Eskolako hizkuntza-erabileran zein aldagaik eragiten duten ikertzeko Arrue proiektuan jasotako datuen analisiaren berri eman zuen Iñaki Martinez de Lunak, proiektuaren zuzendariak. Analisi horren arabera ikusi da eskolan haur eta gaztetxoek erabiltzen duten hizkuntzan eragina baduela eskolaren hizkuntza-proiektuak eta horren garapenak. Halaber, eskola-esparruan ezagutza mailatik erabilerara dagoen jauziaren inguruan gogoetarako gai interesgarria plazaratu zuen Itziar Elorzak, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioko kideak.

Elorzak adierazi zuen ez dela egokia alderatzea eskolan haur horiek jasotzen duten ezagutza eta eskolatik kanpo egiten duten erabilera. Alegia, eskolan gazteek barneratzen duten hizkera, erregistroa, formala dela, ikasgai eta edukiekin lotua, eta erregistro horretan erabilera egokia egiten dutela. Baina eskolak, gaur gaurkoz, ez duela hizkera kolokiala, komunikatiboa, lantzen eta, beraz, esparru informalean erabiltzeko beharrezkoak dituzten bitarteko eta estrategiak falta zaizkiela gazteei. Arlo ez formalean erabilera areagotu nahi bada eta eskolak horretan zereginik badu –berak baietz uste du–, eskolaren jarduna ezin daiteke %80an entzutera eta idaztera mugatu.

Jardunaldiotako beste gai nagusia teknologia berriak eta hizkuntzak izan ziren. Vicent Partal Bartzelonako Vilaweb komunikabideko zuzendariak oso hitzaldi interesgarria eman zuen, eta esan zuen gaur egun ez dela nahikoa hizkuntza jatorrizko lurraldean normalizatzea, kanpoan ere normalizatu beharra dagoela. Partal katalan hizkuntzaren esperientziatik ari da eta hartatik gomendatzen digu euskaldunoi euskara hizkuntza globaltzat lantzea.

Estu-estuan hartuta, hizkuntza global nagusi bakarra dago gaur egun, ingelesa. Gertatzen da Interneten hizkuntza bakoitzak daukan presentzia ez dagoela automatikoki lotuta hiztun kopuruarekin. Ondorioz, hizkuntza baten erabiltzaileek lortu dezakete berenak Interneten presentzia edukitzea, halako globaltasun bat, hiztun gehiagoko beste hizkuntza batzuek baino handiagoa.

Partalek Interneten presentzia handiena duten lehen 40 hizkuntzak definitzeko erabili du “global” terminoa, eta hizkuntza aniztasunak elebitasunak ez bezalako aukera ematen duela adierazi du. Interneteko lehen 40 hizkuntza horien artean egotea da hizkuntza kanpoan normalizatzea, Partalen iritzian. Behin ranking horretan zaudela, ezaguna zara, existitzen zara. Bitartean ez. Hori lortua dute katalanek, eta froga gisa adibide bitxia eman zuen: Hanburgo hiriak duen webgunea katalanez ere badagoela konturatu zirelarik, horren arrazoiaren bila hasi ziren, eta, zera jakin zuten, webgunea diseinatzeko enpresak agindu bat jaso zuela, alegia, Interneten presentzia handiena zuten lehen 40 hizkuntzetan jartzeko.
Hiztun kopuruz euskararen tamaina antzekoa daukan Estonia aipatu du Partalek, Interneten daukan presentziagatik guretzat eredugarri izan daitekeelakoan.

Katalunian bezala, Euskal Herrian elebitasunaren inguruan ari gara beti lehian. Elebitasunak gurea bezalako hizkuntza minorizatuak desagertzera daramatzala dio Partalek. Aldiz, Internetek beste hizkuntza guztien artean lehiatzera garamatza eta lehia horretan aukera handiagoak irekitzen zaizkigu, aniztasunak dakartzanak. Hortik aldarrikatzen du komunikatzaile katalanak gurea bezalako hizkuntza txikien etorkizuna hemen bakarrik ez, kanpoan ere jokatzen dela.