Aitzakia ederraren arantzak

Bizkaiko bertsolari txapelketa
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aurtengoa Bizkaiko 50. Txapelketa izan da. BEC-eko prespektiba koloretsua, saio aurretik ikusi genituen txuribeltzeko argazki historikoen kontraste polita izan zen. Saio bikainak eta hasierako agurretako aipamenek, urteurrena ondo ospatzeko modua eman ziguten. Xabi Payak finaleko bertsolari gazteenaren saria jaso zuenean, atzetik datorren belaunaldia tentatu zuen, hurrena beste norbait joan dadin sari hori jasotzera. Bizkaiko harrobia sendo ikusten da, eta bi urte barruko finalistetan aldaketak izateko aukerak badira.

Saioa gozamena izan zen, eta txapeldunaren agurrak jarri zien hitza entzuleok puntuak entzutean sentitutako nahasmenduari: “Txapel bat txapel bat baino ez da / baina atxaki ederra da / danok elkartzen bagara”.

Puntuak puntu, festa egun horrek merezi duela da etxerakoan ekartzen den sentsazioa. Eta inork ez ditugula joko arauak kontrolatzen. Bai, saioa lasai ederrean entzutetik bertsoak banaka puntuatzera alde handia dago. Noski ez naizela balorazioak egiteko epaileak baino trebeagoa. Baina inguruan eskarmentu handiko bertsolariak nituen, eta bakoitzak bere epaia eman zuen, ez zetozen ezertan bat. Bertsoa artea den neurrian epai ezina dela inoiz baino argiago esaten da. Entzule gisa, niri bost axola zirku erromatar horretan nor botatzen den lehoietara eta nor bihurtzen dugun enperadore. Baina joko arauak ezagutzen ez ditugun jolas horri bi arantza zorrotz behintzat ikus dakizkioke-: Nagusia, bertsolari batzuek euren bizibidea noraino jartzen duten jokoan puntuaketa taula horretan. Xabi Paya izan zen iaz gehienetarikoa ibili zen bertsolaria. 2009an ikusiko da txapelketek edo beste faktore batzuek definitzen dituzten plazaz plazako kartelak. Eta bigarren arantzak nire imaginario inuzentea ziztatzen du. Egungo finalak ikusita, Txapeldun Handien Palkoa gainera eroriko zaidan dut amesgaizto... Irabazleen handitasuna dudan jarri ere egin gabe, arreta ertzera doakit: Txapeldun handi baten atzean beti dagoelako beste bertsolari handi (kuadrila) bat.

Palko handiagoa beharko dugu...
Nabarmendutako aleak (Miren Ibarluzea)
Diskurtso erabat sinesgarriak eraiki zituzten bertsolariek, errealak zelanbait. Zortziko txikiko ariketek ederto dibertitu gintuzten. Payatarrek gizon-emazteen rola hartu behar izan zuten, ezin egokiago sartu zen aita tradizionalaren paperean Fredi. Iturriagak eta Estiballesek ere ale ederrak ekarri zizkiguten, Santiago Bidean astoa etzun eta altzatzen ez zelako.

Hamarreko txikian ere ale politak joan ziren. Ibarrak eta Xabi Payak gorputz baliabideak eta kanpoko erreferentziak ederto ekarri zituzten bertsotara.

Bakarka neurri librean kantatzekoak bi bertso baino ez ziren, eta labur egin zitzaizkigun zenbait bertsoaldi. Arkaitz Estiballesek ordura arte egindako saioan goia jo zuen, ikusi ere ikusi egiten genuen kantuan ari zela maitalearen logelako armairu barruan.

Buruz burukoan, Igor hazten ikusi genuen. Kartzelako gaia bide bertsutik jorratu zuten bi-biek. “Astelehen goiza da, irribarretsu zagoz oraindino”, eman zien Bernar Mandalunizek. Iturriagak bere-berea duen estiloan bota zuen lehen bertsoa: “Gaur itzartu naz normala baino askoz be lehenago: / egia esan bart lotan ordu asko ez dot igaro, / gorputza nekatu arren burmuina joan da harago. / Zeozer pasau danaren seinalea dogu, klaro. / Pausuan be sentitzen naz zentrimetro bat gorago,/ kalean danak begira ta begiradak arraro. / Hori amargau piloa! Mundu hontan asko dago! / Pentsau gura dozuena, enamoratuta nago!”. Elortzak teknika eta hitzen edertasuna menderatzen zuela erakutsi zigun beste behin Laboaren Izarren Hautsa doinuan hiru bertso eder josi zituenean. Hirurak ondo baino hobeto ekarriak.

Miren Ibarluzeak Bizkaiko Txapelketaren kanporaketei eginiko kritika artikuluak:

Azkenak
2024-07-24 | ARGIA
Udako Azoka Ekologikoak abian dira, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hamalau herritan

Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.


Palestinako alderdi nagusiek batasun gobernurako akordioa lortu dute

Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]


Jarrera baikorrak areagotzearen beharra

Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]


Euskal Herrian dauden poliziei eta guardia zibilei plusak ordaintzen jarraitzen du Espainiako Barne Ministerioak

1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]


Gazteen artean apenas kontsumitzen dira euskarazko edukiak ETBen eta Primeran plataforman

Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]


“Asmo politikoak ematen dio zentzua jakintza kolektibizatzeari”

Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]


2024-07-24 | ARGIA
Erromatar arrasto gehiago aurkitu dituzte airetik harturiko irudiekin, oraingoan Arkaian

Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.


2024-07-24 | ELA sindikatua
Jaurlaritzak langileen erosahalmenaren “beste galera bat” onartu duela salatu du ELAk

Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.


2024-07-24 | Axier Lopez
Artxibatu egin dute AraInfo-ko bi kazetariren eta Zaragozako zinegotzi baten aurkako kereila

"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]


2024-07-24 | Goiener
Dimener energia komunidadeko kide izatea onartu du Dimako Udalak

Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.


Polioa topatu dute Gazako uretan eta epidemia zabaltzeko arrisku handia dago

Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.


2024-07-24 | Itxaro Borda
Estres test

Laugarrenez altxatu da eguzkia Baionako besten eremu setiatuan eta uste dut, septentrioko Euskal Herri honetan, hatsa hobekiago hartzen dugula, batez ere gure hiru diputatuak Fronte Herritar Berrikoak direlako eta olde beltz-kakia hirugarren postura zokoratu dugulako. Bi gauza,... [+]


Eguneraketa berriak daude