Administrazioan itzultzailea etxekalte?

Pako Sudupe
Dani Blanco
Aldizkari honetan bertan Koldo Izagirreri egindako elkarrizketatik hartzen dut gaia: “Erakunde publikoetan itzultzailearena da kaltegintza hori: itzultzailea dagoenez, alegia, itzulpena beti denez gaztelaniatik geurerakoa, ez da deus sortzen euskaraz. Hori horrela da administraziorik euskaldunenean ere”.
 
Ez da erabateko egia. UEMAn dauden udalerriak alde batera utzita ere –UEMAn dena euskal arrosa dela ez bedi uler!–, seguru sortzen dela euskaraz zenbait udaletxe, aldundi eta EAEko Jaurlaritzako sail gutxi batzuetan, eta zertxobait Nafarroa edo Iparraldeko herriren batean, baina, egiatik hurbilegi dago, nagusiki gaiari ez zaiolako lehentasunik aitortzen, eta beste hainbat oztopo larri tarteko.
 
Itzultzailea, esaterako, EAEko administrazio orotan dago, lanpostuei euskararen ezagutza bermatzeko hizkuntza-eskakizunak ezartzen zaizkie, nahiz maiz apalegiak diren, baina, hor amaitzen da gehienetan eta onenean politikarien kezka; hortik aurrera ez dio axola dena edo ia dena erdaraz sortzen bada.
 
Euskaldunak badu arduratxoa, gehiago eska dezake, baina ardura gutxien duena da. Funtzionarioak ardura handiagoa du. Oro har, joera handia agertzen du errazenera jotzeko, erdaraz funtzionatzeko, salbuespen merezimendu handikoak salbuespen. Politikariek ardura gehiago dute. Erabat harturik, lehentasunen zerrendan behe-behean dute, erabat ezaxolatzen ez direnean, salbuespen merezimenduzkoak salbuespen.
 
Administrazioan asko edo dezente sortzen dutenek araudia dute ezinbesteko lagun. EAEn ez da baliabide aski jartzen ugaritu eta ugaritu ari den araudia euskaratzeko. Noizko, esate baterako, Eraikuntzako Kode Teknikoa euskaraz? Badira arkitektoak euskaraz ari direnak –gutxi baina badira–. Araudia euskaraz ez badute, baldin eta oinarrizko proiektuak eta egikaritze proiektuak erdaraz jasotzen badituzte, nola egingo dute lan euskaraz? Adibide bat da.
 
Euskaraz ari denak egiten duen ahalegin osagarria ez da aintzat hartzen ez eskertzen, eta aurkako presio askori egin behar dio aurre halakoak: politikari elebakarrekikoa egin beharra, hots, erdaratzeko presa, itzultzaileak behar bezala prestatuak ez egotea euskarazkoa erdaratzeko, gisa denez; gutxiz gehienetan, bestera ari direnez gero.
 
Baliabide gehiago, gidaritza gehiago eta hitz batean, estrategiko jotzea behar-beharrezko dira, Koldo Izagirreren iritzi hori luzaro(egi)an egiatik hurbilegi ibili ez dadin.

Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Eguneraketa berriak daude