Azalen mamia
- “Gizakiaren gauzarik sakonena azala da” idatzi zuen Paul Valéry-k La Pleiaden. Azalak Argiaren gauzarik sakonena direla ezin esan, baina astekari honen 90 urteko ibilbidean sakontzen laguntzen du mamiaren bilgarriari erreparatzeak.
60ko hamarkadan bi aldizkarien oinordekoa berpiztu zenean, Zeruko Argiaren azalek egunkari itxura zuten: bizpahiru titular, zuri-beltzezko argazkiren bat, eta testu mordoa. 1975ean Franco hil zenean, astekariak formatu hori zuen oraindik; berri pozgarria hemerotekan bilatzen duenak, ziur aski titular deigarria aurkitzea espero du Zeruko Argiaren azalean, baina kosta egingo zaio berria zein aletan agertu zen topatzea. 1975eko azaroaren 30eko alearen izenburu nagusiak halaxe zioen: Oriako Alegitik dator notizia… Industria dela baserrian jarria. Alboan, koadro batean sartuta Juan Carlos Errege izenburuko testua zegoen eta han ematen zen diktadorearen heriotzaren berri. Ez alferrik, urte asko ziren Zeruko Argiako kazetariak zentsuraren aurka borrokan zebiltzala, eta zuhurtzia ederki ikasi zuten.
Handik gutxira, 1976ko urtarrilean, magazin itxura hartu zuen astekariak, eta azala kolorez, argazkiz eta irudiz bete zen. Lehen ale horretan bertan, pil-pilako gaiak aztertzeko asmoa agerian utzi zuen, azalera Lemoizko zentral nuklearraren airetiko argazkia ekarriz. Urte hartako irailean, ikurrinak azal osoa hartu zuen, legeztatua izan baino lehen. Keinua garrantzitsua izan arren, keinua baino ez zen, Hau ere bai, hau bakarrik ez titularrak argi utzi zuenez; azaleko kontuetan geratu gabe, mamiraino iristen saiatzeko garaiak ziren.
Garai gogorrak ziren Zeruko Argiarentzat. Giza baliabide urriak eta baliabide ekonomiko are urriagoak nagusi izanik ere, luxuzko azalak eskaini ahal izan zizkien irakurleei, besteak beste, Bixente Ameztoi margolariaren eskutik.
1980. urtean azalak ohiko elementu bat galdu zuen, “Zeruko” hitza, eta gaur oraindik, aldatuta bada ere, irauten duen beste elementu bat irabazi, bonbillaren irudia. Berriro ere ekonomiak estuturik, sarri bi koloretako azal soilak argitaratu behar izan zituzten, baina horrek ez du esan nahi garai hartako ale bikainik ez dagoenik, larritasunak irudimena lanean jartzera behartzen baitu.
Azken hamarkadatan teknologia berriak ipini ditu lanean Argiako azalak, baina betiko aukerei uko egin gabe. 2.000. alearen azala egiteko, esate baterako, hainbeste urtetan Zeruko Argia ilustratu zuen Antton Olariagaren eskua baliatu zuen.
Alde gaziak Rikardo Arregiren argazkia du eta beheko testuak agur esaten dio kazetari andoaindar hil berriari. Rikardo Arregik ordura arte Herriak eta gizonak izeneko nazioarteko atala idazten zuen astero-astero Zeruko Argian.
Baina, koloretako argazkiaren albo batean, hasi berri zen urtea Euskal Kazetaritzaren Urtea ere izango zela iragarri zen.
Trantsizio bete-betean, Zeruko Argiako azal askok gai politikoak askatasunez azaldu zituzten, zentsura garaietako zuhurtzia alde batera utzita.
Zenbaki borobila are gehiago borobiltzeko, azaleko irudia Antton Olariagak egin zuen. Olariagaren eskua 2.000 ale horietako askotan antzematen da, usurbildarra 60ko hamarkadan hasi baitzen Zeruko Argian kolaboratzen, aldizkaria berriro argitaratzen hasi eta berehala.
1986ko maiatzak 18
1955eko otsailla
- Zer moduz tia Maria?
- Anitx onki eta zu?
- Ba dia beste uskaldunik Urzainki’n?
- Ez, ez ni solo keben. Guziak il dra, guziak. Anitx urte igar dutut uskaraz ele-erran bage, elik ez.
- Zu kain onki ekusten alegratan naz, tia Maria.
- Eskerrak anitx eta berriz xin artio.
Jose Estornes Lasa
1967ko urtarrillak 29
Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]
“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]
Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]
Elkarretaratzeak egingo dituzte selektibitateari eta Baxoari ezetz esateko. Gainera, apunte-banku bat eta klase partikularrak jarri dituzte martxan IAko kideek.
Administrazio publikoarentzat Gipuzkoako zahar etxeetan lan egiten duten langileen euskara eskakizunak (B1 eta B2 mailak) “neurriz kanpokotzat” jo zituen iaz Donostiako epaitegi batek. Epai horren aurka Gipuzkoako Foru Aldundiak jarritako helegitea atzera bota du... [+]
“Maite zaitut” herri omenaldia egin diote maiatzaren 3an Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei Barakaldon, BEC erakustazokan. Euskal gizarteari egindako ekarpena eskertu nahi izan diote milaka pertsonak Maite Zaitut Kultur Elkarteak antolatutako jaialdian.
Trumpek Gazarako behin baino gehiagotan proposatutako garbiketa etnikoarekin jarraituko du Tel Avivek. Netanyahuk sare sozialetan jakinarazi duenez, Israelek milaka erreserbista deitu ditu Gazaren aurkako setioa gogortzeko eta "erabateko garaipena" lortzeko.
2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]
Gero eta nabarmenagoa da Espainiako Estatuak ez duela planifikazio demokratikorik energiaren arloan. Duela gutxi jasan dugun itzalaldia adibide garbia da, baina ez da bakarra. Energia berriztagarrien kontrolik gabeko eta lurralde askotan gehiegizko hedapena da beste adibide... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.
Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak kaleratu nahi dituen langileek elkarretaratzea egin dute astelehen eguerdian Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean. Horrez gain, langile batzordeko hainbat kide Yolanda Díaz Espainiako Gobernuko Lan ministroarekin ere... [+]
Nazioarteko ekimenak igandean argitaratutako prentsa ohar batean jakitera eman duenez, Maltako Gobernuak bonbardatutako itsasontzia konpontzeko asmoa erakutsi du. Askatasunaren Ontzidiak eskatu die Maltako agintariei itsasontzia herrialdeko uretan sar dadila. Israelen erasoak... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Maiatzaren 6tik 15era egingo da Pantailak Euskarazek antolatutako aktibazio sozialerako ariketa. Helburua, hamar egunez soilik euskarazko ikus-entzunezkoak kontsumitzea da. Ariketan izena eman daiteke maiatzaren 6ra arte.