Prentsa askearen martiriak
- Bertako langileak atxiloketa, tortura edota erailketaren mehatxupean bizi dira. Hala ere, Azadiya Welat, Turkiako kurduerazko egunkari bakarra, kioskoetan dago goizero.
“Jende hau guztia eraila izan da baina ez da inoiz errudunik aurkitu; sekula ez da auzirik ireki”, dio Omar erredaktoreak gaurko lehen te ontziaren inguruan. Omarrek eta gainontzeko lankideek aspaldi dakite euretako edozein ager daitekeela erretratuan. Arrisku lanbidea ote? Jakina, baina euren soldatak ez du inongo gehigarririk jasotzen bizitza jokatzeagatik.
“Norberaren egoeraren arabera kobratzen dugu. 500 turkiar lira (300 euro) ezkonduek eta 400 ezkongabeek”, dio Hediyek, egunkariko itzultzaile gazteak. “Soldata sinbolikoa da ia, horixe baita proiektua aurrera ateratzeko modu bakarra”, jarraitu du. Dioenez, badago 200 lira baino gehiago onartzen ez duen bat. Egoera ekonomiko sendoagoa omen du lankide eskuzabal horrek.
Erredakzio taldea mahaiaren inguruan elkartu da biharko edizioa adosteko. Abdullah Ocalan PKKko liderrak jasandako tratu txarrek eta Diyarbakirreko azken istiluek biharko azala hartuko dutelakoan daude denak. Nolanahi, badaude baita ere, besteak beste, Amsterdamgo kurduek antolatutako bizikleta txangoa, Siwan Perwer abeslariari egindako elkarrizketa edota sterka we izeneko atala, horoskopoa. “Hizki zopa xume bat txorakeri bat izan liteke askorentzat, baina kurduontzat berebiziko garrantzia du. Zentzu guztietan”, gaineratu du Cetin erredaktoreak bilera amaieran. Momentuz, badirudi egunkaria kioskoetan izango dela, bihar ere.
Zein izan da zuen egunkariaren ibilbidea?
Welatekin duela 16 urte hasi ginen. Geroxeago Ankarak debekatu zuen PKK taldearekiko ustezko loturagatik eta Welat Eme sortu genuen. Berriro ere itxi eta Azadiye Welat atera genuen. Gero Denge Welat, Welat, eta orain Azadiya Welat gara berriz ere. Astekaria izan zen 14 urtez eta 2006an egunkari bilakatu zen. Zailtasunak zailtasun, gure helburuari eusten diogu: gure herriari informazio zuzena eskaintzea, eta bere hizkuntzan.
Nondik dator finantziazioa?
Proiektua salmentekin sustengatzen da, ez baitugu turkierazko egunkariek jasotzen duten Gobernuaren diru-laguntzarik jasotzen, jakina. Aldian behin iragarkiren bat argitaratu ohi dugu baina Newroz bezalako data seinalatuetan soilik. Izan ere, gure publizitate arduradunak zelataka du polizia beti. Denda batean sartu bezain laster, polizia sartuko da atzetik saltzaileari guri edozein babes ematearen “arriskuez” jakinarazteko. Oso zaila da iragarkiak ateratzea.
Baina ez omen da hori zuen arazorik handiena…
Hasi ginenetik 30 langile erail dituzte eta atxiloketak ohikoak dira. Bi kazetari preso dauzkagu oraintxe, eta egunkaria banatzen duen konpainia ere mehatxatuta dago. Denok dakigu lanbide arriskutsua dela gurea.
Tortura atxiloketen osagarri al da?
Hasieran harrapatzen zuten oro torturatzen zuten, legebiltzarkideak barne. Baina Emine Demir gure zuzendaria atxilotu zutenean ez zuten torturatu, jakin baitzekiten detaile osoz kontatuko zuela kalera bueltatzean. Orain ez gaituzte torturatzen, herriari sinestarazteko turkiar espetxeetan ez dela halakorik egiten.
Preso kurduek zuen egunkaria jasotzeko modurik ba al dute?
Egunkariak debekatuta daude turkiar espetxeetan. Guardiak sobornatzea da eskuratzeko modu bakarra.
Ergenekonen –gerra zikinaz arduratzen den sare politiko-militar klandestinoa– itzala ikusten al duzu zuen jendeak jasandako atentatuetan?
1996an Mehmet Agadek auto istripua izan zuen. Mussa Anterrek eta Hussein Denizek ere istripuak izan zituzten, baina ez zen inoiz ikertu. Bi kasu hauek eta beste batzuk Ergenekoni burutzen ari den epaiketan atera dira. Familiek ikertzea eskatu dute, baina Gobernuak ez du inolaz ere halakorik bideratu.
Beldur al zara?
Duela gutxi bonba batek eztanda egin zuen Diyarbakirreko parke batean. Sei hilabeteko ume bat hil zen. Hiri honetan jende asko hiltzen da oso era ilunean eta inoiz ez da guztiz ikertzen. Horrekin zera esan nahi dut, kazetariak ez ezik, hiritar oro dagoela arriskuan hemen.
Urtebete eta hamar hilabeteko zigorra ezarri diote PKK Kurdistango Langileen Alderdiaren aldeko "propaganda2 egitea leporatuta. Canözerrek hamar urte daramatza kazetari lanetan. Tarte horretan sei bider aldiz miatu du bere etxea Turkiako Poliziak, bost aldiz atxilotu... [+]
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Bi kazetari, Hêro Bahadîn eta Gulistan Tara, eta haien txofer zihoan Rêbîn Bekir lankidea, Hewraman eskualde kurduan dokumental bat egitera zihoazen. Beren autoa misil batek jo zuen. Bekir zorteduna izan zen, autoa sutan lehertu baino lehen, inpaktuak... [+]
Sebahat Tuncel Kurdistango politikaria da, Turkiaren menpeko lurretan. Hainbatetan egon da kartzelan kurduen askapen mugimenduaren parte izateagatik, eta Turkiako Parlamenturako diputatu gisa hautatu zuten lehen presoa izan zen, 2007an. 2016an espetxeratu zuten azkenengoz eta... [+]
Helikoptero eta gerra hegazkin turkiarrek betetzen dute zerua Irak iparraldeko kurduen zonaldean. Azken asteetako operazio militar handian 381 kokaleku bonbardatu ditu Turkiako Aire Armadak Kurdistango Eskualde Autonomoan. Turkiako Defentsa Ministerioak adierazi du “talde... [+]
Ibrahim Bilmez abokatua da eta Abdullah Öcalan buruzagi kurdua da bere bezeroa. Bere isolamendua salatu du Euskal Herrian otsailean, Turkiako errepresio eta inpunitate mekanismoak azalduta.
1999ko otsailaren 15ean Abdullah Öcalan atxilotu zuten, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) eta mugimendu independentista kurduko burua. Turkiako zerbitzu sekretuek Kenyan atxilotu zutenetik, Marmara itsasoko uharte batean dagoen Iämralä-ko kartzelan isolatuta... [+]
Lara Vilanova (1983, Bartzelona) argazkigintza zuzendaria da eta The Return: Life after ISIS, Sinjar, Cuerdas edota Hondarrak filmetan hartu du parte. Abenduan Euskal Herria bisitatu zuen The Purple Meridians topaketetan parte hartzeko Durangon.
Urtzi Urrutikoetxea nazioarteko kazetariarekin mintzatu gara Radio Kobanen, iaz idatzitako Kurdistan-Argi bat ekialde hurbilean liburuari buruz. Testuak azken urteetako gertakizunei erreparatzen die, eta atzerago ere begiratzen du herri kurduaren egoera politikoa eta... [+]
Siriako Ipar eta Ekialdeko Autoadministrazioko osasun esparruko ardurak ditu Ciwan Mustafak eta herri kurduak lideratzen duen proiektu politikoaren osasun ministrotzat jo daiteke. Mediku-Ekintza Koordinakundea gobernuz kanpoko erakundearen laguntzarekin Eusko Legebiltzarrean... [+]
Epaiketaren lehen eguna amaituta eta bederatzi kazetari kurduak askatu dituzte. Urte erdia pasatxo preso eduki dituzte "terrorismoa" egotzita. Ankarako espetxean zeuzkaten eta orotara hamaika kazetariri erakunde terroristako kide izatea egozten diete.
Parlamentuan ordezkaritzarik lortuko ez duten beldur, ezkerreko alderdi gehienek Kemal Kiliçdaroglu zentro-ezkertiarraren aldeko botoa eskatzea erabaki dute, egungo presidentearen aurkari nagusia dena.
Behe Nafarroako Behorlegin asteburu osoko egitaraua eraman du aurrera herriBiltzak. Larunbatean Parisko Komunaren iraultzaren urteurrena gogoratu dute eta igandean kurduen eta euskaldunen arteko elkartasuna indartzeko udaberriko festa ospatu dute elkarrekin. Bi egunetan erein... [+]