio handietarako gorde ostean.
 
Denok eraiki dugu sistemaren likido amniotikoa. Eta orain, urrezko arrautzen oilo finantzarioak utzi dionean kikirriki egiteari, beldurra disparatu da. Logikoa da, klase ertainaren zutabeak kolokan jartzen hasi baitira. Ohe zapitik atera eta aurrez aurre begiratu behar genioke gaurko deskalabruari, ez baita soilik eredu ekonomikoaren deskalabrua.
 
Gutxienez lau dira krisi erraldoiak. Bat, kapitalismo globalaren bertsio finantzario-espekulatiboaren krisia, eta honek ekonomia errealean duen inpaktua: lauetatik, garrantzi gutxienekoa. Bi, aldaketa klimatikoa: gure larreei kolore berdea desagertuko zaielako kezkatzea, txatxukeria nostalgikoa da etor daitekeenarekin alderatuta. Hiru, erregai fosilen agortzearen ondorioz bizi(ko) dugun energiaren krisia: gure zibilizazioaren oinarriak jarriko ditu hankaz gora, eta euskal herritarron hiperdependentzia energetikoak bai, horrek ohe azpian ezkutatzera gonbidatzen du, Marte kolonizatu edo Espainia demokratizatu arte. Lau: planetan hazten ari den populazioa elikatzeko zailtasun hazkorra.
 
Bizi duguna, funtsean, zibilizazio krisia da. Eta eredu produktibistak ez du errezeta egokirik bizi ditugun dilemak konpontzeko. Arazo ekologiko-sozialak ez du konponbiderik sistemaren barrutik. Gero eta sinesgaitzagoak dira abiadura moteltzearen aldeko diskurtsoak, edo “erreformakeria” berdeak. Fast food produktuen kalteak ikusita, McDonald'sek entsaladen alde eginiko apustuaren traza dute.
 
Hilerriaren ezina dario Mendebalde kapitalistari. Zerk ordezkatuko du? Hori izango da hurrengo 25-50 urteetako eztabaida politiko nagusia. Euskal lurraldean espazio mental handiagoa utzi behar genioke ezbai horri. Eragile politiko, enpresarial, sindikal, sozial eta kulturalek, den-denek serio heldu behar liokete, baita herritarrok ere. Eta beste inork baino ausartago, gure herrian sortzear behar lukeen ezkerreko polo subiranistak.
 
Bigarren trantsizio politikoaz gain, ohe azpitik atera eta hitz egin behar genuke XXI. mendean egin beharreko trantsizio erraldoiaz. Iraunkortasuna helburu izango duen horretaz. Hazkundea eta kontsumoa ez den proiektuaz.

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude