Euskal finantza sistemak krisia nozitu zuen 2008an
- Euskal finantza sektorea 2008an dagoeneko ekonomia krisiaren ondorioak nozitzen hasi zen. Hori ondorioztatu daiteke azken hilabete hauetan ttantaka argitaratu dituzten datuei erreparatuz. Sektorearen mozkinak 1.200 milioi euro ingurutan murriztu dira.
1.200 milioi euro gutxiago irabazi dituzte
Informazio honen gehigarri, taula bat ipini dugu, irakurleek Hego Euskal Herriko bankuek eta aurrezki kutxek 2008an eta 2007an izan zituzten mozkin garbien datu globalak egiaztatzeko aukera izan dezaten. 2007. urtean euskal finantza entitate guztien mozkin garbiak 7.210,36 milioi eurokoak izan ziren; 2008an, aldiz, 5.966,2 milioikoak. Alegia, 2008an mozkin garbiak 1.244,16 milioi eurotan murriztu ziren, 2007ko ekitaldiarekin alderatuta.
Entitate batzuetan irabazien beherakada beste batzuetan baino nabarmenagoa izan da. Vital Kutxaren, Nafarroako Kutxaren eta Ipar Kutxaren mozkinak %5 eta %9 bitartean hazi ziren. Mozkinak %10,2 handitu zituen BBKz gain, oso deigarriak dira EAEko nekazari kutxaren emaitza onak, Ipar Kutxarenak, alegia. Alderantziz, BBVAk, Euskadiko Kutxak eta Kutxak %18 eta %45 bitartean gutxitu dituzte irabaziak. Azken horien artean Euskadiko Kutxaren eta Kutxaren mozkinen murrizketak nabarmendu behar dira, bietan eragin handia izan baitute higiezinen krisialdiak eta eragiketa arriskutsuek.
Berankortasuna, higiezinen krisia eta eragiketa arriskutsua
Zein dira 2008ko datu horiek azaltzen dituzten gakoak? Sei urtetan mozkinen markak etengabe hautsi ondoren, badirudi hiru arrazoi nagusi dituela muturreko aldaketa negatibo honek: berankortasuna, eraikuntzaren krisia eta eragiketa arriskutsuak. Batez ere, azken bi gako horiek izan dira Euskadiko Kutxaren eta Gipuzkoako Kutxaren emaitza-kontuari enbarazu egin diotenak.
Berankortasuna –hartutako zorrei itundutako epeetan erantzuteko gauza ez izatea– euskal finantza entitate guztiei eragin dien arazoetako bat da, batzuei besteei baino kalte handiagoa egin arren. BBVAn, berankortasuna 2,5 aldiz hazi zen, Espainiako estatuko sektorearen batez bestekoa baino gutxiago, eta askoz gutxiago, Europako entitateekin alderatuz gero. Banco Guipuzcoanok %2,6ko berankortasuna izan zuen eta Bankoak %1,07koa. Eraikuntza sektorean aktibo arriskutsu gutxien zuena BBK zen: %8; gainerakoek, aldiz %20 inguru. Kutxaren berankortasuna ere hazi egin zen, aktibo arriskutsuen %1,87ra iritsi arte. Vital Kutxaren berankortasuna %1,81ekoa izan zen, 2007koaren hirukoitza. Euskadiko Kutxan berankortasuna %2,21ekoa izan zen, Nafarroako Kutxan %1,93koa eta Ipar Kutxan %1,75ekoa.
Hala ere, euskal finantza sistema, bereziki Euskadiko Kutxa eta Kutxa, gehien kaltetu dutenak eraikuntza sektorearen krisia eta eragiketa arriskutsuak izan dira. Euskadiko Kutxari, batetik, Urazca eraikuntza enpresaren ordainketa etendurak eragin zion eta, bestetik, Lehman Brothers banku iparramerikarraren porrotak, banku horretan 162 milioi euroko gordailua baitzuen. Bestalde, Kutxari Espainiako kostalde mediterraneoko eraikuntzan egindako inbertsioek eta errenta aldakorrezko inbertsioek eragin zioten. Bi euskal bankuek funts-hornidura handiak bideratu behar izan dituzte egoera horietarako. Horregatik jaitsi dira hainbeste 2008ko mozkin garbiak: %45,6 Euskadiko Kutxan eta %34,5 Kutxan.
2009an 1,5 milioi euroko kapital soziala biltzea dute helburu, 2011n bost milioitara iristeko. Horretarako 300 euroko gutxieneko partaidetza aurreikusi dute banakoentzat, 600 eurokoa entitate sozialentzat, eta 1.500 eurokoa enpresentzat eta beste erakunde batzuentzat. Horren bidez, 2011an 10.000 pertsonaz eta entitate sozialez gorako oinarri soziala lortu nahi dute.
Fiare Banka Etikoak gordailuen bolumena bikoiztu egin du 2008an, 2006an jarduera hasi zueneko datuekin alderatuta. 7,4 milioi eurotik, 14,1 milioitara iritsi da 2008an. Gordailu kopuru handiena Hego Euskal Herriko lau bulegoek ekarri dute: 10.786.867 euro. Hiriburuei dagokienez, Bilbok 7,27 milioi bildu zituen; Iruñeak, 2,28 milioi; Donostiak 782.000; eta Gasteizek, 448.000. Gainerakoa, 3,3 milioi euro, Bartzelonako (1, 85 milioi) eta Madrilgo (1,45 milioi) bulegoetan gordailutu ziren.
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]
'Tristan und Isolde' opera
Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]
Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]
Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.
Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]
Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]
Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.
Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.
52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]
.jpg)
Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]
Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]