Apiintxiin


2009ko otsailaren 18an
Iñaki Murua
Iñaki MuruaDani Blanco
Badirudi flana edo gurina egiteko Txinatik ekarritako hauts magikoren bat dela, baina, gure etxean behintzat ez du horretarako balio. Amari entzun izan diot, zerbait gogo txarrez eta gatzik gabe egindakoan, nagusiki: “Horri apiintxiin einda daola earki antzematen zaiok!”. Eta ia beti asmatzen zuen edo, guk uste ez izan arren, harentzat hala egon ohi zen eta, oraindik ere, batzuetan, gogorarazten digu, halamoduz egindako gauzak ikustean...

Ez da gure amarena bakarrik kontu hori. Askotan sumatzen dut, bestek egina beti dagoela apiintxiin eta geuk egindakoa bikain. Makurrak gara gero, besteren onik eraman ezin hau nondik ote datorkigu?

Aurtengo neguan askotan oroitu naiz hitz honetaz. Zorionez elur dezente egin digu. Bada, hori ere ezin dugu ongi eraman, nahiz eta forfaita euro mordoxka ordainduta gozatzera joaten gareneko berbera izan! Errepidean egundoko ilarak sortu direla; ez dakit zenbat ordu galdu ditugula; halako ordurako halako lekutan egon behar nuela eta oraindik hemen... Non dugu egoerara egokitzeko gaitasuna? Non gauzak umorez hartzeko patxada? Noski, haurgintza minetan eta errepidean bazaude ulertzekoa da!

Norbait errudun egin arteko onik ez dugu izaten horrelakoetan: oposizioak gobernuan direnen huts larritzat du, aurreikuspenik ezaren ondorio, langile, gatz eta kamioi gehiago ez jartzea leporatuz. Udaberrian, udan eta udazkenean ez dakit nik, bada, zizak bildu eta eskaleen artean banatu edo baserritarrei nekazaritzan lagundu edo, beste gabe, txori habia bila ibili beharko lukete... Zer egiten ote dute baserritarrek elurteetan? Muxarraren pare lo egin? Ganaduak eta aziendak (h gabe) hartuta lurralde eguzkitsuetara joan, oporretan? Arrosarioa errezatu eguraldia alda dezan? Ala jainkoarekin gogoratu eta arrosario luzea esan?

Euritik ere ez gabiltza lehor. Aurtengoan bota du bere modu batean! Ur putzuak, uhar-ketak eta pantanoak, denak presa. Sartu, bertakotu eta aspertzean gainez egiten du urak. Baina, aldi berean gainezten da leku guztietan eta, orduan ere dena kontra: errekak eta ibaiak gora datozela (errekak gora?); gainera, pantanoak gainez egiteko arriskua dagoela eta hango urei jaregin! Handik laster itsasgora datorrela. Baina, ezetz gutxi batzuek besterik gogoratu oraingo euri jasez, uda asko moduzkoa egiten badu eta pantanoak erdi husten hasten badira? Konturatu al zarete, azken urteetan, nekazari nahiz abeltzainek lehorterik ez duten arren, pantanoak erditik behera hasiz gero lehortea dagoela jakinarazten digutela? Kaletarren lehortea esan beharko litzaioke baina, denona bihurtzen digute. Zergatik eta, nekazariei laborantzarako lur sail bikainenak kendu eta putzu bihurtzea eskatzen duelako kaleak. Nork erabaki du kalea erraldoitzea? Nork eman dio subentzio gehiago hamar mila biztanletik gorako hiriari, alkate denak erroldak puzteko joeran ipiniz?

Gure gaztaroan baziren oso berandu hazten hasitakoak eta haiek urte askoan izan ziren koadrilako ttikienak baina bizi-biziak ere bai e? Aldiz, azkarregi hazitakoei “gazte-haziak” deitzen zitzaien eta, galantak izan arren, indargeak, nagiak eta makalak izaten ziren, ia denak. Hiriekin ere antzera delakoan nago, ezohiko gertakarien aurrean, gazte-hazien eran erantzuten dute.

Badira urte batzuk, Euskalmet martxan jarri zutela. Denon gusturik ez du egiten baina askotan asmatzen duela diote batzuek. Gertatu ohi dira, ordea, inork uste ez duela egundoko haizeteak edo euriteak eta Euskalmetek iragarri ez. Nik uste nuen salaketa jarriko ziotela asmatu ez zuelako eta indemnizatu egin beharko gintuela denok.

Bada, nik ustekabeko hauek erreklamatzen ditut. Ez hondamendi hilgarri eta suntsitzaileak, baina bai egunerokotasuna hautsiko duten elurte, eklipse... ze demonio! Beti ogi berdina jateak aspertu egiten nau. Ttipili ttapala lokatzetan ibili, harri txapalak uretara potta eta txipristinek ateraz hanka ttattarrak mamatan puxti nahittut. Horrelako uneak baliatu nahi ditut barruan daukadan haurrari jaregin eta odola dantzan sentitzeko, apiintxiin gauzak egiteko, dena aurreikusiko dugun egunak atzetik emango digun baino lehen.

Azkenak
Heldu-lekua eta kortsea

Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]


2025-01-02 | Leire Ibar
AEBetako New Orleans eta Las Vegas hirietako gertaerak “eraso terrorista” gisa ikertzen ari dira

Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]


Real-PSG partiduan begian zauritutako beste pertsona baten kasua berriz irekitzeko agindu du auzitegiak

Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.


2025-01-02 | Leire Ibar
Nazioarteko Pilota Federazioak Espainiako Federazioak egindako akusazioak gezurtatu ditu

Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]


Al-Jazeera telebistaren Zisjordaniako egoitza itxi du Palestinako Aginte Nazionalak

"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]


Gazpromekin hautsi du Ukrainak eta Europako ekialdea errusiar gasik gabe utzi du

Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.

 


2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


Eguneraketa berriak daude