Alepoko Poeta

  • Idazteko ez da gauza handirik behar: bi esku, bi begi eta gogoa. Mina baten eztandak eraman zituen Samir Tahhanen eskuak eta begiak. Idazteko gogoa, grina, ez. Eta horregatik, esku-begien faltan, arimarekin eskribitzen du. Bizitzaren beltzak eta zuriak kontatu ditu ARGIArentzat, hitz lauz, apaindurarik gabe.
Samir Tahhan
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Sirian, Eufrates ibaiertzean jaio nintzen, Irakeko mugatik oso gertu. Nire aita aduanako polizia zen eta bere lanagatik bi urtean behin tokiz aldatu behar izaten genuen, Siriako muga ezberdinetara beti. Greziar katolikoak ginenez, Frantziskotarren eskolan ikasi nuen, Lur Saindua ikastetxean, hain zuzen. Hezkuntza benetan bikaina jaso nuen eta 18 urte bete orduko, arabiera, frantsesa eta ingelesa primeran nekizkien.
 
Gazte-gaztetatik hasi nintzen poesia eta antzerkia idazten. Gero Damaskoko Unibertsitatera ingeles literatura ikastera joan nintzen, baina fakultateak oso maila apala zuen. Frantziskotarrekin irakurrita nituen jada Shakespeare, Eyre, Bronte, etab.
 
Libanora joan nintzen gero, garai haietako “Ekialdeko Paris”-era. Jende guztiak zekien frantsesez, antzerkiaz, nazioarteko musikaz… Huraxe izan zen europar kulturarekin nire lehen kontaktua eta orduan erabaki nuen Europara joatea.
 
Espainiara joan nahi nuen, nire eskola kide askok hara jo baitzuten. Gainera, garai hartan merkea zen bizitza han. Dena den, zerbitzu militarra egitea gomendatu zidaten, ezinbestekoa baitzen pasaportea eskuratzeko. Ingeniari militarren sailean aritu nintzen han, mina eta lehergailuen espezialitatean. Golanera bidali ninduten, Israelek okupatutako lurraldera. Eraso txikiak burutzen genituen han israeldarrak pixkana ahultzeko. Bi urte eman nituen, pertsonen kontrako lehergailuen artean. Baina horietako bat maneiatzen ari nintzela eztanda egin zuen. Fabrikazio akatsa zuen. Ez da harritzekoa, 1941ean Errusian egindakoa zen eta. 23 urte nituen eskuak eta begiak galdu nituenean.
 
Barraquer oftalmologoa ezagun askoa zen. Abeslari famatu bati ikusmena berreskuratu ondoren, egunkari guztiek sendagile katalanaz hitz egiten zuten. Oso famatua egin zen arabiar munduan. Espainiara jo eta siriar jatorriko gizon batekin egin nuen topo Madrilen. Siriako enbaxadan lan egiten zuen eta espainiar batekin ezkonduta zegoen. Harek esan zidan Barraquerrek ospe handia izan arren, onenak Madrilen zeudela. Bi lagun ei ziren: Castroviejo eta Domínguez. Eurengana jotzeko gomendatu zidan. Frantsesez ondo nekienez, hilabeteko epean gaztelaniaz mintzatzeko ia gai nintzen. Dena den, Rubio erietxeko moja gehienek frantsesez hitz egiten zuten. Bigarren aldiz jaio nintzen han, hain zen atsegina eta ona bertan jaso nuen harrera. Hori dena duela hiru urte Sirian argitaratu nuen liburu batean deskribatu nuen. Gaztelaniara itzuli nahiko nuke jende honenganako omenaldi gisa. Askok izan zuen nire etorreraren berri, telebista eta prentsan oihartzun handia jaso baitzuen siriar gazte haren dramak.
 
Gauzak horrela, jende ugari etortzen zen bisitan. Behin, adineko emakume batek mahats-mulko bat ekarri zidan. “Etxeko patioan hazitakoak dira, eta nire semea hil zenetik ez diot inori jasotzen utzi. Baina telebistan ikusi zintudanean, nire semeak mulko bat eramango zizukeela pentsatu nuen”, esan zidan emakumeak.
 
25 urteak Espainian bete nituen. Egun hartan neska batek kutxa bat oparitu zidan. “25 opari daude barruan, lehenagotik elkar ezagutu izan bagenu, urtero eman izango nizkizunak” esan zidan. Ez zait inoiz ahaztuko.
 
Niretzat, erietxe xume hura paradisua zen.
 
Espainian lau hilabete eman eta gero, Adolfo Domínguez oftalmologoak zera esan zidan, “itxaropena” poeten hitza baino ez zela; zientzialariek probabilitateaz hitz egitea nahiago zutela. Nire kasuan, milioi batetik bakarrekoa ei zen.
 
“10 edo 12 ebakuntza egingo dizkizugu begietatik metraila ateratzeko. Gero kornea berri bat jarriko dizugu”, esan zidaten medikuek. Antza, kornea natural bat onartzeko oso aukera urriak ziren eta artifizial batekin lehendabiziko aldiz probatuko zutela esan zidaten.
 
Eta ikusten hasi nintzen, miraria izan zen! Telebistak horren berri eman zuen eta berehala mundu osoko adituak etorri ziren kornea berritzaile hura zertan zetzan jakiteko.
 
Nire gela izan zen ikusi nuen lehendabiziko irudia; lehenengo pertsona, Toledokoa zen Frantziska serora, gauez zaintzen ninduen moja.
 
Siriara bueltatu behar nuen. Baina protesia behin-behinekoa zen eta urtebeteren buruan Espainian aldatu behar zidaten medikuek. Nik ez nuen Espainiatik joan nahi eta enbaxadoreari bertan gelditzeko baimena eskatu nion. Beldur nintzen, behin Sirian, Damaskok Espainiara bueltatzeko baimena ez ote zidan ukatuko. Gainera, gastuekin lagunduko zidaten ezagun asko nituen Madrilen, hots, Blanca de Castelanos markesa, Jaime bere senarra, osasun saileko langile zen Carmen Cabestany… Denak laguntzeko prest zeuden. Azkenean Siriara bueltatzera behartu ninduten. Eta, espero bezala, Espainiara itzultzeko bisa ukatu zidan Damaskok. Eta ikusmena betirako galdu nuen.
 
Hiru hilabeteko atzerapenaz Espainiara bueltatzea lortu nuen, alferrik. “Pasaportean zigilua ukatu dizun funtzionarioak betirako itsutu zaitu”, esan zidan Domínguez sendagileak. Itsu eta eskurik gabe bizitzen ikastea gomendatu zidan medikuak.
 
Sirian bueltan, frantziar literaturako ikasle batekin ezkondu nintzen. Handik bederatzi urtera, “ilargirik gabeko gau” batean, ondasunak bere izenean jarri nituen. Geroxeago ospa egiteko esan zidan, etxea eta barruko guztia berea zela eta. Espainian nengoela emakumeei buruzko txiste bat entzun ohi zen: “Gaseosarekin gertatu bezala, bi emakume mota daude: Casera eta Revoltosa. Nirea bigarren motakoa zen.
 
1986. urtea zen eta amaren etxera joan nintzen, berarekin eta nire anaiarekin bizitzera. Ama hil zenetik Marot anaiak eta biok liburuak idatzi eta publikatzen eman dugu bizitza.
 
Dagoeneko mota anitzeko 12 liburu plazaratu ditugu: poesia, eleberria, herri ipuinak, bai eta arabiera ikasteko metodo bat ere. Kasuak izenburuko liburua argitaratu nuen duela urte batzuk. Deskribapen eta elkarrizketarik gabeko eleberria da. Gai zentrala nire emaztearen eta bion artean gertatutakoa da. Jende desberdina horren inguruan mintzo da lehendabiziko pertsonan, eta nik euren testimonioa jaso besterik ez dut egiten. Sorbonako Unibertsitateko irakasle batek literatura genero berri bat asmatu dudala dio. Esan nahi nuena zera da, norbaitek bere iritzia ematen dizunean, aldi berean bere barneko zerbait ematen dizula, berak egoera horretan egingo lukeena. Gai nagusi bat egon arren, partehartzaile bakoitzaren nortasuna jasotzen duen kaleidoskopioa da eleberria.
 
Gero Arima erratuak argitaratu nuen. Darwinek dio piztiak ditugula arbaso, eta arrasto horiek bilatu ditut liburu honetan.
 
Hirugarren begia koloreen hiztegi bat da. Nola helarazi koloreak itsu bati? Kolore bakoitzak sentimendu bana du, beraz, sentimenduak dira itsu batek koloreak ikusteko tresna.
 
Horiexek dituzue nire hainbat libururen inguruko azalpenak. Gehienentzako inspirazioa Espainian aurkitu nuen.
 
Egun, Alepon bizi naiz. Suleimanie auzoan inoiz bazaudete, galdetu nitaz Alepoko babarik onenak dauzkan saltzaileari. Lagun mina dut eta badaki non bizi naizen.

Azkenak
2025-03-19 | Elhuyar
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko liken eta goroldioetan

Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]


2025-03-19 | Sustatu
EAJ, EH Bildu eta PSE-EE hezkuntzan software libreko plataforma bultzatzearen alde

EAJk, EH Bilduk eta PSE-EEk ekimen bat adostu dute Eusko Legebiltzarrean Hezkuntza Sailari eskatzeko Iradi software libreko hezkuntza plataforma hedatzen jarraitzeko. Zenbait ikastetxetan ezarri da Iradi orain arte. Baliabide partekatuak, komunikazio zerbitzuak (e-posta eta... [+]


Oier Sanjurjo, Nafarroako Ikastolen Federazioko presidente

Oier Sanjurjo Maté hautatu dute Nafarroako Ikastolen Elkarteko lehendakari. Atzo egindako asanbladan erabaki zuten izendapena. "Mugarri garrantzitsua da euskarazko hezkuntzaren etorkizunerako foru erkidegoan", adierazi du Ikastolen Federazioak ohar batean.


Andoaingo auto pilaketei irtenbidea emateko lotune berri bat aurkeztu du Gipuzkoako Foru Aldundiak

A-15 errepideko trafikoa N-I errepidearekin bat egiten duen tokian eraikiko litzateke lotune berria. Andoainen N-I errepidearen "afekzioak murriztu" eta ingurunean "modu hobean" integratuko dela adierazi du aldundiak. Udalak 2011ko eta aurtengo proiektuen... [+]


Guraso elkarteek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerak ordaindu ezin dituzten ikasleak

Eskolaz kanpoko jardueren eskaintza zabala egiten duten ikastetxeen aldean, beste askok ez du horretarako aukerarik; eta eskola bereko ikasleen artean ere, denek ezin dute ekintzetan parte hartu, baliabide ekonomikoek baldintzatuta. Esku hartzeko dei egin diete instituzioei:... [+]


Bilboko mugimendu antiarrazistak manifestaziora deitu du martxoaren 21erako

Bilboko Arrazakeriaren Aurkako Asanblada Arrazakeria ez da eztabaidatzen, borrokatzen da. Ordena kolonialari sua! lelopean antolatu du mobilizazioa, Arraza Diskriminazioa Ezabatzeko Nazioarteko Egunean. Gizarte eta erakundeei "iragan esklabista eta koloniala"... [+]


153.600 euroko isunei jarritako helegiteak ukatu dizkiotela salatu du Askek

2023an Zaballako espetxean euskal presoen alde egindako martxarengatik ezarri zizkieten isunak. Helegiteen ezeztapenaren aurrean epaitegietara joko dutela adierazi du antolakundeak, eta Poliziaren inpunitatea salatu du.


AEBetako produktuei boikota egiten ari dira herrialde eskandinaviarrak

Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.


2025-03-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Trumpen ‘Kultur Iraultzak’ beste gotorleku bat suntsitu du

USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]


Bi langile hil dira astelehenean, Buñuelen eta Arratzun: 2025ean hamalau dira jada

Buñueleko (Nafarroa) kasuan, 34 urteko gizona makina batean harrapatuta geratu da. Arratzun (Bizkaia), aldiz, garabiak goi-tentsioko linea bat ukitu ostean hil da 61 urteko gizona.


Pasaiako segadan hildako lau pertsonak estatu indarkeriaren biktima gisa aitortu ditu Eusko Jaurlaritzak

Espainiako Poliziak duela 41 urte hil zituen tiroka Dionisio Aizpuru, Pedro Mari Isart, Jose Mari Izura eta Rafael Delas gazteak, Komando Autonomo Antikapitalistetako kideak. 


AINTZANE CUADRA MARIGORTA
“Endometriosia gizonek pairatuko bazenukete oso bestelako egoera batean egongo ginateke”

Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da. 


Israelek su etena apurtu du eta 400 hildakotik gora eragin ditu Gazan

Israelek eraso masiboak abiarazi ditu berriro ere Gaza osoan: Khan Younis eta Rafan Gaza hegoaldean, Gaza Hirian iparraldean eta eta Deir el-Balah-n erdialdean. "Familiak seme-alaben gorpuzkiak eskuetan zituztela iristen ziren ospitalera", adierazi du lekuko batek.


Burlatako udaletxean kateatuta igaro dute gaua bi gaztek, gaztetxearen desalojoaren aurka

EH Bildu agintean dagoen udalak gaztetxearen etorkizuna ziurtatzeko aterabide bat adosteari "uko" egin diola salatu du Burlatako Gazte Asanbladak. Beste hainbat gaztek udaletxe kanpoan kanpatu dute, eta goizean zehar bertara hurbiltzeko dei egin dute.


Eguneraketa berriak daude