Ni ez naiz feminista
Beraz, agian, Katixa, zure ikasleek espazioa usaindu eta behatu ondoren egiten duten baieztapena da. Zuhurrak direlako. Badakitelako, zapaltzen duten espazio hori ez dela guztiz beraiena, erdia ere ez dela beraiena. Badakitelako, “ni feminista naiz” esanda –gela guztiaren aurrean, gainera!–, gainerako gelakideak okertu egingo liratekeela. Haiek direnarekin bat ez datorren irudi bat egingo dutela gainerakoek “feminista” gisa azaltzearekin bat. Eta hori ez da oso interesgarria. Batetik, irudi hori okerra izango delako. Bestetik, aurrerantzean salduta geldituko delako, eta oso prezio ezdeusean gainera, hau da, trukean ezertxo ere jaso gabe.
Beraz, “Ni ez naiz feminista” esanda, zure ikasle horiek neutral azaldu nahiko dute. Baina esan eta berehala ohartuko dira, baieztapen hori ere ez dela osoa. Feminista hitzak gauza on askoak ere badituela barruan, eta esaldia biribiltzen ahaleginduko dira: “Ezta matxista ere”. Hori esanda, feminista izatea beraientzat zer den argi uzten dute: matxistaren kontrakoa. Eta zer da matxista izatea? Emakumezkoak gutxiestea emakumezko izate hutsagatik. Eta beraz, zer da feminista izatea? Gizonezkoak gizonezko izate hutsagatik gutxiesten dituzten emakumezkoak dira feministak. Horrela bakarrik uler dezaket esaldi horren logika.
Eta beraz, jainkoak libra ditzala, zure ikasleek ez dituzte gizonezkoak gutxiesten. Eta gizonak gutxietsiko balituzte ere, ez lukete gelakideen aurrean aitortuko. Ez dira hain ergelak. Batetik, esaldi hori esaten dutenak, emakume eta heterosexual direlako normalean, eta ondorioz, ez dutelako balizko estalketa saio baterako gelako hautagaietatik bakar bat ere uxatu nahi –lesbianek errazagoa dute feminista gisa azaltzea, kasu horretan, eta kasu horretan bakarrik–. Bestetik, badakitelako, espazioa –sukaldetik eta arropa dendetatik kanpoko espazio guztia, esan nahi da–, gizonezkoena dela, eta espazio horretan mugitu nahi duen edonork onartu behar duen zerbait da hori. Jokoaren arauak: “Gonbidatuen etxean zaude, formal ibili” xuxurlatzen diete zelulek. “Ez ezazu esan janaria txarra dagoenik” gaztigatzen die kortexak.
Emakumezkoek neutral agertu nahi dute. Bakean. Normal. Arazorik gabe. Maitagarri. Lagun. Kide. Gizonezko.
Lastima eme jaio izana. Hurrengo batean, agian.
* * *
Feminismoa eta ezkerraren urtzea batean ikusten ditut nik. Azken batean, zuk, Juanjo, aipatzen duzun patriarka horrek –zeina hizkuntza handi batean mintzatzen da, bai, eta gainera, zuria eta heterosexuala da, demokrata eta ez nazionalista– agintzen du. Berea da dirua, eta ondorioz, berea sinesgarritasuna. Berea da entzuten den ahotsa eta berak diktaturik idazten dira hiztegiak. Horregatik inork ez du feminista izan nahi. Feminista hitzaren definizio patriarkala zatarra delako: gizonezkoak gorroto dituen emakume frigido eta iletsua. Eta inork ez dituelako emakume zatar, frigido eta iletsuak maite. Gizonezkoek ez behintzat.
* * *
Eta orrialde honen mugek ez dutenez gehiagorako ematen: guk ere ez al dugu, Katixa, gure izen-abizenen ondotik emakume hitza mandeulia bailitzan uxatu behin baino gehiagotan? Zergatik?
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]
Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]
Martxoaren 6an 11:00etan Bilbon eta Iruñean mobilizazioak egingo dituzte sindikatuek, patronalak eta Eusko Jaurlaritza zein Nafarroako Gobernua interpelatzeko, zaintza eskubide kolektiboari dagokionez.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Martxoak 8aren izaera iraultzailea berreskuratzeko deia egin du Itaia emakumeen antolakunde sozialistak. Irene Ruiz Itaiako kideak azaldu digunez, “oldarraldi erreakzionarioaren eta matxismoaren aurrean proposamen iraultzailea hauspotu eta kontzientzia sozialista... [+]
Martxoak 8a heltzear da beste urtebetez, eta nahiz eta zenbaitek erabiltzen duten urtean behin beren irudia morez margotzeko soilik, feministek kaleak aldarriz betetzeko baliatzen dute egun seinalatu hau. 2020an, duela bost urte, milaka emakumek elkarrekin oihukatu zuten euren... [+]
Gazteagotan baino lotsa handiagoa dauka, baina horrek ez dio saltsa askotan ibiltzeko gogoa kentzen Leire Zabalza Santestebani (Iruñea, 1990). Beste gauza askoren artean, Motxila 21 musika taldeko kidea da. Nabarmendu du musika gauza asko aldarrikatzeko bide izan... [+]
Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]
Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra aldarrikatu.
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]