Independentzia eta burujabetza

Urtzi Urrutikoetxea
Iñigo Azkona
Iazkoa errepikatzeko asmorik gabe, baina urtebeteren buruan ikuspegiak zertan diren jakiteko asmoz joan naiz aurten ere Kosovoko independentzia aldarrikapenaren egunera. Free lance kazetariak ondo egin behar izaten ditu kalkuluak, etxera sekulako zuloarekin itzuliko ez bada, baina 2008an ondo nekien Kosovok merezi zuela, ekonomikoki kale egin arren. Batek daki beste independentzia egunen bat bizi duzun, motel!
 
Hurrengoak, egotekotan, Eskozia edo Groenlandia edo Feroe uharteak izan litezke, hau da, metropoliaren errepresio handirik gabe aska daitezkeen herrialdeak, hala erabakiz gero. Kosovon baina, erabateko askapen eguna zirudien independentziak. Goiko adibideen eta Balkanetakoaren artean dagoen ezberdintasuna da, lehenek estatu burujabea osatzeko grina daukatela, XXI. Mendean posible den soberania mota. Kosovon baina, independentzia zen lehendabiziko helburua, hau da, Serbiarekiko dependentzia betiko etetea, Serbiatik bereiztea. Ehuneko 90 diren albaniarren ametsa, gaur egun ezinezko dela jakinagatik, Albaniarekin bat egitea da, inoiz ez zuten Kosovoko Estatuan, bandera edo, are gutxiago, “kosovoar” naziotasunean pentsatu. Uda honetan argiago ikusi dugu: osetiarrek independentzia nahi zuten, Georgiatik bereizteko soilik, inola ere ez estatua eratzeko, iparraldeko osetiarrekin, eta beraz Errusiarekin bat egiteko urratsa zaie soilik independentzia.
 
Vetevendosje (autodeterminazioa) mugimenduko gazteak independentzia honen aurka mintzatu dira. Hedabide askotan ultranazionalista deitu diete, funtsean jarrera antikolonialista sakona daukatelako: mendebaldetik ezarritako independentzia eredua barik, Kosovoko biztanleek eurek onartutakoa aldarrikatzen dute. “Independentzia lortu dugu, baina burujabetzarik ez, mendebaldeak erabakitzen du hemen zer egin, eta Kosovoko gobernua da horren berri duen azkena” esan zidan Albin Kurti Vetevendosjeko buruak.
 
Horixe errealitatea Kosovon. Sarraskia sufritu zuten, munduko boteretsuenekin ondo jokatu dituzte kartak (Irakeko kurduek ere bai, eta burujabetza puntu bat bai, baina independentzia erabat baztertu dute, geopolitikak eragozten die), eta halere, Estatu herren bateko herritar dira. 57 herrialdek onartu dituzte, hau da, 130ek baino gehiagok ez dituzte onartu, tartean, Espainiak. Mendebaldeko Europan Serbian daukan lagun onena bihurtu da. Eta Kosovoko albaniarren euskaldunokiko sinpatia da iaztik hona nabaritu dudana, Espainiak ez onartzea “gure erruz” dela jakin arren.

Azkenak
2024-08-14 | ARGIA
Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.


2024-08-14 | Kanaldude
EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]


Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]


Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.


Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]


Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.


Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


2024-08-14 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.


Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.


Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.


2024-08-13 | Euskal Irratiak
Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]


Eguneraketa berriak daude