Alepoko Poeta

  • Idazteko ez da gauza handirik behar: bi esku, bi begi eta gogoa. Mina baten eztandak eraman zituen Samir Tahhanen eskuak eta begiak. Idazteko gogoa, grina, ez. Eta horregatik, esku-begien faltan, arimarekin eskribitzen du. Bizitzaren beltzak eta zuriak kontatu ditu ARGIArentzat, hitz lauz, apaindurarik gabe.
Samir Tahhan
Sirian, Eufrates ibaiertzean jaio nintzen, Irakeko mugatik oso gertu. Nire aita aduanako polizia zen eta bere lanagatik bi urtean behin tokiz aldatu behar izaten genuen, Siriako muga ezberdinetara beti. Greziar katolikoak ginenez, Frantziskotarren eskolan ikasi nuen, Lur Saindua ikastetxean, hain zuzen. Hezkuntza benetan bikaina jaso nuen eta 18 urte bete orduko, arabiera, frantsesa eta ingelesa primeran nekizkien.
 
Gazte-gaztetatik hasi nintzen poesia eta antzerkia idazten. Gero Damaskoko Unibertsitatera ingeles literatura ikastera joan nintzen, baina fakultateak oso maila apala zuen. Frantziskotarrekin irakurrita nituen jada Shakespeare, Eyre, Bronte, etab.
 
Libanora joan nintzen gero, garai haietako “Ekialdeko Paris”-era. Jende guztiak zekien frantsesez, antzerkiaz, nazioarteko musikaz… Huraxe izan zen europar kulturarekin nire lehen kontaktua eta orduan erabaki nuen Europara joatea.
 
Espainiara joan nahi nuen, nire eskola kide askok hara jo baitzuten. Gainera, garai hartan merkea zen bizitza han. Dena den, zerbitzu militarra egitea gomendatu zidaten, ezinbestekoa baitzen pasaportea eskuratzeko. Ingeniari militarren sailean aritu nintzen han, mina eta lehergailuen espezialitatean. Golanera bidali ninduten, Israelek okupatutako lurraldera. Eraso txikiak burutzen genituen han israeldarrak pixkana ahultzeko. Bi urte eman nituen, pertsonen kontrako lehergailuen artean. Baina horietako bat maneiatzen ari nintzela eztanda egin zuen. Fabrikazio akatsa zuen. Ez da harritzekoa, 1941ean Errusian egindakoa zen eta. 23 urte nituen eskuak eta begiak galdu nituenean.
 
Barraquer oftalmologoa ezagun askoa zen. Abeslari famatu bati ikusmena berreskuratu ondoren, egunkari guztiek sendagile katalanaz hitz egiten zuten. Oso famatua egin zen arabiar munduan. Espainiara jo eta siriar jatorriko gizon batekin egin nuen topo Madrilen. Siriako enbaxadan lan egiten zuen eta espainiar batekin ezkonduta zegoen. Harek esan zidan Barraquerrek ospe handia izan arren, onenak Madrilen zeudela. Bi lagun ei ziren: Castroviejo eta Domínguez. Eurengana jotzeko gomendatu zidan. Frantsesez ondo nekienez, hilabeteko epean gaztelaniaz mintzatzeko ia gai nintzen. Dena den, Rubio erietxeko moja gehienek frantsesez hitz egiten zuten. Bigarren aldiz jaio nintzen han, hain zen atsegina eta ona bertan jaso nuen harrera. Hori dena duela hiru urte Sirian argitaratu nuen liburu batean deskribatu nuen. Gaztelaniara itzuli nahiko nuke jende honenganako omenaldi gisa. Askok izan zuen nire etorreraren berri, telebista eta prentsan oihartzun handia jaso baitzuen siriar gazte haren dramak.
 
Gauzak horrela, jende ugari etortzen zen bisitan. Behin, adineko emakume batek mahats-mulko bat ekarri zidan. “Etxeko patioan hazitakoak dira, eta nire semea hil zenetik ez diot inori jasotzen utzi. Baina telebistan ikusi zintudanean, nire semeak mulko bat eramango zizukeela pentsatu nuen”, esan zidan emakumeak.
 
25 urteak Espainian bete nituen. Egun hartan neska batek kutxa bat oparitu zidan. “25 opari daude barruan, lehenagotik elkar ezagutu izan bagenu, urtero eman izango nizkizunak” esan zidan. Ez zait inoiz ahaztuko.
 
Niretzat, erietxe xume hura paradisua zen.
 
Espainian lau hilabete eman eta gero, Adolfo Domínguez oftalmologoak zera esan zidan, “itxaropena” poeten hitza baino ez zela; zientzialariek probabilitateaz hitz egitea nahiago zutela. Nire kasuan, milioi batetik bakarrekoa ei zen.
 
“10 edo 12 ebakuntza egingo dizkizugu begietatik metraila ateratzeko. Gero kornea berri bat jarriko dizugu”, esan zidaten medikuek. Antza, kornea natural bat onartzeko oso aukera urriak ziren eta artifizial batekin lehendabiziko aldiz probatuko zutela esan zidaten.
 
Eta ikusten hasi nintzen, miraria izan zen! Telebistak horren berri eman zuen eta berehala mundu osoko adituak etorri ziren kornea berritzaile hura zertan zetzan jakiteko.
 
Nire gela izan zen ikusi nuen lehendabiziko irudia; lehenengo pertsona, Toledokoa zen Frantziska serora, gauez zaintzen ninduen moja.
 
Siriara bueltatu behar nuen. Baina protesia behin-behinekoa zen eta urtebeteren buruan Espainian aldatu behar zidaten medikuek. Nik ez nuen Espainiatik joan nahi eta enbaxadoreari bertan gelditzeko baimena eskatu nion. Beldur nintzen, behin Sirian, Damaskok Espainiara bueltatzeko baimena ez ote zidan ukatuko. Gainera, gastuekin lagunduko zidaten ezagun asko nituen Madrilen, hots, Blanca de Castelanos markesa, Jaime bere senarra, osasun saileko langile zen Carmen Cabestany… Denak laguntzeko prest zeuden. Azkenean Siriara bueltatzera behartu ninduten. Eta, espero bezala, Espainiara itzultzeko bisa ukatu zidan Damaskok. Eta ikusmena betirako galdu nuen.
 
Hiru hilabeteko atzerapenaz Espainiara bueltatzea lortu nuen, alferrik. “Pasaportean zigilua ukatu dizun funtzionarioak betirako itsutu zaitu”, esan zidan Domínguez sendagileak. Itsu eta eskurik gabe bizitzen ikastea gomendatu zidan medikuak.
 
Sirian bueltan, frantziar literaturako ikasle batekin ezkondu nintzen. Handik bederatzi urtera, “ilargirik gabeko gau” batean, ondasunak bere izenean jarri nituen. Geroxeago ospa egiteko esan zidan, etxea eta barruko guztia berea zela eta. Espainian nengoela emakumeei buruzko txiste bat entzun ohi zen: “Gaseosarekin gertatu bezala, bi emakume mota daude: Casera eta Revoltosa. Nirea bigarren motakoa zen.
 
1986. urtea zen eta amaren etxera joan nintzen, berarekin eta nire anaiarekin bizitzera. Ama hil zenetik Marot anaiak eta biok liburuak idatzi eta publikatzen eman dugu bizitza.
 
Dagoeneko mota anitzeko 12 liburu plazaratu ditugu: poesia, eleberria, herri ipuinak, bai eta arabiera ikasteko metodo bat ere. Kasuak izenburuko liburua argitaratu nuen duela urte batzuk. Deskribapen eta elkarrizketarik gabeko eleberria da. Gai zentrala nire emaztearen eta bion artean gertatutakoa da. Jende desberdina horren inguruan mintzo da lehendabiziko pertsonan, eta nik euren testimonioa jaso besterik ez dut egiten. Sorbonako Unibertsitateko irakasle batek literatura genero berri bat asmatu dudala dio. Esan nahi nuena zera da, norbaitek bere iritzia ematen dizunean, aldi berean bere barneko zerbait ematen dizula, berak egoera horretan egingo lukeena. Gai nagusi bat egon arren, partehartzaile bakoitzaren nortasuna jasotzen duen kaleidoskopioa da eleberria.
 
Gero Arima erratuak argitaratu nuen. Darwinek dio piztiak ditugula arbaso, eta arrasto horiek bilatu ditut liburu honetan.
 
Hirugarren begia koloreen hiztegi bat da. Nola helarazi koloreak itsu bati? Kolore bakoitzak sentimendu bana du, beraz, sentimenduak dira itsu batek koloreak ikusteko tresna.
 
Horiexek dituzue nire hainbat libururen inguruko azalpenak. Gehienentzako inspirazioa Espainian aurkitu nuen.
 
Egun, Alepon bizi naiz. Suleimanie auzoan inoiz bazaudete, galdetu nitaz Alepoko babarik onenak dauzkan saltzaileari. Lagun mina dut eta badaki non bizi naizen.

Azkenak
2024-08-12 | Sustatu
Kip- eta Chep- izen horiek norenak diren

Faith Chepngetich Kipyegon keniarrak 1.500 metroko atletismo proba irabazi zuen larunbatean, Paris 2024ko azken-aurreko egunean, bigarren emakumezkoa bilakatuz historian atletismoan urrezko hiru domina olinpiko erreskadan lortu dituena. Gauzatxo bati ere erreparatu... [+]


Pablo Gonzalezek salatu du torturatua, mehatxatua eta presionatua izan dela Poloniako espetxean

Kazetariak adierazi du ez diotela argi azaldu zergatik espetxeratu zuten, eta espetxean zegoela “bere buruaz beste egitea” iradoki ziotela, Russia Today-n izandako elkarrizketa batean. Esan du laguntza “gutxien espero zen tokitik” etorri dela.


Zezenketarik gabeko Aste Nagusia aldarrikatu dute Donostian

Gipuzkoako Plataforma Antitaurinoak deitu zuen mobilizazioa, “Ez da kultura tortura da” lelopean. Donostiako Aste Nagusian zezenketak egongo dira aurten ere, jaietako egitarautik kanpo bada ere, hiru ikuskizun eskainiko dituzte abuztuaren 15,16 eta 17an Illunbeko... [+]


Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako erkidegoko azken hauteskundeetatik eta Europako Parlamenturako bozen emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu artikulu honetan.


2024-08-12 | Estitxu Eizagirre
Baratze-oihana
Bizitzaren ederra lantzen buruaskitasunerantz

Odei Etxeberri Bimboire, Gorka Roca Torre eta beraien seme Oihan eta Miru buruaskiak dira elikaduran. Horretarako, aztertu behar izan dute gorputzak zer elikagai eta zein kopurutan behar dituen; horiek zein janaritan dauden; urtaro bakoitzean horiek denak eskuratzeko zer landu... [+]


Su artifizialak

Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


Eguneraketa berriak daude