Marko Polo nafarra
Historian aditua zela dakigu eta, gutxienez, hebreeraz, arameeraz, grekoz, latinez eta arabieraz hitz egiten zekiela. Hainbat idazlek errabinotzat jo izan badute ere, gaurdaino ez da horren frogarik aurkitu.
Antso VI.a Jakitunaren erregealdian, 1159. urte inguruan, bidaia luzea hasi zuen Benjaminek, zenbait adituk urte batzuk geroago abiatu zela esan arren. Ia hamabost urte iraun zuen bidaiaren helburua ere ez dakigu, baina harribitxien eta luxuzko salgaien merkataritzan aritzen zela dio zenbaitek, besteak beste, idatzietan koralaren inguruko interes bizia agertu zuelako.
Ebro ibaiaren haranean behera, Bartzelonaraino iritsi zen. Handik Marseillara joan zen, eta bertan itsasoratu zen, Italiar penintsulara bidean. Italia utzi eta Grezia zeharkatu ondoren, Konstantinoplara iritsi zen. Besteak beste, Antiokia, Tiro, Palestina, Damasko eta Bagdad bisitatu zituen. Ziur aski, Mesopotamia eta Pertsiaraino iritsi zen, baina ez dirudi ekialderago joan zenik –India, Zeilan eta Txinako Kai Fong-eko judutar komunitatea hizpide izan arren, paraje hurbilagoetan bildutako informazioa baliatu zuela dirudi–. Tuterara itzuli baino lehen, Egipton eta Sizilian izan zen. Orotara, Europako eta Asiako 190 hiri bisitatu zituen. 1171n edo 1172an etxeratu eta handik gutxira hil zen, 1173an.
Burututako bidaia xehe-xehe bildu zuen hebreeraz idatzitako lanetan. Sefer Masaot (bidaia liburua) 1543an argitaratu zen Konstantinoplan; gaztelerazko hiru edizio daude, baina euskarazko itzulpenik ez da oraindik argitaratu. Judua izanik, Benjamin Tuterakoak bidean topatu zituen judutar komunitateak aztertu zituen bereziki. Baina juduei buruzko iturri historiko bikaina izateaz gain, Benjaminen liburua garaiko gertaera politikoei eta gizarteei buruzko dokumentu aparta da. Aditu askoren esanetan tuterarraren idatziak Marko Polorenak baino zehatzagoak dira. Marko Poloren bidaia liburuari Milioia deritzo, veneziarraren gehiegikeriarako joeragatik, hain zuzen.
Iruñeko kale batek bidaiariaren izena dauka, Tuterako ikastetxe batek ere bai eta, aste honetako Ihesi atalean azaltzen den moduan, oroitarri bat ere badu Benjaminek sorterrian. Baina ez du Marko Poloren osperik lortu, Asiara bidaiari veneziarra baino ehun bat urte lehenago joan arren.
Natura Ondarearen Zerbitzuak txosten bat aurkeztu du Barakaldoko mendi horretan bost haize errota jarri nahi dituen Iparaixe II proiektuaren aurka. Barakaldoko Udalak duela urte eta erdi eman zion ezezkoa egitasmoari, Mendietan Eolikorik Ez–Barakaldo plataformaren... [+]
Apirilaren 30etik aurrera Azokaroa-ren lehen printzak sumatuko dira Ipar Euskal Herriko zenbait txokotan. Uxue Alberdi egongo da Hetero liburua aurkezten, Maialen Lujanbiok errezetaldia eskainiko du eta Maddi Sarasuak bere liburuaren aurkezpen musikatua egingo du senide eta... [+]
Ostegunetik igandera bitarte egindako topagunean 3.000 lagunetik gora bildu dituela esan du Ernaik. Larunbat iluntzean egin dute jardunaldietako ekitaldi politiko nagusia, gazte antolakundeko bozeramaile Amaiur Egurrolak hitza hartuta. Aberri Egunaren harira EH Bilduk... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Hainbat ikerketak erakusten dute inbertsio militarraren gorakadak osasuna edo hezkuntza bezalako sektoreen suntsipena dakartela herrialde batzuetan.
Gora Aiaraldeko Jai Euskaldunak dinamika jarri du martxan aurten ere Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak, Udal eta elkarteekin elkarlanean. Jaien testuinguruan euskararen presentzia eta erabilera sustatzea dute helburu. Iaz abiatutako bidetik jarraitu nahi dute aurten ere,... [+]
Antton Kurutxarri, Euskararen Erakunde Publikoko presidente ordearen hitzetan, Jean Marc Huart Bordeleko Akademiako errektore berriak euskararen gaia "ondo menderatzen du"
88 urterekin hil da Frantzisko aita santua astelehen goizean, iktus baten ondorioz. Azken boladan osasun arazoak izan zituen. Miñan liburua gomendatu zuen publikoki, migratzaileen egoera kontatzen delako.
Hamabost langile humanitario hil zituen Israelgo armadak martxoaren 23an, terroristak zirela eta ez zutela euren burua identifikatu argudiatuta. Bideo batek bertsio hori gezurtatu ostean, gertatutakoaren barne-txostena egin dute Israelgo Defentsa Indarrek, baina bertan esaten... [+]
Eragile nahiz alderdi politiko ugarik plazaratu dituzte euren aldarriak aurtengo Aberri Egunean. Azken urteetan egin bezala, Bilboko eta Iruñeko kaleak hartu dituzte EAJk eta EH Bilduk, hurrenez hurren. Bagira-k, Ipar Euskal Herriko Mugimendu Abertzaleak, abertzaleen... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]