Oliturriko bandiduak

I

Mila zazpiehun eta
laurogeigarrena,
matxinada osteko
urte gogorrena.
Soldaduei ihesi
larri zebilena
Arnon ezkutatzen zen
basoan barrena.

II

Ormolako artadian
haran ta gailurrak,
haitzulo nahiz karobiz
jositako lurrak.
Bertan ezkutatuta
jauntxoei beldurrak
bizi ziren motxaila
ta bide lapurrak.

III

Haietako bat Txomin,
txondorgile hura
babes bila joana
Arno ingurura.
Aurpegia ikatzez
zikintzeko ohitura,
hargatik zetorkion
“Txomin Beltz” deitura.

IV

“Torre” ta “Martin Txiki”
alproja parea,
baita “Xanturu” eta
Don Jose abadea,
hala osatu zuen
Txominek taldea
“jantxakurrei” lapurtu
zen euren legea.
V

Arrats hartan Lekonden
izara zuriak
balkoitik eskegita
propio jarriak.
Arnoko talaiara
seinale garbiak:
urteko zerga bila
badatoz guardiak.

VI

Lekondeko Joxeri
Txominek honela:
“to dirua ta erosi
ardo ta okela.
Eman guardei edaten
inoiz ez bezela,
masailak gorrituta
irten daitezela”.

VII

Hala atera ziren
guardak mantso-mantso...
Martin Txiki zelatan
zuhaitz gainetik so.
Hark abisua pasa,
besteek eraso,
jipoi eder bat eman
ta zakua jaso.

VIII

Baserritarrei eman
guardek lapurtua,
dirua taldearentzat
hala zen tratua;
Ormolan omen zuten
ezkutalekua:
Oliturri inguruko
koba sekretua.

IX

On Julian de Zabala
Lasalde-Ederreko
jauntxoa ez zegoen
umore oneko.
Soldaduei agindu
prest zela emateko
ehun ta hogei erreal
buru bakoitzeko.

X

Astigarrabiatik
Ormola aldera,
hirurogei soldadu
baziren denera.
Txominek antzemanda
haien etorrera
ihesi joan ziren
Ameikutzen behera.

XI

Soldadu gehiago zain
zeuden Ameikutzen!
Aurrez prestatutako
tranpa zen hain zuzen.
Trabuko tiro hotsak
entzun ziren ozen
“bandiduen” azkena
huraxe izan zen.

XII

Bukatzeko kondaira
gogoangarria,
baserritarrek jarri
zuten hilarria.
Jakin nahi duenak non
dagoen jarria,
bisitatu dezala
Ameikutzko harria!

Oharra: Mutrikuko Bertso Eskolak antolatutako XXIII. Okelar Sariko sorta irabazlea.

Doinua: “Markesaren alaba”

Azkenak
Elektrizitate kontsumoa geldituta dago Espainiako Estatuan 2004ko mailan

Espainiako Sare Elektrikoak jakinarazi berri du ekaineko elektrizitate kontsumoa zein izan zen Espainiako Estatuan: 19.422 gigawat orduko. Hau da, 2004ko datuaren oso antzekoa: orduan 19.384 gigawat izan ziren.


Bilboko genero-indarkeriagatiko epaiketetan kolore bereizgarriak jartzeko neurria ezabatzea erabaki du EAEko Auzitegi Nagusiak

Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Bilboko bi Epaitegiek neurri hori onartu dute. Bilboko epaile dekano Aner Uriartek neurria emakumeak babesteko eta ez birbiktimizatzeko helburuarekin hartu dela esan du, baina Bilboko Abokatuen Elkargoak salatu du kolokan jartzen dituela ikertuen... [+]


Menditik hirira: zer ezkutatzen digu Pirinioetako sendabelar saltzaileen lanak?

XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]


2024-08-30 | Gedar
Pertsona migratuen deportazioaren alde agertu da Pedro Sanchez

"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.


Talgo erosteko eskaintza kenduko du Ganz MaVag talde hungariarrak

Ganz MaVag-ek adierazi du ez diola uko egiten etorkizunean tren-enpresa erosteko beste eskaintza bat egiteari. Talde hungariarraren ekintzari esker, Talgok eskaintza berriak entzun ditzake.


2024-08-30 | ARGIA
Polio txertaketa igandean hasiko da Gazan

Igandean hasiko dira polio txertaketa egiteko su-etenak, goizeko 6:00etan hasi eta 15:00ak arte. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eman du operazioaren berri eta bederatzi egunetan hiru esparrutan emango da: iparraldean, zentroan eta hegoaldean.


Amezketako paper fabrikako langilearen heriotza salatu dute

30 urteko behargina hil da Amezketako (Gipuzkoa) paper fabrikan. Ibarra Argi Lanak enpresak azpikontratatuta zegoen. Elkarretaratzea egin dute ostiralean, 11:00etan, gertatutakoa salatzeko. 2024an hil den 38. langilea dela adierazi du LABek.


2024-08-30 | Axier Lopez
Espainiar eta britainiar kolonialismoaren arrastoak ezabatzen hasi da Trinidad eta Tobago

Karibeko bi irletan kolonialismoaren loriarako dauden monumentu, iker eta izendapenak ezbaian jartzen hasi dira herritarrak eta gobernua. Lehen pausua eman dute agintariek eta erabaki dute herrialdearen armarritik Cristobal Colonen lehen espedizioaren hiru karabelak kentzea.


2024-08-30 | ARGIA
Aurtengo hiru disko on eta gomendagarri

ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.


Eskoletan eduki sexualeko irudi faltsuak zabaltzen ari direla salatu dute Hego Koreako feministek

Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.


Europako Mugikortasun Astea irailaren 16tik 22ra egingo da Iruñean

Iruñeak bat egiten du irailaren 16tik 22ra egingo den Mugikortasunaren Europako Astearekin, mugikortasun iraunkorra eta espazio publiko partekatuari buruzko hausnarketa sustatzeko diseinatutako jardueraz betetako programa batekin. "Konbinatu eta mugitu"... [+]


2024-08-29 | Sustatu
Suitzan diote: Diru publikoa, kode publikoa

Duela aste batzuk Suitzak lege federal aitzindaria onartu du (Europako legedietan aitzindaria), LMETA delakoa, Loi fédérale sur l’utilisation de moyens électroniques pour l’exécution des tâches des autorités frantsesez,... [+]


2024-08-29 | Gedar
Aurrekontuetan aitortutakoa baino are handiagoa da Espainiako Gobernuaren gastu militarra

2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.


Eguneraketa berriak daude