Plastikozko karanbola
Dirutzak erakarrita, Hyatt anaiak ordezko materialaren bila hasi ziren laborategian. Halako batean, Wesley Hyattek (1837-1920) ebakia egin omen zuen, eta zauria estaltzeko zelulosa nitratoz, kanforrez eta alkoholez egindako ukendua prestatu zuen. Nahasketa lurrera jausi zitzaion eta, lehortzean, zerrautsa eta papera batzeko propietatea zuen geruza fina eratu zen.
Bide horri heldu zion Wesley Hyattek ikerketan aurrera egiteko. Arazoak izan zituzten, zelulosa nitratoa lehergaia delako, eta nahikoa kanfor nahastu ezean, bola batzuek eztanda egiten zuten. Baina azkenean, asmatutako produktuari presio handia eragitean, billar bolak egiteko aproposa zirudien materiala lortu zuen. Lehen plastikoa asmatua zuen honenbestez, eta zeluloide izena eman zion.
Produktua 1870ean patentatu zuen, eta 1872an merkaturatu zen. Ez dakigu Hyattek Phelan & Collanderrek agindutako 10.000 dolarrak jaso ote zituen, baina ez dirudi horrek asko kezkatu zuenik, patente hark askoz gehiago emango ziolako, ziurrenik. Billarrean ez ezik, plastikoak industrian eta gizon-emakumeen bizimoduan iraultza ekarri zuen berehala.
Kimikariak plastiko berriak sortzeari ekin zioten, ehundik gora mota asmatzeraino; 1906an, esaterako, lehen plastiko erabat sintetikoak erabiltzen hasi ziren. Bigarren Mundu Gerra plastikoen gerra ere izan zen: alemanek latexa garatu zuten eta estatubatuarrek, aldiz, ehun eta zuntz plastikoak, hala nola nylona. Billar bolak egiteko jaio zenak era guztietako materialak ordezkatu zituen pixkanaka.
Wesley Hyattek zauria estaltzeko ukendua prestatu eta ia mende eta erdi geroago, plastikoen gehiegizko erabilerak planetako kutsadura arazo larrienetakoa eragin du.
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]