Zahartzaroaren zimurrak

Arrugas
Arrugas. Paco Roca. Astiberri (2007). 104 orrialde, koloretan. 15 euro. Interneten: www.pacoroca.com.

“Ez dakit zergatik izan duen horrenbesteko arrakasta. Agian irakurlearekin enpatia berezia lortzeak izango zuen zerikusirik. Komikiarekin erraza da jendearen sentimenduetara iristea, istorioari irakurleak ematen diolako amaiera”. 2008ko Komikiaren Espainiako Sari Nazionala jasotzean egin zituen adierazpenok Paco Roca komikigile valentziarrak.

Bartzelonako eta Italiako Lucca hiriko komiki azoketan ere saritu dute Arrugas obra. Alzheimerra bezalako gai delikatuari xamurtasunez baina beldurrik gabe heltzen dio. Komiki hunkigarria den arren, ez da mezu katastrofiko eta etsikorrik agertzen.
Bere adiskide baten aitak inspiratu zuen Paco Roca: “Gizon ikasia eta azkarra zen, eta Alzheimerrak nola kolpatu zuen ikustea gogorra izan zen niretzat”. Komikia egiteko lagun hark aitari buruz kontatutakoak erabili zituen abiapuntu. Zaharren egoitzak bisitatu zituen, eta ikusi zituenak eta hango aiton-amonek eta medikuek esan zizkiotenak ere ageri dira komikian.

Senideek zaharren egoitzan sartu berri duten Emilio izeneko agurea da protagonista. Iraganeko oroitzapenek eta zaharretxeko bizipenek ordenik gabe egingo dute talka haren –eta gainerako agureen– barnean. Arrugas komikiak istorio tristea kontatzen du, baina narratzaileak tonu atsegina erabiltzen du. Eta halakoxeak dira ere marrazkiak: ez kaotiko eta beldurgarriak, trazu garbikoak eta koloretsuak baizik.

[Alzheimerraren Espainiako Erakundeak Arrugas komikiaren ale piloa banatu ditu bere kideen artean. Bestalde, Delcourt argitaletxeak frantsesez kaleratu du Paco Rocaren obra eder hau, Rides izenburupean, eta han ere arrakasta handia izan du].

Azkenak
Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


Roberto Valencia, kazetaria El Salvadorren:
“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Euskal Herrian jaiotako kazetari salvadortar gisa aurkezten du bere burua Roberto Valenciak (Gasteiz, 1976). Salvadortarra da, bizitza erdia daramalako han eta hango ajeak eta hizkera hartuta dituelako: gaztelerazko elkarrizketan El Salvadorko hitzak sartzen ditu barra-barra... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Iruzurgile ala matxino?

Judea, K.o II. mendea. Erromatar probintziako giro nahasi betean, Gadalias eta Saulosen kontrako epaiketa egin zuten, iruzurra eta zerga-saihestea leporatuta. Epaiketaren berri grekeraz idatzitako 133 lerroko papiro batean jaso zuten (argazkian). Dokumentu nabateoa zela... [+]


Eguneraketa berriak daude