Frantses tokiko instituzioen erreforma

Jakes Bortairu
Dani Blanco
Frantziako Estatuko lurralde elkargoen erreforma gogoetatzeko sortu zen Balladur izeneko batzordeak bere lana argitaratu du. Proposatzen dituen 20 neurriek polemika franko piztu dituzte Frantzian barna. Oraiko sistema korapilo hutsa baldin bada eta herritarren gehiengoa sinplifikazioaren alde agertzen bada, argi da urtetako botere gune eta batzuen abantailak inarrosten dituela.
 
Txostenak proposatzen duenaren eta udazkenean legeak xedatuko duenaren artean diferentzia handiak izaten ahal direla jakinik ere, erreforma honek aukera nahiz mehatxuz beteriko erronka berriak sortzen ditu: hauteskunde-barrutien birmoldaketa, herri ordezkariak hautatzeko moldeak, lurralde elkargoen arteko eskumenen banaketa edota horien ditu iturrien sistemak, horiek guztiek epe ertain eta luzean bizitza politikoaren ibilmodea aldatuko dute.
 
Baina Euskal Herriko herritarrentzat erronka nagusia epe motzean kokatzen da, hots hemendik legea bozkatu bitartean. Txosten honetan nehon ez da Euskal Herria aipatzen. Korsika, Alsazia eta itsasoz gaindiko lurraldeak aipatzen dira, Erregioen mugak aldatzeko eskaerak ere bai, Bretainiako kasuari erreferentzia inplizitua eginez. Euskal Herriaz deus ez. Alta non izan da 1996tik hona hemen baino, instituzio baten aldeko mobilizazio iraunkor eta zabalagorik?
 
Are gehiago, Hautetsien eta Garapen kontseiluetako delegazioak Balladurren esku utzi zuen txostenean aipaturiko arriskuak konfirmatzen dira. Laburbiltzeko, ez da inongo proposamen edo prozedurarik Euskal Herriari ezagupen instituzionala aitortzeko. Probabilitate handia bada instituzioen erreforma honek Euskal Herriari deus berezirik ez ekartzeko, 2002an deserdiratze legearekin gertatu bezala. Aldiz erreformak zaildu edo oinarririk gabe utziko ditu azken urteetan sortu prozedurak eta sasi-erakundeak, hain zuzen askotan instituzio baten premia ukatzeko erabiliak izan direnak.
 
Ondoko hilabeteetan erreforma horri buruzko eztabaida Euskal Herrian, Iparraldeko ezagupen instituzionalaren inguruan kokatu beharko da. Azken urteetan mobilizatu ziren sektoreez gain, orain arte sasi-erakunde, Antolaketa Eskema eta Lurralde kontratuekin asetu zirenek ere badute zer erran eta zer egin. Hautetsien nahiz herritarren aldetik, karrikan nahiz erakundeetan ahots ozen eta bakarra entzunarazi behar da: Ipar Euskal Herriak berezko instituzioa behar du orain!

Azkenak
2025-01-22 | Aiaraldea
Guardian enpresak Laudioko lantegia itxi eta 171 langile kaleratuko dituela iragarri du

Guardian multinazionalak adierazi die langileen ordezkariei Laudioko lantegian duen labea itxiko duela eta, ondorioz, behargin guztiak kaleratuko dituela. Dirudienez, uztailean etengo du behin betiko jarduera.


Greba zikloari ekin diote hezkuntza publikoan, Jaurlaritzaren gutun polemikoak giroa berotuta

Hezkuntza publikoko lehen bi greba egunei ekin diete EAEn. Asteazken eta ostegun honetan irakasleen txanda izango da, eta lehenengo egunerako Bilbon deitu dute manifestazioa. Mobilizazioen atarian Eusko Jaurlaritzak gurasoei email masiboa bidali izanak haserre ditu sindikatuak:... [+]


Euskara sustatzeko planaren oinarriak aurkeztu ditu Iruñeko Udalak

Urtea amaitu baino lehen gehiengo politikoaren oniritzia lortu nahi du udalak


Baztango aroztegiko zazpi auzipetuek dei egin dute otsailaren 1eko manifestaziora joateko

“Talde kriminal antolatu bat izatea eta derrigortze eta bortxa delitu larriak egin izana” egozten diete Espainiako fiskaltzak eta obraren enpresa arduradunak. Zehazki, 20 urteko kartzela zigorra eta 56.000 euro eskatu dituzte zazpi herritar horientzat.


2025-01-21 | Julene Flamarique
2024. urtean biolentziak “areagotu” direla ondorioztatu du Talaia Feministak

Lau ardatz nagusiren inguruan egin dute 2024ko azterketa: indarkeria matxista; lurraldea; gerra eta gatazka armatuak; eta eskuin muturra. Euskal Herrian “erresistentziak metatzea” funtsezkoa dela ondorioztatu du Talaia Feministak, eta analisiaren sozializazioaren... [+]


50 urte Potasaseko grebatik

Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]


Industria militarraren konbertsioa, behar etikoa

Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]


Oibarko ikastetxe publikoak D eredua izango du

Hezkuntza Departamentuak Oibarko ikastetxe publikoan D eredua ezarriko dutela iragarri du. Hilabeteetako protesten ondoren, euskarazko lerroa ezartzea lortu dute.


2025-01-21 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Joe Biden eta Marcus Garvey: barkamenak barkatzailea itsusten duenean

Bere agintaldiaren azken egunetan Joe Biden AEBetako presidenteak egikaritu duen barkamen-zaparrada historikoak zeresanik eman behar luke, halakoen onuradun ezagunenetako batzuen kasuan behintzat ezinbestez egin beharko litzatekeen irakurketagatik. Edo ez al da justiziaren... [+]


2025-01-21 | Hala Bedi
Ekaitz Samaniego (All In Da Haus): “Hemen irabazle bakarrak preso politikoak dira”

Joan dira All In Da Hauseko hiru final aurrekoak. Oñati, Gernika eta Hendaiako Gaztetxeetaraino iritsi da freestyle txapelketaren bederatzigarren edizioa. Orain arte egindako bide honen balorazio positiboa egiten dute antolatzaileek, "Euskal Herriko txoko hauetan,... [+]


Moriartitarrek ere badute Urrezko Danborra

Aitor Arregik, Jon Garañok, Jose Mari Goenagak, Asier Achak eta Xabier Berzosak osatzen dute ekoiztetxe donostiarra, eta euren lana aitortu nahi izan du Donostiako Udalak.


Umeek debekatuta dute Debako liburutegian egotea, denboraren zati handienean

6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]


Eguneraketa berriak daude