Madril, 1979ko urtarrilaren 11. Arriskugarritasun Sozialaren Legea indargabetu zuten Espainian. Lege hura 1970ean onartu zuten; haren testuan irakur zitekeen, besteak beste, homosexualek eta transexualek “delitu-ekintzak nahiz ekintza antisozialak burutzeko joera” zutela. Joera horren aurrean, ez zen beharrezkoa pertsona “arriskutsu” horiek deliturik egitea atxilotuak eta espetxeratuak izateko. Alderantziz, komenigarria zen haiek gizartetik baztertzea kalte larriak eragin baino lehen.

Baina homosexualen aurkako jazarpen frankista ez zen 1970ean hasi. Hori bai, lehen garaietan frankismoa lanpetua zebilen disidentzia politikoa deuseztatzen, eta gai sozialetan 1933ko abuztuaren 4ko Ley de vagos y maleantes delako lege errepublikarrarekin jarraitzea erabaki zuten. “Gaizkileak eta proxenetak, eskale profesionalak eta haurrak, gaixoak eta elbarriak eskale gisa esplotatzen dituztenak” zituen jomuga lege hark. Baina 1954an legea aldatu eta zerrenda horri homosexualak erantsi zizkioten. Homosexualak zentro espezializatuetan sartu behar zirela zioen legeak, bertan “errehabilitatuak” izan zitezen. Baina aurrekontuek sekula ez zuten horrelakorik aurreikusi eta, besterik gabe, joera sexual “desbideratua” zutenak espetxe arruntetan sartu zituzten.

1970ean lege hura derogatu zuten ofizialki. Praktikan, izena baino ez zioten aldatu. Kolektibo berberak jazarri zituen lege berrituak eta, homosexualen kasuan, bost urtera arteko kartzela zigorrak ezarri zizkieten. Auzitegi Gorenaren Fiskaltzaren memorien arabera, Arriskugarritasun Legearen ondorioz 58.000 atxiloketa eta 21.000 kondena izan ziren. 4.000 atxilotu homosexualak izan ziren, ia guztiak gizonezkoak, eta 1.000 baino gehiago espetxeratu zituzten 1970etik 1979ra; 1970 baino lehenagoko daturik ez dago.

“Arriskutsu sozialek” ez zuten indultua, baldintzapeko askatasuna edo zigor murrizketa lortzeko aukerarik. Trantsizioan ere azkenak izan ziren espetxea uzten; preso politikoak ez zirenez, amnistiak ez zituen askatu. Ezkerreko hainbat alderdik, intelektualek eta zenbait kolektibo profesionalek batu behar izan zuten, UCDri presioa egin eta, duela 30 urte, Arriskugarritasun Legea bertan behera gera zedin.

Espainiako gobernuak neurriak hartu dituela esan arren, garai hartan atxilotutako eta espetxeratutako homosexualen polizia-fitxak komisarietan daude oraindik. Antonio Ruizek, esaterako, bost urteko borroka behar izan du beraren espedientea txikitu ahal izateko, polizia batek NAN eskatu eta bere lankide bati “kontuz, hau marikoia duk” esan ondoren. Lege horren gainerako biktimek, ordea, ez dituzte beren fitxak desagerrarazi nahi; Espainiako Artxibo Historikoan gorde nahi dituzte, guztien memorian, alegia.