Zure bihotzaren osasuna babesteko
Hormona femeninoak, estrogenoak, oso mesedegarriak dira emakumearen bihotzarentzat, kolesterola arterietan pilatzea saihesten baitute. Baina menopausia iristen denean, emakumearen gorputzak hormona horiek produzitzeari uzten dio, eta horregatik bihotza neurri batean babesik gabe geratzen da. Bizitzaren aro horretan, infartu arriskua berdindu egiten da emakumeen eta gizonezkoen artean.
Beraz, komeni da gazte-gaztetatik bizi aztura osasungarriak edukitzea, bihotza osasuntsu eduki nahi badugu.
Elikadura egokia. Koipe asko kontsumitzeak, edo gure eguneroko jan-neurrian janari kardio-babesle –arrain urdina, haziak edo fruitu lehorrak dira nagusiak– gutxi sartzeak bihotzeko alterazioak ekar ditzake. Beraz, zaindu zure pisua –gizenegi bazaude, flakatzeko neurriak hartu–, eta elikadura egokia egin, denetik janez, modu orekatuan eta mota askotako jakiak hartuz. Murriztu gatz kopurua.
Ariketa fisikoa. Saiatu sedentarismoari aurre egiten, zure adinari eta gorpuzkerari egokitutako kirol edo ariketa fisikoko programarekin. Hau oso neurri egokia da bihotza zaintzeko. Gaur egun, ariketa fisikoa zure gustukoa izan dadin aukera zabala dago: ibili –pauso arinean noski–, dantza egin, bizikletan ibili, edo igeri egin.
Tabakorik ez. Erretzaile pasiboaren bihotzak ere jasaten ditu tabakoaren kalteak, zer esanik ez zerorrek erretzen baduzu. Erretzeari uztean miokardioko infartuaren arriskuak behera egiten du. Aurreneko urtean soilik, erdira jaisten da arrisku hori.
Saihestu estres-egoerak. Bizimodu ahalik eta lasaiena egitea komeni da. Frogatuta dago estresa arrisku-faktorea dela gaixotasun kardiobaskularren kasuan.
Barre egitea, antidoto ona da. AEBetako Maryland-eko Unibertsitatean egindako ikerketa batek dioenez, barreak odol-kapilarrak zabaltzen ditu. Horrela, odola inolako arazorik gabe iristen da gorputzeko organo guztietara.
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
