Karrusaren bueltan

  • Abenduaren 6an estreinatu zuen Hiru Punttu taldeak Fauxto karrusa Anauzen. Hilaren 20an despeditu zen karrusa Larresoron, Domintxine, Miarritze eta Hazparnetik pasa eta gero. Antzezlan efimeroa zinez, Garazi alde horretan egosten den errealitate baten ispilu.
Fauxto
Donibane Garazitik Baigorrirako bidea hartu, Azkarate pasa eta hurrena Anauze dator. Ilunpean, Hargaineko sorgin zaharrak ilargiari keinuka ari zirenekoak dirudite bideaz bi aldeetako etxeek. Baina gaur ez dabil hego haizerik eta ilargiak apenas zulatzen dituen lainoak.

Anauzeko herriko gelan, epelean, afaltzen ari dira Hiru Punttukoak arratsaldeko seietan. Azpilkada entsalada, txorizoa, pastelak... Alboan ardi larruz erdi jantzita gazte koadrila. Ez, hauek ez dira aktoreak, inauterietako entsegua egin behar dute orain herrian zehar. Thierry Biskaryk (kalapitaria.blogspot), taldeko kapitaina bera, esplikazioak.

Hartan, sartu da Antton Luku, bi besoak trastez beteta. Lukuk idatzi eta zuzentzen du Fauxto karrusa. Karrusa, Garaziko euskalkian, tobera da, antzerki satiriko mota bat.

Afaltiarren artetik altxa eta badator Iñaki Etxeleku-Fauxto. Fauxto, ixaz, Goetheren Faustorengan inspiratua. Hark gaztetasunaren truke saldu bazion arima Mefistori, Fauxton on the wave, modaren puntaren puntan, egon nahiagatik kulturaren transmisioa nola galarazten den kontatzen da. Edo Iñaki Etxelekuren hitzetan, “jendeak, kulturan ari den eta aritu den jendeak, bizi duen konplexua. Erreferentziak kanpotik datoz, metropolietatik, dela Paris, Madril edo Amerika, eta beti frogatu nahi izate hori euskal kultura gai dela haien heinerat heltzeko”.

Zortzi eta erdietan da hitzordua eta ordu erdi lehenago hasi da jendea iristen, ezarian ezarian, baina etengabe: gazteak gehienak, guraso batzuk umeekin, adineko bakan batzuk. Eta atera begira, Antton Luku urdurituz doa. Haren kezka jende gehiegi etortzea da (!). Zer egin sobera gera daitezkeen ikusleekin?

Gelan oihal beltzez estalitako tramankulu bat, aktoreentzat eta haien trasteentzat gordeleku, eta aldamio bat, hau ere oihal beltzez estalia. Ez dago tauladarik, ez mikrofono eta soinu mahairik, ezta ikusleentzako aulkirik ere. Ertz batean kantina, garagardoa, arnoa eta jusak eskaintzen dituela. Etorri ahala jendeak hartzen du tokia, tragoa eskuan, osatzen dira taldetxoak tertulian... Antzokia ez baino herriko plaza dirudi honek, teilatupean egotea. Ikusleen artean –papera aldatuta beraz– Ander Lipus, azkenaldian Iparraldean sarri ibiltzen den aktore bizkaitarra.

Halako batean entzun da ozenki abisua, halako matrikulako autoa kentzeko edo... eta laster liskar itxura hartzen duen eztabaida; frantsesez mintzo den gizon txapeldun batek kontuak eskatzen dizkio Lukuri... Moskeoa ikusleen artean... Lukuk espontaneoa gainetik kendu du nolabait... eta Mañolo Espelleten eskusoinua lagun, aktoreak hasten dira desfilatzen ozta-ozta tokia eginez ikusleen erdian. Funtzioa ustekabean hasi da, errealitatearen eta antzerkiaren arteko mugak hautsita.

Sabino Aranak Larrinagako kartzelan gabonetan egin omen zuen afari pantagruelikoaren menuak zabaltzen du ikuskizuna –Jon Alonsoren testu bati keinua–. Gero etorriko dira Fauxtoren bi ttanttak –izebak–, eta haien elkarrizketak jarriko du jendea algaraka.
Hortik aurrera komizidadea nagusi, eztena zorrotz, baina lirikari eta eztitasunari ere tokia eginez, eta gogoetari. Aktoreek jokatu eta jolastu egiten dute, ikusleen konplizitatea bilatuz; gonbidatzen dituzte tragora edo pintxoak jatera, ateratzen dituzte dantzara eta manifara, beti ere karrusak iradokitzen duen mugimenduaren borobilean... Eta horrela bi ordu, etenik gabe, zalaparta batean.

Antton Lukuren kezkak bazuen arrazoia. Azkenean igandean beste emanaldi bat egin behar izan zuten Anauzen, larunbatean sartu ezinik geratutako ikusleentzat. Bi astetan erretzat joko dute Fauxto karrusa Hiru Punttukoek. Kulturaren transmisioan maixu-maistra, antzerki zaharretik edan eta... on the wave-ekoa atera zaie karrusa.

Azkenak
Israelgo armadak sendagile palestinarrak torturatu izana salatu du Human Rights Watch erakundeak

Israelek Gazan atxiloturiko zortzi osasun-langileren eta beste zazpi lekukoren testigantzetan oinarritzen da Human Rights Watch gobernuz kanpoko erakundearen txostena. Nazioarteko Zigor Auzitegiak egoera aztertzea nahi du GKEk. Gazako Osasun ministerioaren datuen arabera,... [+]


Espainiako Gobernuak Talgo erosteko enpresa hungariar baten eskaintza baztertu du, “segurtasun nazionala babesteko”

Adierazi du eragiketa hori baimentzeak “arrisku gaindiezinak” ekarriko lituzkeela. Espainiako Gobernuak eskaintza jakinarazi zenetik kezka zuen enpresak Hungariako lehen ministro Viktor Orbán-ekin eta Errusiarekin izan zitzakeen loturengatik. Espainiako... [+]


Badatoz murrizketak berriz: hala eragingo diote Nafarroako Gobernuari

2025ean sartuko da indarrean Europar Batasuneko politika fiskal berria, eta horien helburu nagusia defizit publikoa murriztea izango da. Horrek erakunde publikoetako aurrekontu guztietan eragingo du eta Nafarroako Gobernuak aurreikusten du sail gehienetan egongo direla... [+]


Elikagai-laguntzarako langileak Gazara bidaltzeari utzi dio NBEk, segurtasun eskasagatik

Agorrilaren 27an, Gazan barna elikadura banatzera zihoazen langileei eraso egin diete, beren autoa tirokatuz. Urriaren 7az geroztik NBEko 200 langile baino gehiago hil ditu Israelek Gazan.


Inesa de Gaxen pastoralak beste bi emanaldi eskainiko ditu irailean

Lehen aldiz antzeztu zuten Inesa de Gaxen pastorala ekainean, Bastidan (Nafarroa Beherea). Izan zuen arrakasta ikusita irailean berriz biziberrituko dute Xarnegutarrek Gaxengo Inesaren historia, irailaren 21 eta 22an, Bardozen (Lapurdi). 1000 sarrera jarri dituzte salgai egun... [+]


Erretiro adina atzeratzeak ez du konpentsatzen: lehenago hilko gara eta estatuak dirua galduko du gainera

Espainiako Estatuan egindako ikerketa baten arabera, erretiro-adina atzeratzeak ondorio kaltegarriak dakartza, ez bakarrik lehenago hiltzeko arriskua duen langilearentzat berarentzat, baita diru-kutxa publikoarentzat ere: 8.564 eurotan baloraturiko galera soziala izango luke... [+]


2024-08-29 | Estitxu Eizagirre
Solariak Araban egin nahi dituen eguzki-zentralak 25 dira, ez hiru

Eusko Jaurlaritzako datuen arabera, Solaria Eguzki Sorkuntza SLU-k Araban eguzki-zentralak jartzeko egin dituen eskaerak 25 dira, hamabi herriri eragiten diotenak. Horietatik 24 dira 49,89 MW-ko potentzia edo gehiagokoak: denen artean 1.234 MW baino gehiago batuko lituzkete eta... [+]


2024-08-29 | ARGIA
Hezitzaile lanpostuetarako euskarazko eta gaztelaniazko azterketak ordu berean, Barañainen

Barañaingo EH Bilduk salatu du Barañaingo Udalak haur eskoletarako hezitzaileen deialdian euskarazko eta gaztelaniazko azterketak egun eta ordu berean jarri dituela, eta hala, hautagaiak hizkuntza bat aukeratzera behartzen dituela.

 

 


Sebahat Tuncel
“Ohikoa bihurtu da politikari kurduak espetxeratzea”

Sebahat Tuncel Kurdistango politikaria da, Turkiaren menpeko lurretan. Hainbatetan egon da kartzelan kurduen askapen mugimenduaren parte izateagatik, eta Turkiako Parlamenturako diputatu gisa hautatu zuten lehen presoa izan zen, 2007an. 2016an espetxeratu zuten azkenengoz eta... [+]


2024-08-28 | Onintza Enbeita
Olatz Mercader, Patxi Ezkiagaren sexu abusuen biktima
“Euskal kulturaren mundua erabat isilik gelditu da”

Hil arte bizirik sentitzearen beharraz ari da Olatz Mercader. Gaixorik egon izan delako bere bertsio gutxitua hurbilegi ikusi duenak badaki zein garrantzitsuak diren konpromisoa, grina eta desioa.


2024-08-28 | Nicolas Goñi
Balutxistango laborariek eredu ekologikoa dute muturreko eguraldiei aurre egiteko soluzio

Munduko klima gogorrenetakoa du Balutxistanek: basamortuko klimaren muturreko bero eta lehorteak, eta Arabiako itsasotik ekarritako montzoiaren eurite irregularrak, urte batzuetan eskasak eta bertzeetan uholdeak eragiteko modukoak. Hala eta guztiz ere, bertan laborantza badago,... [+]


Garaiz alde egiten jakitea

Badaude hitzak, formak, keinuak eta jarrerak gorputzean sartu eta handik irten ezin daitezkeenak. Gorputzean sartu eta bertan usteltzen direnak. Gorputza zulatzen dutenak. Gorputza deskonposatzen dutenak. Gorputza desagerrarazten dutenak. Eta akabo. Ezin daiteke deskonposatu den... [+]


Euskaltegiak ertzengana

UEUko Glotodidaktika Sailaren topaketetan euskaltegiez eta intersekzionalitateaz aritu dira hainbat aditu eta biktima. Ikasleak egon dira erdigunean, pribilegiorik gabeko ikasleak, zapalduak, bazterretan daudenak. Izan ere, genero disidenteek, gorrek, itsuek, gaitasun... [+]


Askatasunaren tresna

Denok dakigu askatasuna kontzeptu zaila dela, ertz askotarikoa, hitzez definitzen zaila. Maiz mugagabetasunarekin definitu ohi dugu, baldintzamendurik gabe erabaki ahal izatearekin, ondoriorik ez edukitzearekin, edota ekintzen ardurarik hartu behar ez izatearekin. Baina ez denez... [+]


Eguneraketa berriak daude