Apiintxiin


2009ko otsailaren 18an
Iñaki Murua
Iñaki MuruaDani Blanco
Badirudi flana edo gurina egiteko Txinatik ekarritako hauts magikoren bat dela, baina, gure etxean behintzat ez du horretarako balio. Amari entzun izan diot, zerbait gogo txarrez eta gatzik gabe egindakoan, nagusiki: “Horri apiintxiin einda daola earki antzematen zaiok!”. Eta ia beti asmatzen zuen edo, guk uste ez izan arren, harentzat hala egon ohi zen eta, oraindik ere, batzuetan, gogorarazten digu, halamoduz egindako gauzak ikustean...

Ez da gure amarena bakarrik kontu hori. Askotan sumatzen dut, bestek egina beti dagoela apiintxiin eta geuk egindakoa bikain. Makurrak gara gero, besteren onik eraman ezin hau nondik ote datorkigu?

Aurtengo neguan askotan oroitu naiz hitz honetaz. Zorionez elur dezente egin digu. Bada, hori ere ezin dugu ongi eraman, nahiz eta forfaita euro mordoxka ordainduta gozatzera joaten gareneko berbera izan! Errepidean egundoko ilarak sortu direla; ez dakit zenbat ordu galdu ditugula; halako ordurako halako lekutan egon behar nuela eta oraindik hemen... Non dugu egoerara egokitzeko gaitasuna? Non gauzak umorez hartzeko patxada? Noski, haurgintza minetan eta errepidean bazaude ulertzekoa da!

Norbait errudun egin arteko onik ez dugu izaten horrelakoetan: oposizioak gobernuan direnen huts larritzat du, aurreikuspenik ezaren ondorio, langile, gatz eta kamioi gehiago ez jartzea leporatuz. Udaberrian, udan eta udazkenean ez dakit nik, bada, zizak bildu eta eskaleen artean banatu edo baserritarrei nekazaritzan lagundu edo, beste gabe, txori habia bila ibili beharko lukete... Zer egiten ote dute baserritarrek elurteetan? Muxarraren pare lo egin? Ganaduak eta aziendak (h gabe) hartuta lurralde eguzkitsuetara joan, oporretan? Arrosarioa errezatu eguraldia alda dezan? Ala jainkoarekin gogoratu eta arrosario luzea esan?

Euritik ere ez gabiltza lehor. Aurtengoan bota du bere modu batean! Ur putzuak, uhar-ketak eta pantanoak, denak presa. Sartu, bertakotu eta aspertzean gainez egiten du urak. Baina, aldi berean gainezten da leku guztietan eta, orduan ere dena kontra: errekak eta ibaiak gora datozela (errekak gora?); gainera, pantanoak gainez egiteko arriskua dagoela eta hango urei jaregin! Handik laster itsasgora datorrela. Baina, ezetz gutxi batzuek besterik gogoratu oraingo euri jasez, uda asko moduzkoa egiten badu eta pantanoak erdi husten hasten badira? Konturatu al zarete, azken urteetan, nekazari nahiz abeltzainek lehorterik ez duten arren, pantanoak erditik behera hasiz gero lehortea dagoela jakinarazten digutela? Kaletarren lehortea esan beharko litzaioke baina, denona bihurtzen digute. Zergatik eta, nekazariei laborantzarako lur sail bikainenak kendu eta putzu bihurtzea eskatzen duelako kaleak. Nork erabaki du kalea erraldoitzea? Nork eman dio subentzio gehiago hamar mila biztanletik gorako hiriari, alkate denak erroldak puzteko joeran ipiniz?

Gure gaztaroan baziren oso berandu hazten hasitakoak eta haiek urte askoan izan ziren koadrilako ttikienak baina bizi-biziak ere bai e? Aldiz, azkarregi hazitakoei “gazte-haziak” deitzen zitzaien eta, galantak izan arren, indargeak, nagiak eta makalak izaten ziren, ia denak. Hiriekin ere antzera delakoan nago, ezohiko gertakarien aurrean, gazte-hazien eran erantzuten dute.

Badira urte batzuk, Euskalmet martxan jarri zutela. Denon gusturik ez du egiten baina askotan asmatzen duela diote batzuek. Gertatu ohi dira, ordea, inork uste ez duela egundoko haizeteak edo euriteak eta Euskalmetek iragarri ez. Nik uste nuen salaketa jarriko ziotela asmatu ez zuelako eta indemnizatu egin beharko gintuela denok.

Bada, nik ustekabeko hauek erreklamatzen ditut. Ez hondamendi hilgarri eta suntsitzaileak, baina bai egunerokotasuna hautsiko duten elurte, eklipse... ze demonio! Beti ogi berdina jateak aspertu egiten nau. Ttipili ttapala lokatzetan ibili, harri txapalak uretara potta eta txipristinek ateraz hanka ttattarrak mamatan puxti nahittut. Horrelako uneak baliatu nahi ditut barruan daukadan haurrari jaregin eta odola dantzan sentitzeko, apiintxiin gauzak egiteko, dena aurreikusiko dugun egunak atzetik emango digun baino lehen.

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude