Maitematikak

Jone Uria
XDZ
I

Maitasuna da ia guztiok
dugun kezka nagusia,
baina ez dut nahi egin sorta bat
polita bezain kursia.
Matematikaz eta zientziaz
dena dakit buruz ia.
Askorentzako konparaketa
izan arren itsusia,
matematikak ta maitasunak
badute zer ikusia.
 
II

Neskek bularren tamainagatik
sarri a ze apurua
mutilek ere neurriagatik
maiz jana dute burua.
Ta ahal den gehien probatzea noiz
ez da izan helburua?
Nahiz eta askok sarri ukatu
hain da gauza segurua:
bietan dira garrantzitsuak
neurria ta kopurua.
 
III

Bikoteentzat “bikoiti” edo
“bakoiti” daude bi izen.
Bikoitia da parrandakoa,
dena dago ahal den grisen,
bitan zatitu ezkero ez da
hondarrik ere gelditzen.
Baina hasita noizbait bikote
bakoiti bat erdibitzen,
bat ere ez da hasieran zen
bezain osoa sentitzen.
 
IV

Kilometroen distantziak du
askotan zer mugatua,
baita urteen diferentziak,
nahiz ez izan pekatua.
Urteak eta kilometroak
bada zer biderkatua,
emaitza horrek adierazten du
bikotearen patua:
harreman hori noraino izan
daiteken konplikatua.
 
V

Beste formula batekin ere
badaukagu zer konproba.
Sexua bider maitasuna da
egin beharreko froga.
Emaitzak dio harreman horrek
iraun lezaken denbora,
eta nahiz eta aldagai batek
igual asko egin gora,
bietako bat zero denean
emaitza ere zero da.
 
VI

Nahiz aurrekoaz neur liteken
harreman baten eskala,
bihotz barrutik ezin da kendu
beti sartzen den ezpala.
Bada lege bat betetzen dena
grabitatea bezala.
Zoritxarrean harremanetan
proportzioa da hala:
emozioa gutxitu ohi da
denbora hazi ahala.
 
VII

Harreman baten egonez gero
ohi den bezala luzaro,
ez du inporta ze garaietan
zahartzaro nahiz gaztaro.
Onean nola izaten garen
zoritxarraren esklabo,
maitasunean ere aldaketa
erraza da berez, klaro:
positibotik negatibora
marra bat baino ez dago.
 
VIII

Nahiz ta jendeak pozik egiten
duen sarritan irrintzi,
nik betirako maitasunaz dut
hainbeste aurreiritzi.
Esperantzaren atea berez
ez dudan nahi arren itxi.
Infinitua ta maitasuna
bi gauza antzeko, bitxi;
asko hurbildu arren ezin da
inor bertara iritsi.
 
IX

Hori izan da nik maitasunaz
botatako predikua,
zientziarekin konparatzea
ez delako delitua,
eta pena dut bertso hauetan
guztia ez kabitua
bien artean antzekotasun
bat baita infinitua:
bietan dugu zer ikasia
eta zer deskubritua.
 
Doinua: “Mundu honetan holako gauzak”.

Azkenak
José Manuel Uriagereka. Frantziskotarra Hego Korean
“Koreara joan ginenok euskara ederto kontserbatu dugu”

Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.


Bilagailuen urrutiko leherketa masiboa
Milaka zauritu eta hamabi hildako Libanon, Israeli leporatu dioten atentatu indiskriminatuan

Israelek lehergailuak jarri zituen Hezbollahk inportatutako milaka bilagailutan, Reuters agentziak kontsultatutako iturrien arabera. Urriaren 7tik jasandako “segurtasun haustura handiena” izan da, talde armatuaren hitzetan. Erantzun bortitza hitzeman du Hezbollahk,... [+]


2024-09-18 | Jon Alonso
Bosgarren zutabea

Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]


2024-09-18 | Castillo Suárez
Aldairak

Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]


Lurraren altxamenduak

Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]


Palestinak munduari dakarkiona

Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]


Pentsamendu askeak

Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]


Indarkeria, endogamia eta baztanga Trebiñun

Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]


Teknologia
Mundu ikuskerAA

Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]


2024-09-18 | Estitxu Eizagirre
Haziak eta etorkizuneko auziak

Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]


“Migratzaileak autoan hartu eta Polizia egon zitekeen errepideak saihestuta eramaten nituen”

Pertsona migratzaile asko eraman ditu Aritzek bere autoan, Poliziak ez ditzan harrapatu, gaueko iluntasunean ez daitezen galdu eta batetik bestera seguru ibili daitezen. Bereziki gogoan ditu Irundik Hendaiara muga gurutzatzen lagundu eta etxean lotan izan zituen emakumea eta... [+]


Ziga (Baztan)
Herri baten sorrera, eskalaz eskala

Zer da herri bat? Galdera horrek oso erantzun desberdinak izan ditzake alderdi materialari edo inmaterialari begiratuz gero: eraikin zein etxeei, edo komunitateari zein elkarbizitza arautzeko moduari. Baina herriek ingurumenari eta lanari estuki loturiko iragan bat dute, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude