Bizikletaren eguna
Zekale-ainoaren ergolina taldeko alkaloideak sendagai moduan erabili ote zitezkeen ikertzen ari zen. Berak sintetizatutako azido lisergikoaren 25. eratorria zenez LSD-25 izena ipini zion. Analeptiko gisa eta zirkulazio eta arnas sistemen estimulatzaile gisa erabil zitekeela uste zuen. Baina animaliekin egindako frogek ez zuten emaitza positiborik izan eta lan ildo hori baztertzea erabaki zuen.
1943an, bere esanetan “bihozkada bitxi” batek jota, konposatuarekin berriro lanean hastea erabaki zuen. LSD-25 berriro sintetizatzen ari zela, ondoezik sentitu eta etxera joan zen. “Ezinegona eta zorabioa” sentitu zituen. Gero, ohean, “mozkorraldi modukoa, atsegina, irudimenaren estimulazio ikaragarria”. Irudi fantastikoak ikusi zituen, ezohiko formak, kolore bizi eta kaleidoskopikoz beteak. LSDa Hofmannen eskuetako azalarekin kontaktuan egotearen efektuak ziren.
Hiru egun geroago, dosi handiagoa hartzea erabaki zuen, efektuak hobeto aztertzeko. 1943ko apirilaren 19an izan zen; gerora “bizikletaren eguna” esango zioten data horri.
Hofmann doktoreak 250 mikrogramoko dosia hartu zuen, alkaloide ergotikoen ohiko dosia baitzen. Baina kantitate izugarria zen, eta kimikaria berehala jabetu zen horretaz: garai hartan ezagutzen zen ia edozein substantzia baino askoz indartsuagoa zen. Ezin zuen atzera egin ordea.
Gerra garaiko murrizketak zirela eta, ez zuen autorik eskura eta bizikletaz joan zen etxera. Dena distortsionatuta ikusten zuen eta, pedalei eraginda ere, mugitzen ez zela uste zuen. Etxera iristean ikara bizia sentitu zuen, deabrua barnean zuela uste zuen, bizilaguna sorgina zela, eta etxeko altzariek mehatxatzen zutela. Ohera sartu eta panikoa plazer bilakatu zen. Koloreen eta forma eztanda etengabea ikusi zuen, eta soinuak ere irudi bilakatu ziren haren baitan. Azkenik, loak hartu zuen. Biharamunean, burua argi zuela eta indarberrituta esnatu zen.
Huraxe izan zen lehen LSD “bidaia”. Gero esperimentu zientifikoak egin ziren; 60ko hamarkadan laborategietatik San Franciscoko kaleetara iritsi zen; Haight Ashburytik mundu osora zabaldu zen aurrerago, eta hippyen droga kuttun bihurtu zen; debekua, zigorrak eta osasunarentzako guztiz kaltegarria zela zioten azterketak etorri ziren azkenik, eta LSDaren urrezko aroa amaitu zen.
Albert Hofmann duela hilabete gutxi hil zen, 2008ko apirilaren 29an, 102 urte zituela.
Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.
Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.